«Θα έλεγα ακόμα και κάτι άλλο, που θα προσδιορίση το μέλλον του Ελληνισμού. Η ελληνική ιστορία όλη, από τον Όμηρο ως σήμερα, είναι γραμμένη στην ελληνική γλώσσα. Τα πάντα είναι γραμμένα όσα έπραξαν οι πρόγονοί μας, και αυτό ακριβώς είναι ένας πρόσθετος άθλος, διότι βέβαια η δράσις είναι ένα μεγάλο πράγμα, αλλά επίσης μεγάλο πράγμα είναι να γράψης τη δράση. Βεβαίως οι Έλληνες επήγαν στην Τροία και έκαμαν όσα έκαμαν, αλλά ο Όμηρος είναι εκείνος που έγραψε το τι έγινε στην Τροία. Το ίδιο συνέβη και έπειτα στην ιστορία των Περσικών Πολέμων, που την έγραψε ο Αισχύλος.

Θέλω να πω ότι η γλώσσα των Ελλήνων από την εποχή του Ομήρου είναι μία και αδιαίρετη. Και είναι μεγάλο λάθος να φανατιζώμαστε επάνω στο θέμα αυτό, που είναι η μεγάλη μας κιβωτός, η μεγάλη μας ιδέα. Έχομε παραμελήσει την καλλιέργεια της ελληνικής γλώσσας τα τελευταία χρόνια από εμπάθειες, από δογματισμούς, από φανατισμούς, οι οποίοι είναι απαράδεκτοι για την αντιμετώπιση των μεγάλων γλωσσικών μας προβλημάτων. Όλα τα είδη της γλώσσας μας είναι μέσα στη ζωή από την εποχή του Ομήρου, όπως είπα, και δεν απέκλεισε ποτέ το ένα το άλλο. Εμείς σήμερα έχομε την εμπάθεια του αποκλεισμού, και αυτό είναι μεγάλο λάθος για το μέλλον του τόπου, διότι έτσι αχρηστεύομε κεφάλαια και κόπους των πατέρων μας και μεταδίδομε στη νεότητα ένα λανθασμένο αίσθημα για το όργανο του πνεύματός μας, το οποίον ακριβώς έχει αυτόν τον χαρακτήρα, ότι είναι ενιαίο και αδιαίρετο από την εποχή του Ομήρου.

Και τούτο δεν είναι απλώς γνώμη μου. Το 60% των λέξεων που χρησιμοποιεί ο Όμηρος είναι σήμερα στο στόμα των Ελλήνων, του ελληνικού λαού, γιατί η ελληνική γλώσσα —και αυτό πρέπει να το καταλάβωμε— είναι η περισσότερο συντηρητική γλώσσα από όλες τις γλώσσες που γνωρίζω τουλάχιστον εγώ. Από την εποχή του Ομήρου λέμε ουρανός, θάλασσα, γη, λέμε πάρα πολλά από τότε αναλλοίωτα, ενώ δεν μπορούν οι σύγχρονοι Γερμανοί να διαβάσουν τα κείμενα της γλώσσας τους όπως ήταν προ τεσσάρων αιώνων, ούτε οι Γάλλοι ούτε οι Άγγλοι. Γιατί; Διότι έχουν τεράστιες διαφορές, ενώ σε μας εδώ υπάρχει η συντηρητικότης της γλώσσας. Τα λεκτικά σύμβολα είναι αναλλοίωτα εδώ μέσα στο στόμα του λαού επί χιλιάδες χρόνια. Αυτό είναι το μεγαλείο των Ελλήνων, ότι εκράτησαν ως λαός στο στόμα τους αναλλοίωτα τα λεκτικά τους σύμβολα. Εμείς, οι γραμματισμένοι, τέλος πάντων, πρέπει να αισθανώμαστε μεγάλη ευγνωμοσύνη σ’ αυτούς τους απλούς και αγράμματους Έλληνας που κράτησαν στο στόμα τους ζωντανά όλα αυτά τα σύμβολα, παρά τις φοβερές ταλαιπωρίες που υπέστησαν και τις ιστορικές περιπέτειές τους.

Με αυτό θέλω να είπω ότι και το μέλλον του Ελληνισμού εξαρτάται από το πώς αυτός θα καλλιεργήση τη γλώσσα του σε όλα της τα είδη, σε όλους της τους τρόπους, δίχως να αποκλείεται κανένας, διότι αυτό αντίκειται στο κύριο χαρακτηριστικό που διακρίνει τη γλώσσα μας και το πνεύμα μας, και τούτο είναι το αδογμάτιστο».

Απόσπασμα από ομιλία που είχε εκφωνήσει ο Ιωάννης Ν. Θεοδωρακόπουλος, με την ιδιότητα του γενικού γραμματέως της Ακαδημίας Αθηνών, στις 11 Νοεμβρίου 1980. Ο τίτλος της ομιλίας του ήταν ο ακόλουθος: «Το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον του Ελληνισμού».


Το 1959 έδινα πτυχιακές εξετάσεις προφορικές στον αείμνηστο Ι. Ν. Θεοδωρακόπουλο στη Φιλοσοφία. Μαζί με τον Λεντάκη (που είχε καθυστερήσει τις σπουδές του επειδή είχε παραπεμφθεί στο Πειθαρχικό). Μπήκαμε οι δυο μας στο γραφείο. Ο Θεοδωρακόπουλος, δημοτικιστής, μύγα μέσα στο γάλα, αλλά αντικομμουνιστής, μόλις είδε τον Λεντάκη τού υπέβαλε την ερώτηση: «Αντινομίες και αντιφάσεις του Μαρξισμού». Λεντάκης: «Αυτές που πράγματι έχει ο Μαρξισμός ή αυτές που εσείς ισχυρίζεσθε πως έχει…» Θεοδωρακόπουλος: «Έξω». Σε λίγο: «Γύρνα πίσω». Με μειδίαμα, «τις αντιφάσεις που ισχυρίζομαι εγώ πως έχει!» Βαθμός, τελικά, 10! Άνθρωποι και άνθρωποι!

Σειρά των σημερινών να βρουν τις δικές τους αναλογίες.

Απόσπασμα από άρθρο του Κώστα Γεωργουσόπουλου, που έφερε τον τίτλο «Ανακυκλώσεις εποχών» και είχε δημοσιευτεί στα «Νέα» το Σαββατοκύριακο 23-24 Οκτωβρίου 2004.


«Ξεκίνησες από ένα χωριό του Πάρνωνα μόνος, και ανηφόρισες ως την κορυφή, πρωτεύοντας σε κάθε σκαλί, νικώντας σε κάθε σου άλμα.

Εσύ είσαι αυτός που ανανέωσε τις φιλοσοφικές σπουδές στην Ελλάδα. Ως το τέλος της ζωής σου παρακολουθούσες άγρυπνος τις εξελίξεις της παγκόσμιας σκέψης. Ποτέ δεν ξεπεράστηκες, ποτέ δεν πάλιωσες.

Στάθηκες όμως ακλόνητος στο πνευματικό σου βάθρο, χωρίς ποτέ να παρασυρθείς από τις εναλλασσόμενες κοσμοθεωρίες που γίνονται κάθε τόσο του συρμού, αυτές που για λίγο φαίνονται να επικρατούν και ύστερα παρέρχονται.

Έμεινες ακλόνητος στην αυστηρή παράδοση που αρχίζει με τους μεγάλους έλληνες στοχαστές, προπαντός με τον μέντορά σου, τον Πλάτωνα, και συνεχίζεται ακατάβλητη στον αιώνα.

Υπήρξες έλληνας φιλόσοφος. Σε όσα άντλησες από την κοινή μας Alma Mater της Χαϊδελβέργης έβαλες τη δική σου, την προσωπική σφραγίδα σου, που σε κατέστησε ρηξικέλευθο και ανεπανάληπτο οιακοστρόφο (σ.σ. πηδαλιούχο, τιμονιέρη) μέσα στο πλατύ ποτάμι της φιλοσοφικής παράδοσης 25 αιώνων. Η σφραγίδα αυτή ήταν από τη ρίζα της γνήσια ελληνική.

Πατούσες γερά στη γη, στο χώμα το ελληνικό, στον καρπερό κάμπο της Σπάρτης, στη Μαγούλα, όπου είχες στήσει, με τόσες θυσίες, το φιλοσοφικό σου ταμπούρι.

Δυο ώρες ακόμη πριν μας φύγεις, μας μιλούσες με όλη την οξύτητα και τη ζωηράδα του πνεύματός σου, και κανείς δεν μπορούσε να υποπτευθεί ότι σε λίγη ώρα η υπερήφανη δρυς θα έπεφτε, μονομιάς χτυπημένη από το τσεκούρι του ανέλεου ξυλοκόπου. Δεν πόνεσες. Εμείς πονέσαμε. Έφυγες απότομα, ανώδυνα και νικητής.

Χιλιάδες μαθητές σου σε κλαίνε σήμερα. Πλήθος συναδέλφων σου στα δύο πανεπιστήμια (σ.σ. Αθήνας και Θεσσαλονίκης) όπου χρόνια υπηρέτησες. Και οι συνάδελφοί σου στην Ακαδημία σκύβουν σήμερα θλιμμένοι μπροστά σε ένα δυσαναπλήρωτο κενό.

Γιάννη, ό,τι ήταν από σένα να πεθάνει, πάει, πέθανε. Η πνευματική σου όμως παρουσία, η κληρονομιά που μας άφησες, έμεινε, και έμεινε για πάντα. Περήφανοι μετρούμε τώρα τις αληθινές σου διαστάσεις. Τώρα πολύ περισσότεροι θα εγκύψουν στα κείμενά σου. Τώρα, που θα καταλαγιάσουν οι πρόσκαιρες διαφωνίες και τα εγκόσμια πάθη, θα σε δούνε όλοι στην καθαρότητα της δωρικής σου μορφής, δίδαγμα υψηλό για τους επιγενομένους, και πνευματικό σέμνωμα της Ελλάδος».

Απόσπασμα από το λόγο που είχε εκφωνήσει ο Κωνσταντίνος Τσάτσος, πρώην Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας, την ημέρα της κηδείας του Ιωάννη Ν. Θεοδωρακόπουλου (21 Φεβρουαρίου 1981).


Ο Ιωάννης Θεοδωρακόπουλος μαζί με τον Κωνσταντίνο Τσάτσο (στο μέσον) και τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο (δεξιά)


Τα ανωτέρω προέρχονται από παλαιότερα δημοσιεύματά μας, αφιερωμένα είτε άμεσα είτε έμμεσα στον αείμνηστο Ιωάννη Θεοδωρακόπουλο (1900-1981), εξέχοντα φιλόσοφο, πανεπιστημιακό και ακαδημαϊκό. Αναλυτικές πληροφορίες για τη ζωή και το έργο του Θεοδωρακόπουλου μπορείτε να βρείτε εδώ.

Αφορμή για τη σύνταξη του παρόντος άρθρου στάθηκε η ευγενική και συνάμα γενναιόδωρη χειρονομία της κυρίας Diana Chapdelaine να μας αποστείλει ανέκδοτες φωτογραφίες του Θεοδωρακόπουλου και μελών της οικογενείας του. Ο Θεοδωρακόπουλος ήταν αδελφός της γιαγιάς της κυρίας Chapdelaine, της Αγγελικής, η οποία είχε μεταναστεύσει στην Αμερική το 1921, σε ηλικία 15 ετών.

Το φωτογραφικό υλικό που είχε την καλοσύνη να μοιραστεί μαζί μας η κυρία Chapdelaine είναι το ακόλουθο:


Ο Ιωάννης Θεοδωρακόπουλος μαζί με τους γονείς του, Νικόλαο και Παναγιώτα

Οι γονείς του Ιωάννη Θεοδωρακόπουλου

Η οικογένεια Θεοδωρακόπουλου, ορμώμενη από το Βασαρά (Βασσαρά) Λακωνίας (εν μέσω των γονέων του, ο Ιωάννης Θεοδωρακόπουλος)

Οι γονείς του Ιωάννη Θεοδωρακόπουλου στην εβδομηκοστή επέτειο του γάμου τους, στο «Χίλτον», το 1966

Ο Ιωάννης Θεοδωρακόπουλος μαζί με την αδελφή του Αγγελική στο Οχάιο των ΗΠΑ το 1954 (ήταν η πρώτη φορά που τη συναντούσε μετά το 1921)

Πηγή: Ohio University Alumni newsletter

Πηγή: Ohio University Alumni newsletter

Ειδήσεις Σήμερα: