Βαρειά η μοίρα της γενεάς μας. Και της προηγουμένης και της πριν από την προηγουμένη. Μέσα σε καπνούς πολέμου η πορεία της. Πόσοι πόλεμοι κατά τα τελευταία πενήντα χρόνια… Γενικοί και τοπικοί. Αλλά κι’ όταν δεν διανύομε περίοδο συγκρούσεως, διανύομε περίοδο αναμονής συγκρούσεως. Με την αναμονή πολέμου ζούνε οι λαοί. Είναι δε κι’ αυτό μια μορφή πολέμου.

Επί χρόνια τώρα στη μακρινή Ανατολή ο Ασιάτης Άρης σκορπίζει τη συμφορά του. Πολύ μακρυά από μας. Δεν τον ζούμε. Εγκεφαλικά τον συλλαμβάνομε.

Τώρα όμως; Μια θαλάσσια λωρίδα μάς χωρίζει από τους εμπόλεμους.


«ΤΟ ΒΗΜΑ», 8.6.1967, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Πέτυχαν το χώρο. Πάνω από τη φάτνη της Βηθλεέμ, εκεί όπου η χορωδία των αγγέλων εκτελούσε το «επί γης ειρήνη». Στον τόπο της Γεννήσεως και της Σταυρώσεως του θείου κήρυκα της αγάπης, αερομαχίες, συγκρούσεις στους δρόμους. Μάχη σώμα προς σώμα, στην ιερή πόλη όπου αντήχησε η διδασκαλία του Ναζωραίου. Πόλεμος στο Γολγοθά. Μια δεύτερη σταύρωση. Γιατί σταυρώνεις το φορέα μιας ιδέας όταν σταυρώνεις την ιδέα του. Όνειρο ακόμα η ειρήνη, εξακολουθεί ν’ αποτελή την προσδοκία των ανθρώπων.

Σε στάση ουδετερότητος απέναντι των δυνάμεων που δίνουν τη μάχη τους η Ελλάδα. Μια ουδετερότητα που δεν σημαίνει και απάθεια απέναντι αυτού του ίδιου του πολέμου και της φθοράς των ανθρώπινων υπάρξεων.


«ΤΟ ΒΗΜΑ», 8.6.1967, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Πέρα όμως από τις γενικότητες αυτές, ενός λεπτού σιγή για να τιμήσωμε δύο νεκρούς που ανήκουν στην επαγγελματική μας οικογένεια. Αμερικανοί και οι δυο. Ο φωτορεπόρτερ των περιοδικών «Τάιμ» και «Λάιφ» Πωλ Σούτζερ και ο απεσταλμένος της τηλεοράσεως Εν Μπι Σι Τεντ Γέιτς. Νέοι άνθρωποι. Ο ένας σκοτώθηκε κατά τη διάρκεια της μάχης στην έρημο Νεγκέβ. Νεκρός με τραύμα στο κεφάλι ο άλλος.

Είναι ο κανόνας. Σε όλους τους πολέμους, από τα πρώτα θύματα οι δημοσιογράφοι και οι φωτορεπόρτερς που, οι τελευταίοι αυτοί, χωρίς τη φλυαρία του λόγου γράφουν με εικόνες την ιστορία του πολέμου. Βιαστικοί για την ενημέρωση, πρώτοι κατά την προέλαση, τελευταίοι στην υποχώρηση.

Δεν είναι οι πολεμιστές που επιστρατεύθηκαν για να εκτελέσουν το καθήκον στην πατρίδα. Είναι οι επαγγελματίες. Η διαφώτιση της κοινής γνώμης το έργο τους. Εθελοντική η προσέλευσή τους. Κανένας δεν τους υποχρεώνει να πέφτουν στη φωτιά. Το υλικό κέρδος, θα πήτε. Σπουδαίο βέβαια κίνητρο. Όχι όμως τόσο ισχυρό, ώστε να σε κάνη να παίζης με τη ζωή σου. Πάνω απ’ αυτό είναι το πάθος. Από τα μεγαλύτερα το πάθος του ρεπορτάζ. Αυτό οδηγεί τον ρεπόρτερ στα πρόσω.

Αδιάφοροι ίσως απέναντι των εμπόλεμων. Ούτε Ισραηλινοί είναι ούτε στους Άραβες ανήκουν οι δύο νεκροί. Από άλλη ήπειρο προέρχονται. Δεν είναι ο πατριωτικός φανατισμός, ούτε το κωμικό μέρος που συναρπάζει· είναι το πάθος της προτεραιότητος. Αν δεν κατέχονταν απ’ αυτό, θα τους ήταν πιο εύκολο ν’ ανοίξουν το μαγαζάκι τους και με μια έκκληση στο μειδίαμα των πελατών να φωτογραφίζουν ζεύγη νεόνυμφων. Μήπως και στους άλλους δημοσιογράφους δεν θα ήταν πιο εύκολο να βολευτούν σε μια οποιαδήποτε δουλίτσα παρά ν’ αναλίσκουν τη ζωή τους σ’ ένα επάγγελμα που ασκείται μέσα σε πελάγη αγχώδους αβεβαιότητος;

Στρατιώτες όμως του πάθους οι δύο πρώτοι νεκροί φωτορεπόρτερς, συνέχισαν την παράδοση του επαγγέλματος και έπεσαν στις επάλξεις του καθήκοντος γράφοντας με το αίμα τους ιστορία.

*Άρθρο του Παύλου Παλαιολόγου, που έφερε τον τίτλο «Στρατιώτες του πάθους» και είχε δημοσιευτεί στην εφημερίδα «Το Βήμα» την Πέμπτη 8 Ιουνίου 1967, διαρκούντος του αραβοϊσραηλινού Πολέμου των Έξι Ημερών.

Τον Ιούνιο του 1967 ξέσπασε πόλεμος μεταξύ του Ισραήλ και τριών αραβικών χωρών: της Αιγύπτου, της Συρίας και της Ιορδανίας. Η βραχείας διαρκείας πολεμική αναμέτρηση (5-10 Ιουνίου 1967) κατεγράφη στις δέλτους της ιστορίας ως Πόλεμος των Έξι Ημερών.


Αεροσκάφη Dassault Mirage III της Ισραηλινής Πολεμικής Αεροπορίας υπερίπτανται της Χερσονήσου του Σινά στις 5 Ιουνίου 1967

Τα ξημερώματα της 5ης Ιουνίου 1967, τη στιγμή κατά την οποία όλοι είχαν αρχίσει να πιστεύουν ότι οι ημέρες του ήταν μετρημένες, το Ισραήλ εξαπέλυσε την κεραυνοβόλο επίθεσή του, που είχε ως αποτέλεσμα την καταστροφή της Αιγυπτιακής Πολεμικής Αεροπορίας εντός τριών περίπου ωρών και των αεροπορικών δυνάμεων τεσσάρων αραβικών κρατών εντός τριάντα έξι ωρών.


Ισραηλινά άρματα μάχης Centurion έτοιμα για δράση κατά τη διάρκεια του Πολέμου των Έξι Ημερών

Το Ισραήλ είχε ανατρέψει πλήρως τα δεδομένα εις βάρος της Αιγύπτου και της Συρίας, οι οποίες προετοίμαζαν την επίθεσή τους θεωρώντας ότι θα το αιφνιδίαζαν.

Με τον Πόλεμο των Έξι Ημερών το Ισραήλ τριπλασίασε τα εδάφη του (κατέκτησε τη Λωρίδα της Γάζας, τη Χερσόνησο του Σινά, τη Δυτική Όχθη του ποταμού Ιορδάνη —συμπεριλαμβανομένης της Ανατολικής Ιερουσαλήμ— και τα Υψίπεδα του Γκολάν) και έθεσε υπό τον άμεσο έλεγχό του περίπου ένα εκατομμύριο Άραβες, οι οποίοι κατοικούσαν στις περιοχές που κατελήφθησαν.


Ισραηλινοί στρατιώτες μπροστά στο καταληφθέν Δυτικό Τείχος (Τείχος των Δακρύων) της παλαιάς πόλης της Ιερουσαλήμ

Η πολιτική σημασία του Αραβοϊσραηλινού Πολέμου του 1967 ήταν τεράστια, αφού κατέδειξε ότι το Ισραήλ ήταν όχι μόνον ικανό αλλά και έτοιμο να καταφέρει στρατηγικά πλήγματα, που θα μπορούσαν να μεταβάλουν την ισορροπία δυνάμεων στην περιοχή.


Αιγύπτιοι αιχμάλωτοι πολέμου

Ο πόλεμος του 1967, ο οποίος υπήρξε η κύρια αιτία των κατοπινών διενέξεων στην περιοχή, ήταν ένας από τους πλέον σύντομους και εντυπωσιακούς πολεμικούς θριάμβους όλων των εποχών.


Ο ισραηλινός υπουργός Εθνικής Άμυνας, Μοσέ Νταγιάν, και ο αρχηγός του Ισραηλινού Γενικού Επιτελείου, Γιτζάκ Ράμπιν

Οι φονευθέντες φωτορεπόρτερ που αναφέρει στο κείμενό του ο Παύλος Παλαιολόγος ήταν ο Paul Schutzer (1930-1967) και ο Ted Yates (1930-1967).

Ο Schutzer, φωτορεπόρτερ του Life, σκοτώθηκε την πρώτη ημέρα —ακριβέστερα, τις πρώτες κιόλας ώρες— του Πολέμου των Έξι Ημερών, στις 5 Ιουνίου 1967, όταν το ημιερπυστριοφόρο όχημα μεταφοράς προσωπικού στο οποίο επέβαινε εβλήθη από αντιαρματικό βλήμα του Αιγυπτιακού Στρατού, καθ’ οδόν προς τη Γάζα.


Ο Paul Schutzer

Ο Yates, ένας από τους πλέον διακεκριμένους τηλεοπτικούς ντοκιμαντερίστες (εργαζόταν τότε για το NBC News), σκοτώθηκε επίσης την πρώτη ημέρα της αραβοϊσραηλινής σύγκρουσης του 1967, στην Ιερουσαλήμ, από πυρά που δέχτηκε (κατά πάσαν πιθανότητα, από Ισραηλινούς) ενόσω επιτελούσε το καθήκον του.


Ο Ted Yates

Στην κεντρική φωτογραφία του παρόντος άρθρου, μια από τις τελευταίες λήψεις του Paul Schutzer: ένα όχημα του Ισραηλινού Στρατού κατευθύνεται προς τη Γάζα. 

Ειδήσεις Σήμερα: