Γυναίκες και επιχειρείν: To 2024 η εκπροσώπηση των γυναικών σε ηγετικές θέσεις έφτασε το 33,5%

Η παρουσία των γυναικών στον επιχειρηματικό κόσμο και ειδικότερα σε ηγετικές θέσεις ήταν για πολλά χρόνια περιορισμένη. Ναι, το επιχειρείν ανέκαθεν θεωρούνταν ένα κατεξοχήν ανδροκρατούμενο «σπορ», ωστόσο, τις τελευταίες δεκαετίες, έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος, με την εκπροσώπηση των γυναικών να αυξάνεται σταθερά. Το 2024, το ποσοστό των γυναικών σε ανώτερες διοικητικές θέσεις έφτασε το 33,5%, σηματοδοτώντας μία θετική εξέλιξη προς ένα μέλλον πιο συμπληριληπτικό, ακόμη και αν η πλήρης ισότητα παραμένει ακόμη ζητούμενο. Με τους σημερινούς ρυθμούς, υπολογίζεται πως θα χρειαστούν αρκετά ακόμα χρόνια για να επέλθει ισορροπία στην εκπροσώπηση.

Στην Ελλάδα, το ποσοστό των γυναικών που βρίσκονται σε ανώτερες διοικητικές θέσεις κατέγραψε πτώση κατά 5 ποσοστιαίες μονάδες το 2024, πηγαίνοντας στο 32% αντί για 37% που ήταν το περασμένο έτος. Συνολικά, βέβαια, τα τελευταία 20 χρόνια, δηλαδή από το 2004 μέχρι σήμερα, το σχετικό ποσοστό έχει σημειώσει άνοδο κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες. Παρά τις διακυμάνσεις, η γενικότερη τάση δείχνει πως η εκπροσώπηση των γυναικών σε θέσεις ευθύνης αυξάνεται με την πάροδο του χρόνου, ακόμη και αν εξακολουθούν να υπάρχουν προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπιστούν για την εξασφάλιση της πλήρους ισότητας.

Προφανώς, η ενίσχυση του ρόλου των γυναικών στις επιχειρήσεις δεν συνέβη από τη μια στιγμή στην άλλη. Οι πρώτες αλλαγές ξεκίνησαν με τη διεκδίκηση των δικαιωμάτων των γυναικών στην εργασία και συνεχίστηκαν με τη νομοθεσία που υποχρέωνε τις εταιρείες να υιοθετήσουν πολιτικές ίσων ευκαιριών. Τη δεκαετία του 1990, οι γυναίκες αισίως άρχισαν να κερδίζουν έδαφος σε θέσεις μεσαίας και ανώτερης διοίκησης, ενώ σήμερα βλέπουμε περισσότερες γυναίκες CEOs και υψηλόβαθμα στελέχη σε μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες.

Φυσικά, αυτή η «διαδρομή» δεν ήταν εύκολη. Ακριβώς επειδή οι γυναίκες είχαν περιορισμένη πρόσβαση σε ανώτερη εκπαίδευση και επαγγελματική κατάρτιση, γεγονός που τις άφηνε εκτός διοικητικών θέσεων. Σταδιακά, η κοινωνική αντίληψη άρχισε να αλλάζει και οι εταιρείες αναγκάστηκαν να επανεξετάσουν τις προσλήψεις και τις πολιτικές προαγωγής τους. Οι νόμοι που θεσπίστηκαν περί ισότητας των φύλων στις δεκαετίες του 1970 και 1980, σε συνδυασμό με την αυξανόμενη συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας, άνοιξαν τον δρόμο για την αναγνώριση της γυναικείας ηγεσίας.

Την τελευταία δεκαετία, τα προγράμματα mentoring και η θεσμοθέτηση ποσοστώσεων για τις γυναίκες σε διοικητικά συμβούλια βοήθησαν σημαντικά στην εκπροσώπηση και την άνοδο της γυναικείας παρουσίας σε διοικητικές θέσεις. Εταιρείες και οργανισμοί που επενδύουν έμπρακτα στη διαφορετικότητα και τη συμπερίληψη έχουν διαπιστώσει πως η πολυμορφία στις διοικήσεις οδηγεί σε καλύτερες αποφάσεις και αυξημένη αποδοτικότητα.

Παρά την πρόοδο που έχει σημειωθεί, οι γυναίκες εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν προκλήσεις που παρεμποδίζουν την άνοδό τους στην ηγεσία. Η δυσκολία πρόσβασης σε χρηματοδοτήσεις για τη δημιουργία δικών τους επιχειρήσεων, η έλλειψη δικτύων υποστήριξης, ειδικότερα για εργαζόμενες μητέρες, καθώς και οι δυσανάλογες αποδοχές, που είναι σαφώς λιγότερες από αυτές που λαμβάνουν οι άντρες σε ανάλογες θέσεις, δυσκολεύουν σημαντικά την επαγγελματική ανέλιξη των γυναικών.

Το ερώτημα είναι, λοιπόν, τι μπορούμε να κάνουμε για φτάσουμε στο επιθυμητό 50/50, το οποίο με τον τρέχοντα ρυθμό προόδου μοιάζει δύσκολο να επιτευχθεί πριν το 2053; Η απάντηση, όπως και η λύση είναι πολυδιάστατη. Διότι, η αύξηση του αριθμού των γυναικών σε ηγετικές θέσεις απαιτεί στοχευμένες δράσεις και διαρθρωτικές αλλαγές σε επίπεδο επιχειρήσεων και κοινωνίας. Αρχικά, η θεσμοθέτηση ποσοστώσεων για τις γυναίκες σε διοικητικά συμβούλια και ηγετικές θέσεις έχει ήδη αποδειχθεί αποτελεσματικό εργαλείο για την αύξηση της εκπροσώπησής τους. Επίσης, τα προγράμματα καθοδήγησης μπορούν να βοηθήσουν τις γυναίκες να αποκτήσουν τις δεξιότητες και την αυτοπεποίθηση που απαιτούνται για τη διεκδίκηση και την ανάληψη ηγετικών ρόλων.

Όσο για το κομμάτι του work-life balance, απαιτούνται δράσεις και νομικά πλαίσια που μπορούν να επιφέρουν μία πιο ισορροπημένη κατανομή οικογενειακών ευθυνών. Η ενίσχυση των γονικών αδειών για άντρες και γυναίκες μπορεί να συμβάλει στην κατανομή των οικογενειακών υποχρεώσεων και να μειώσει το «κόστος» που επωμίζονται οι γυναίκες στην καριέρα τους. Πρόσβαση σε χρηματοδοτήσεις: Οι γυναίκες επιχειρηματίες χρειάζονται περισσότερη στήριξη μέσω επενδυτικών κεφαλαίων και τραπεζικών δανείων που θα τους επιτρέψουν να δημιουργήσουν και να αναπτύξουν τις δικές τους επιχειρήσεις.

Η ισότητα στην ηγεσία δεν είναι απλώς ένα ζήτημα δικαιοσύνης, αλλά και ένα ζήτημα απόδοσης. Οι εταιρείες που ενσωματώνουν περισσότερες γυναίκες σε ηγετικούς ρόλους έχουν αποδεδειγμένα καλύτερη οικονομική απόδοση, μεγαλύτερη καινοτομία και υψηλότερη παραγωγικότητα. Η αλλαγή, λοιπόν, δεν αφορά μόνο τις γυναίκες, αλλά συνολικά το επιχειρηματικό μέλλον του κόσμου μας.