ιράν

Το Ιράν ανακοίνωσε ότι κατάφερε για δεύτερη φορά το 2013 να στείλει πίθηκο στο Διάστημα. Ο ίδιος ο πρόεδρος της χώρας συνεχάρη τους επιστήμονες, συμπληρώνοντας ότι ο «Φαργκάμ» επέστρεψε υγιής στη Γη. Πάντως, στη Δύση αντιμετωπίζουν με καχυποψία τις ανακοινώσεις της Τεχεράνης για το θέμα, όπως με καχυποψία αντιμετωπίζονται οι «διαστημικές» προθέσεις του Ιράν.

Η κυβέρνηση του Ιράν ανακοίνωσε ότι συνέλαβε έναν βρετανό, ο οποίος βρισκόταν σε αποστολή για λογαριασμό της MI6. H σύλληψή του έγινε στην πόλη Κερμάν, στα νοτιοανατολικά της χώρας. Στο Λονδίνο, εκπρόσωπος του Φόρεϊν Όφις δήλωσε: «Δεν σχολιάζουμε θέματα των μυστικών υπηρεσιών».

Σε συμφωνία για τις ανησυχίες της Δύσης σχετικά με τις πυρηνικές δραστηριότητες του Ιράν ελπίζουν να καταλήξουν Διεθνής Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ) και Τεχεράνη, ανέφεραν οι δύο πλευρές μετά από συνομιλίες που είχαν την Τετάρτη. Οι συνομιλίες χαρακτηρίστηκαν «εποικοδομητικές» και θα επαναληφθούν στις 21 Ιανουαρίου.

Ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών Μοχαμάντ Τζαβάντ Ζαρίφ δήλωσε σε συνέντευξή του στο περιοδικό Time ότι η προσωρινή συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν «θα είναι νεκρή» εάν το αμερικανικό Κογκρέσο υιοθετήσει νέες κυρώσεις σε βάρος της Ισλαμικής Δημοκρατίας, ακόμη κι αν τεθούν σε ισχύ έπειτα από έξι μήνες.

Δεν αποκλείει συνάντησή του με τον ιρανό ομόλογό του, Χασάν Ρουχανί, ο πρόεδρος του Ισραήλ Σιμόν Πέρες, ο οποίος δήλωσε ότι βλέπει νέες προοπτικές για την μείωση της έντασης στη Μέση Ανατολή. Οι δηλώσεις Πέρες αποκαλύπτουν μια δραματική διάσταση απόψεων με τον πρωθυπουργό Μπένιαμιν Νετανιάχου στο ζήτημα του Ιράν.

Πενήντα εννέα αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων έχουν επιβεβαιώσει μέχρι στιγμής ότι θα παραστούν είτε στην επίσημη επιμνημόσυνη τελετή που θα πραγματοποιηθεί την Τρίτη στο Γιοχάνεσμπουργκ, είτε στην κηδεία του ιστορικού ηγέτη της Νοτίου Αφρικής Νέλσον Μαντέλα την προσεχή Κυριακή στο χωριό Κούνου. Φόρο τιμής στον Μαντίμπα θα αποτίσουν με την παρουσία τους και πολλοί πρώην πρόεδροι. Η κηδεία του Μαντέλα «παγίδα» για τον Ιρανό πρόεδρο εξαιτίας της πιθανότητας συνάντησης με τον Μπαράκ Ομπάμα.

Δύο επιθεωρητές της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ) επισκέπτονται την Κυριακή το εργοστάσιο παραγωγής βαρέος ύδατος του Αράκ στο κεντρικό Ιράν, στο πλαίσιο της συμφωνίας για τον έλεγχο των ιρανικών πυρηνικών εγκαταστάσεων. Πρόκειται για την πρώτη φορά εδώ και δύο χρόνια που επιθεωρητές της ΙΑΕΑ επισκέπτονται την μονάδα του Αράκ.

Οι ΗΠΑ θα διατηρήσουν τη στρατιωτική τους παρουσία, μια δύναμη 35.000 ανδρών, στην περιοχή του Κόλπου, παρά την προσωρινή συμφωνία με το Ιράν για το πυρηνικό του πρόγραμμα. Στην ανακοίνωση αυτή αναμένεται να προβεί και επίσημα ο αμερικανός υπουργός Άμυνας Τσακ Χέιγκελ, στη διάρκεια της διάσκεψης για την ασφάλεια που διεξάγεται στο Μπαχρέιν.

Ο ιρανός πρόεδρος Χασάν Ροχανί απέκλεισε το ενδεχόμενο πλήρους καταστροφής των πυρηνικών εγκαταστάσεων της χώρας του μετά τη συμφωνία που συνήφθη την προηγούμενη Κυριακή στη Γενεύη. «Αποτελεί κόκκινη γραμμή, 100%» είπε χαρακτηριστικά στους Financial Times.

Τη μονάδα βαρέος ύδατος στο Αράκ προσκάλεσε το Ιράν να επιθεωρήσουν αξιωματούχοι της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ), ανοίγοντας τη μονάδα στις 8 Δεκεμβρίου. Παράλληλα, η ΙΑΕΑ ανέφερε ότι εξετάζει πώς το ρόλο που θα έχει στην εφαρμογή της πρόσφατης συμφωνίας του Ιράν και των Έξι στη Γενεύη.

Υπό το βάρος των ισραηλινών αντιδράσεων, η Βρετανία προειδοποιεί την κυβέρνηση του Μπενιαμίν Νετανιάχου ενάντια στην ανάληψη οποιασδήποτε δράσης που θα μπορούσε να υπονομεύσει τη μεταβατική συμφωνία που συνήφθη στη Γενεύη μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων και του Ιράν. Την ίδια στιγμή, ο Νετανιάχου ανακοινώνει πως αναχωρεί προσεχώς για τις ΗΠΑ ισραηλινή αντιπροσωπεία υπό τον επικεφαλής σύμβουλο εθνικής ασφαλείας για συνομιλίες με τη διακυβέρνηση Ομπάμα σχετικά με μία τελική συμφωνία για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα.

Για τις 22 Ιανουαρίου ορίστηκε η διάσκεψη της Γενεύης, κατά την οποία η συριακή κυβέρνηση και η αντιπολίτευση θα καθίσουν στο ίδιο τραπέζι, σε μια προσπάθεια να βάλουν ένα τέλος στον τριετή εμφύλιο που έχει στοιχίσει τη ζωή σε περισσότερους από 100.000 ανθρώπους. Η λίστα των συμμετεχόντων δεν έχει επί του παρόντος οριστικοποιηθεί· ανοιχτό παραμένει εάν θα προσκληθεί το Ιράν στη Γενεύη.

Μετά την ιστορική «πρώτη συνεννόηση» μεταξύ των Έξι και του Ιράν για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης, η Ευρωπαϊκή Ένωση αναμένεται να ξεκινήσει το Δεκέμβριο την άρση των πρώτων κυρώσεων. Ικανοποίηση για την συμφωνία στις πρωτεύουσες των 'Εξι και, φυσικά, στο Ιράν, παραμένει η δυσφορία στο Ισραήλ.

Αισθητή υποχώρηση καταγράφουν οι τιμές του πετρελαίου στις ασιατικές αγορές, τη Δευτέρα, μετά τη σύναψη της συμφωνίας μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων και του Ιράν για το πυρηνικό του πρόγραμμα. Το πετρέλαιο τύπου Μπρεντ υποχωρούσε νωρίτερα κατά 2,52 δολάρια στα 108,54 δολάρια το βαρέλι ή σε ποσοστό 2,2%, ενώ το βαρέλι του ελαφρού αργού (WTI) υποχωρούσε κατά 89 σεντς, φθάνοντας στα 93,95 δολάρια, υποχωρώντας σε ποσοστό περίπου 1%.

Να καθησυχάσει το Ισραήλ για την προκαταρκτική συμφωνία με το Ιράν αποπειράθηκε εκ νέου ο αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα σε επικοινωνία του με τον Μπεντζαμίν Νετανιάχου, διαβεβαιώνοντάς τον για την πρόθεση της Ουάσινγκτον να ξεκινήσει άμεσα διαβουλεύσεις με το Ισραήλ για τα επόμενα στάδια της διαπραγμάτευσης. Με τη συμφωνία στη Γενεύη, στην οποία ο Νετανιάχου αντέδρασε με εμφανή δυσαρέσκεια, το Ισραήλ βρίσκει το περιθώριο κινήσεών του αρκετά περιορισμένο απέναντι στην Τεχεράνη.

Ως ένα (μέτριο) βήμα προς την επιβράδυνση του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος για πρώτη φορά σε μία δεκαετία μεταφράζεται η συμφωνία της Γενεύης μεταξύ της Ισλαμικής Δημοκρατίας και των μεγάλων δυνάμεων, η οποία αξιώνει μεν μία σχετικά μικρή «προκαταβολή» από την Τεχεράνη ως προς τον «πυρήνα» της διαμάχης, αλλά δεν παύει να είναι ιστορικής σημασίας. Ουδείς έχει ψευδαισθήσεις ότι αυτή η συμφωνία λύνει το ιρανικό ζήτημα, ωστόσο η επιτυχία της Γενεύης είναι ότι άνοιξε το δρόμο για να ακολουθήσει το επόμενο εξάμηνο η πραγματική διαπραγμάτευση. Τα σημεία-κλειδιά της συμφωνίας...

Ο Μπένιαμιν Νετανιάχου αποκήρυξε την Κυριακή τη συμφωνία της Ομάδας των Έξι με το Ιράν, χαρακτηρίζοντάς τη «ιστορικό λάθος» και τονίζοντας ότι «ο κόσμος έγινε πιο επικίνδυνος». Ο ισραηλινός πρωθυπουργός δήλωσε ότι το Ισραήλ «δεν μπορεί και δεν θα επιτρέψει στο Ισραήλ να αποκτήσει δυνατότητα πυρηνικού όπλου».

Σε μία ιστορική συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης κατέληξαν τα ξημερώματα της Κυριακής μετά από σκληρές διαπραγματεύσεις το Ιράν και οι έξι μεγάλες δυνάμεις, στις συνομιλίες που διεξήχθησαν στη Γενεύη. Βάσει της συμφωνίας, το Ιράν θα περιορίσει τις πυρηνικές του δραστηριότητες, αρχικά για έξι μήνες, διάστημα στο οποίο δεν θα του επιβληθούν νέες κυρώσεις. Ο Μπαράκ Ομπάμα χαρακτήρισε τη συμφωνία «πρώτο σημαντικό βήμα» προς μια συνολική επίλυση του θέματος.

Οι υπουργοί των Εξωτερικών των Έξι και του Ιράν συνεχίζουν στη Γενεύη τις προσπάθειες για υπέρβαση των εμποδίων προς μία προκαταρκτική συμφωνία με την Τεχεράνη για το πυρηνικό της πρόγραμμα.

Ο αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, Τζον Κέρι, βρίσκεται καθ' οδόν για τη Γενεύη, προκειμένου να βοηθήσει στις διαπραγματεύσεις της Ομάδας των Έξι με το Ιράν για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης. Στις συνομιλίες συμμετέχει και ο ρώσος υπουργός, Σεργκέι Λαβρόφ. Διπλωμάτες δηλώνουν ότι προτάθηκε συμβιβασμός σχετικά με την απαίτηση της Τεχεράνης να αναγνωριστεί το «δικαίωμά» της στην πυρηνική ενέργεια.

Σεισμική δόνηση 5,4 βαθμών καταγράφηκε στο ανατολικό Ιράν, αρκετά κοντά στη μεθόριο με το Ιράκ. Το επίκεντρο ήταν στα 10 χλμ. και μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν αναφορές για θύματα.

Δύσκολες συνομιλίες στη Γενεύη πραγματοποιούν Ιράν και μεγάλες δυνάμεις για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης. Το Ιράν μιλά για «σοβαρά θέματα» που πρέπει να λυθούν, τονίζοντας ότι δεν προβλέπεται συμφωνία την Πέμπτη, ενώ δυτικός διπλωμάτης είπε ότι «ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες». Ωστόσο, δεν αποκλείεται οι συνομιλίες να συνεχιστούν την Παρασκευή και να συμμετάσχουν σε αυτές και οι υπουργοί Εξωτερικών.

Εκτός της -όποιας- πρώτης συνεννόησης μεταξύ του Ιράν και των Έξι φαίνεται πως θα είναι το ζήτημα του εμπλουτισμού του ουρανίου, το ένα από τα δύο κεντρικά εμπόδια (μαζί με τη μονάδα του Αράκ) στις διαβουλεύσεις που συνεχίζονται στη Γενεύη. Λέγοντας πως ο εμπλουτισμός ουρανίου είναι «κόκκινη γραμμή», ο ιρανός αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών είπε πως «έχουμε χάσει την εμπιστοσύνη μας, και δεν μπορούμε να προχωρήσουμε σε σοβαρές συζητήσεις χωρίς αποκατάστασή της».

Με τη σκιά των προειδοποιήσεων του Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ για το ιρανικό πρόγραμμα να πέφτει βαριά πάνω στη διαπραγμάτευση, ξεκίνησε στη Γενεύη ο νέος γύρος επαφών ανάμεσα στο Ιράν και στην Ομάδα των Έξι. Το Ιράν να δώσει απαντήσεις και να μην προκαλεί, λέει ο γάλλος πρόεδρος, ενώ αμερικανός αξιωματούχος εκτίμησε ότι είναι «πολύ δύσκολο να επιτευχθεί συμφωνία» -αν και δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο.

Σε υψηλούς τόνους εκφράστηκε ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν, ο αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, για τις συνομιλίες με τους Έξι ενόψει της επιστροφής στις διαβουλεύσεις στη Γενεύη: Η Τεχεράνη «δεν θα υποχωρήσει ούτε κατά ένα γιώτα από τα δικαιώματά της στην πυρηνική ενεργεία» τόνισε, υπογραμμίζοντας πως έχουν τεθεί «κόκκινες γραμμές» στους ιρανούς διαπραγματευτές. H παρέμβαση φαίνεται να συνδέεται με την αναφορά του ιρανού ΥΠΕΞ πως η Τεχεράνη δεν απεμπολεί μεν το δικαίωμά της στην πυρηνική ενέργεια, αλλά δεν θεωρεί «απαραίτητη» την αναγνώρισή του.