Υποθέτω ότι με τα χρόνια στη Νέα Δημοκρατία έχουν ένα manual για την αντιμετώπιση των κοινωνικών κινητοποιήσεων, από αυτά που διάφοροι «σύμβουλοι» και «επικοινωνιολόγοι» συνήθως παρουσιάζουν ως εγγυημένης αποτελεσματικότητας.

Τα βήματα που περιλαμβάνει αυτό το «σενάριο» είναι πολύ συγκεκριμένα.

Σε πρώτη φάση η κυβέρνηση «δείχνει κατανόηση» διαβεβαιώνει ότι ακούει με προσοχή τα αιτήματα και δηλώνει ανοιχτή σε διάλογο.

Σε δεύτερη φάση βγαίνει και λέει ότι όσα αιτήματα είναι εφικτό να ικανοποιηθούν τα έχει ήδη ικανοποιήσει.

Σε τρίτη φάση βγαίνει και λέει ότι θα ήθελε να δώσει και άλλα, αλλά αυτό θα θέσει σε κίνδυνο τη δημοσιονομική σταθερότητα της χώρας, ενώ προσκρούει και στις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει η χώρα απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Σε τέταρτη φάση υπογραμμίζει ότι θέλει διάλογο αλλά θέλει να δει και τους πολίτες «να μην ταλαιπωρούνται».

Σε πέμπτη φάση σημειώνει ότι έδωσε όλα όσα μπορούσε να δώσει και ακόμη παραπάνω και ότι οι κινητοποιήσεις συνεχίζονται από κάποιους που είναι αδιάλλακτοι.

Σε έκτη φάση, εάν είναι εφικτό, αρχίζει τις διαρροές σε βάρος ηγετικών φυσιογνωμιών της κινητοποίησης, ει δυνατόν και με το άνοιγμα ποινικής δίωξης σε βάρος τους.

Σε έβδομη φάση ανεβαίνουν οι τόνοι με την κυβέρνηση να τονίζει ότι σέβεται το δικαίωμα στην κινητοποίηση, αλλά θα πάρει μέτρα για να μην ταλαιπωρούνται οι πολίτες.

Σε όγδοη φάση η κυβέρνηση κατηγορεί την κινητοποίηση ότι «κρατάει τη χώρα σε ομηρία».

Σε ένατη φάση η κυβέρνηση ανακοινώνει ότι λαμβάνει όλα τα μέτρα που χρειάζονται και ότι ο νόμος θα εφαρμοστεί.

Σε δέκατη φάση αναλαμβάνουν δράση τα ΜΑΤ.

Ο… δεκάλογος αυτός για την αντιμετώπιση των κινητοποιήσεων, προφανώς και έχει αρκετή ευελιξία και μπορεί εύκολα μια κυβέρνηση να περάσει σε επόμενες φάσεις παρακάμπτοντας βήματα, όπως και μπορεί να συνδυάσει βήματα – π.χ. να γίνεται διάλογος αλλά και να έχει δοθεί εντολή να σχηματιστούν δικογραφίες –, ενώ αναλόγως του θέματος υπάρχει πάντα και η επιπλέον επιλογή να «κινητοποιηθούν» και πολίτες που «αγανακτούν». Ιδιαίτερα σημαντικό – εάν υπάρχουν βέβαια…- να εμφανιστούν και όσοι ανήκουν στην κοινωνική ομάδα που διαμαρτύρεται, αλλά «διαφωνούν με τις μορφές πάλης».

Και βέβαια εάν δεν φροντίζουν οι ίδιοι οι κινητοποιούμενοι να… ταλαιπωρούν αρκετά την κοινωνία, τότε μπορεί να αναλάβει να το κάνει η αστυνομία, π.χ. με το να κλείσει τους δρόμους που οι ίδιοι οι αγρότες είχαν αφήσει ανοιχτούς.

Ο δεκάλογος αυτός, νεοφιλελεύθερης έμπνευσης και αυταρχική λογικής έχει δοκιμαστεί συχνά και από τη δική μας κυβέρνηση και στο εξωτερικό. Η λογική που τον διέπει είναι ιδιαιτέρως απλή: η κυβέρνηση δεν πρέπει να κάνει καμία πραγματική υποχώρηση και κανέναν ουσιαστικό διάλογο. Εάν το κάνει, απλώς θα «ανοίξει ο ασκός του Αιόλου», γιατί κάθε κοινωνική ομάδα θα θελήσει μετά να διεκδικήσει δυναμικά, ιδίως σε μια προεκλογική περίοδο. Είναι σαν το παλιό αριστερίστικο σύνθημα «Μια μικρή υποχώρηση σήμερα, θα είναι μια μεγάλη ήττα αύριο», αλλά από τη μεριά της εξουσίας αυτή τη φορά. Κατά συνέπεια το μόνο που πρέπει να κάνει μια κυβέρνηση είναι να διατηρήσει μια επίφαση διαλόγου στην αρχή και μετά να παρουσιάσει τα μέτρα που ούτως ή άλλως θα εφάρμοζε ως αποτέλεσμα αυτού του διαλόγου. Ακόμη καλύτερα είναι να έχει αρχικά «διαρρεύσει» εξαγγελίες ακόμη πιο επιθετικές, ώστε μετά οι πραγματικές εξαγγελίες να φαντάζουν «ήπιες».

Σε αυτή τη βάση, το μεγάλο στοίχημα είναι πάντα να εξασφαλιστεί η απομόνωση της κοινωνικής ομάδας που κινητοποιείται, να παρουσιαστεί ως «υπερβολική», «ωφελημένη στο παρελθόν», «προνομιούχα», «αδιάφορη για την υπόλοιπη κοινωνία». Σε αυτό μπορούν πάντα να βοηθήσουν και τα ΜΜΕ που είναι πρόθυμα να υπηρετήσουν το κυβερνητικό αφήγημα. Ιδιαίτερα χρήσιμα είναι τα ΜΜΕ και στις περιπτώσεις «στοχοποίησης» ή ακόμη και «δολοφονίας χαρακτήρα».

Και αυτό γιατί μόνο έτσι στο τέλος η καταστολή θα μπορέσει να παρουσιαστεί ως «έσχατη λύση», ως αποτέλεσμα της αδιαλλαξίας μιας «μειοψηφίας», και ως αναγκαία πράξη ευθύνης προς την κοινωνία που δεν θα ταλαιπωρείται πλέον.

Και αυτό ακριβώς είναι που βλέπουμε να κάνει η κυβέρνηση σε σχέση με τους αγρότες. Μια κυβέρνηση που κατάφερε μέσω του ΟΠΕΚΕΠΕ και το σχέδιο αξιοποίησης των κοινοτικών ενισχύσεων ως εργαλείο διαμόρφωσης πολιτικών συσχετισμών να θέσει σε κίνδυνο συνολικά τις κοινοτικές ενισχύσεις για όλη την αγροτιά. Μια κυβέρνηση που δεν έχει μια αποτελεσματική γραμμή διαπραγμάτευσης σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ώστε να εξασφαλίσει σε βάθος χρόνου επαρκείς κοινοτικές ενισχύσεις. Μια κυβέρνηση που δεν έχει ένα πραγματικό σχέδιο για την αναβάθμιση του αγροτοκτηνοτροφικού τομέα.

Ας μην έχουμε καμία αυταπάτη. Η κυβέρνηση ουσιαστική υποχώρηση δεν έχει κάνει. Παρουσιάζει ως προϊόν διαλόγου μέτρα που θα έπρεπε να θεωρούνται αυτονόητα και ούτως ή άλλως θα έπρεπε να εφαρμοστούν και δεν συζητάει τα ουσιαστικά ζητήματα, αυτά που είναι στον πυρήνα της αγωνίας της αγροτιάς. Αυτά που θα μπορούσαν όντως να τους κάνουν να αντιμετωπίσουν το μέλλον με κάποια έστω και μικρή ελπίδα.

Και τώρα τόσο το κυβερνητικό επιτελείο όσο και τα φίλια ΜΜΕ απλώς προλειαίνουν το έδαφος για το πέρασμα στη φάση της καταστολής «για να ανοίξουν οι δρόμοι».

Υποθέτω ότι ο υπολογισμός της κυβέρνησης, όπως έχει φανεί και από το πώς αντιμετώπισε προηγούμενες κινητοποιούμενες ομάδες είναι ότι η καταστολή θα έχει κόστος μόνο μεταξύ των άμεσων θυμάτων της και όχι γενικά στο εκλογικό σώμα. Επίσης υποθέτω ότι και για τους ίδιους τους αγρότες η εκτίμησή της είναι ότι καθώς έχει μειωθεί η βαρύτητά τους στο γενικό πληθυσμό, στο τέλος το πολιτικό κόστος θα είναι μικρότερο.

Και εδώ είναι που αρχίζουν τα πραγματικά δύσκολα, σε σχέση με αυτόν τον συλλογισμό και πολιτικό υπολογισμό της κυβέρνησης.

Καταρχάς γιατί φάνηκε στις δημοσκοπήσεις ότι όχι μόνο τα αιτήματα των αγροτών αντιμετωπίζονται ως δίκαια από τη συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών, αλλά και οι κινητοποιήσεις αντιμετωπίζονται ως θεμιτές από τη μεγάλη πλειοψηφία. Άρα ο «κοινωνικός αυτοματισμός» δεν λειτουργεί και η καταστολή θα αντιμετωπιστεί ιδιαίτερα αρνητικά. Έπειτα οι αγρότες εξακολουθούν να θεωρούνται οργανικό τμήμα της κοινωνίας και γύρω από την αγροτιά πλήθος άνθρωποι αισθάνονται ότι ο αγώνας αυτός τους αφορά, άρα δεν είναι απομονωμένοι. Σε αυτό προστίθεται ότι το μεγαλύτερο μέρος της κοινωνίας είναι ούτως ή άλλως δυσαρεστημένο με την κυβέρνηση και η εικόνα κυβερνητικής αδιαλλαξίας και καταστολής απλώς θα επιτείνει τα αρνητικά συναισθήματα. Και βέβαια οι αγρότες – σε αντίθεση π.χ. με τους φοιτητές – είναι μια κοινωνική κατηγορία παραδοσιακά συνδεδεμένη με τη Νέα Δημοκρατία, και η αγροτική ψήφος είναι καθοριστική σε αρκετές περιφέρειες που πρέπει να παραμείνουν «γαλάζιες».

Όλα αυτά δείχνουν ότι το πιο πιθανό είναι στο τέλος η κυβέρνηση να ανακαλύψει ότι η πραγματικότητα με τις αγροτικές κινητοποιήσεις είναι πολύ σύνθετη και δύσκολη, σε σχέση με τα σενάρια που έχει συνηθίσει να ακολουθεί. Και άρα στο τέλος θα πληρώσει σημαντικό κόστος. Γιατί κανένα νεοφιλελεύθερο εγχειρίδιο «διαχείρισης κρίσεων» δεν μπορεί να είναι χρήσιμο όταν οι κινητοποιήσεις έχουν βάθος, εισπράττουν πραγματική αλληλεγγύη και συμπίπτουν με μια συγκυρία όπου μια κυβέρνηση έχει τη μεγάλη πλειοψηφία της κοινωνίας απέναντι.

Ειδήσεις Σήμερα: