Ο Ναζί που «έστησε» το σύστημα βασανιστηρίων του Άσαντ: Το «παιδί» του Άιχμαν, η Θεσσαλονίκη και το τέλος που του άξιζε

Έχουν περάσει εννέα χρόνια από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν ένας 40άρης άνδρας, 172 εκατοστών και με σκληρά χαρακτηριστικά προσώπου, εγκαταλείπει τη Γερμανία και την Ευρώπη, ψάχνοντας μια νέα ευκαιρία στο Κάιρο. Τελικά αυτή θα έρθει 611 χιλιόμετρα βορειοανατολικά – στη Δαμασκό. Εκεί θα βρει καταφύγιο ένας από τους χειρότερους Ναζί, που κρυβόταν πίσω από το όνομα «Γκέοργκ Φίσερ». Πλέον, μπορούσε να κυκλοφορεί ελεύθερα όπως τον είχαν βαφτίσει: Άλοϊς Μπρούνερ.

Το «δεξί χέρι» του Άντολφ Άιχμαν και ο άνθρωπος που θεωρείται υπεύθυνος για τις δολοφονίες τουλάχιστον 100.000 Εβραίων, βρήκε στη Συρία και στο καθεστώς Άσαντ την ελευθερία του, καθώς στην Ευρώπη ο κλοιός είχε αρχίζει να σφίγγει γύρω του. Όχι όμως χωρίς αντάλλαγμα. Ο Άλοϊς Μπρούνερ ήταν αυτός που αναδιοργάνωσε τη συριακή μυστική αστυνομία και «δίδαξε» τρόπους βασανιστηρίων, προτού πεθάνει όπως του άξιζε: σε μια φυλακή στη Δαμασκό.

Ο Άντλοφ Άιχμαν. (Φωτογρφία: EPA)

Το «παιδί» του Άντολφ Άιχμαν

Γεννημένος στις 8 Απριλίου 1912 στο Νάντκουτ της Αυστροουγγαρίας, προτού καν κλείσει τα 20 του, θα γίνει μέλος του Αυστριακού παραρτήματος του Εθνικοσοσιαλιστικού Κόμματος, θα γνωρίσει τον  Άντολφ Άιχμαν και θα αναρριχηθεί γρήγορα στη ναζιστική ιεραρχία. Όταν συναντηθεί και πάλι με τον αρχιτέκτονα του Ολοκαυτώματος, ο  Άλοϊς Μπρούνερ θα δείξει το χειρότερο πρόσωπό του.

Το παιδί για όλες τις δουλειές του Άιχμαν, θα αναλάβει να φέρει εις πέρας το σχέδιό του «μέντορά» του, αναλαμβάνοντας υπεύθυνος των ειδικών μονάδων για τα «εβραϊκά ζητήματα» σε διάφορες πόλεις στην Ευρώπη.

Κάπως έτσι ο δρόμος τον έφερε στη Θεσσαλονίκη, όπου μέσα σε έξι εβδομάδες διέλυσε την εβραϊκή κοινότητα της πόλης: έστειλε 45.324 ανθρώπους σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, κατέστρεψε αρχεία, εγκαταστάσεις λατρείας, ακόμη και το νεκροταφείο των Σεφαραδιτών Εβραίων της Θεσσαλονίκης.

Ο Χαφέζ αλ Άσαντ το 1999. (Φωτογραφία: REUTERS / Khaled al Hariri)

Το «καταφύγιο» στη Συρία

Μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Άλοϊς Μπρούνερ θα καταφέρει για μερικά χρόνια να ζήσει και να εργαστεί στη Γερμανία, έχοντας πάρει την ταυτότητα ενός ξαδέρφου του. Ωστόσο όταν θα ανακαλύψουν ότι τα χαρτιά του είναι πλαστά, κάτω από το όνομα  «Γκέοργκ Φίσερ» θα καταφέρει να διαφύγει πρώτα στο Κάιρο και μετά στη Δαμασκό.

Είναι θα βρει και άλλους ναζί αξιωματικούς που είχαν καταφέρει να διαφύγουν και ο Χαφέζ αλ Άσαντ θα του προσφέρει προστασία με αντάλλαγμα την αναδιοργάνωση της Συριανής Μυστικής Υπηρεσίας. Παράλληλα θα «διδάξει» και μεθόδους βασανιστηρίων που είχε μάθει από τα χρόνια του ως διοικητής στο στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Ντρανσύ.

Τι κι αν το 1960 θα γίνει γνωστό ότι ο Άλοϊς Μπρούνερ ζούσε στη Δαμασκό; Τι κι αν πολλές χώρες (από τη Γαλλία και το Ισραήλ έως τη Γερμανία) απαίτησαν την έκδοση του ναζί από το καθεστώς Άσαντ; Τι κι αν οι ισραηλινοί προσπάθησαν να τον σκοτώσουν στέλνοντάς του δύο παγιδευμένα δέματα (στο πρώτο θα χάσει το μάτι του, στο δεύτερο τα δάχτυλά του); Το αγαπημένο παιδί του  Άιχμαν θα συνεχίσει να έχει μια άνετη ζωή στην πρωτεύουσα της Συρίας.

Ενώ θα παραμείνει πιστός στον Άιχμαν – τόσο, που όταν θα μάθει ότι έχει συλληφθεί από τους ισραηλινούς θα προσπαθήσει να οργανώσει την απαγωγή του γιατρού και προέδρου του Παγκόσμιου Εβραϊκού Συνεδρίου, Ναχούμ Γκόλντμαν προκειμένου να «παζαρέψει» τη ζωή του μέντορά του. Το σχέδιό του θα αποτύχει.

Το καθεστώς Άσαντ του είχε ζητήσει ένα πράγμα μόνο: να κρατήσει χαμηλό προφίλ.

Ο ακτιβιστής και κυνηγός ναζί Σερζ Κλαρσφέλντ με τις φωτογραφίες του Μπρούνερ. (Φωτογραφία: DANIEL JANIN)

Το τέλος που το άξιζε

«Όλοι τους άξιζαν να πεθάνουν, γιατί ήταν πράκτορες του σατανά και ανθρώπινα σκουπίδια. Δεν μετανιώνω και θα το έκανα ξανά». Αυτά ήταν τα λόγια του Άλοϊς Μπρούνερ για το Ολοκαύτωμα, μιλώντας στον δημοσιογράφο της εφημερίδας Chicago Sun Times το 1987.

Η προστασία που του πρόσφερε ο Χαφέζ αλ Άσαντ έκανε τον Μπρούνερ να νιώθει άτρωτος και έγινε ξεδιάντροπα προκλητικός, δίνοντας συνεχόμενες συνεντεύξεις και δεν ακολουθώντας το «χαμηλό προφίλ» που του είχε ζητηθεί να έχει.

Το 1996 ο πατέρας Άσαντ διατάζει τη φυλάκισή του, λέγοντας «κλείστε την πόρτα και μην την ανοίξετε ποτέ ξανά». Αυτή θα είναι και η τελευταία κατοικία του διαβόητου ναζιστή, που σύμφωνα με τον συγγραφέα Σιμόν Βίζενταλ «ήταν ο χειρότερος στα μάτια μου. Αν ο Άιχμαν σχεδίασε το Ολοκαύτωμα, ο Μπρούνερ το έκανε πραγματικότητα».

Για τα επόμενα χρόνια ο Άλοις Μπρούνερ θα έχει καθημερινά να επιλέξει ανάμεσα σε μια ντομάτα ή ένα αυγό ως γεύμα στο κελί των φυλακών στη Δαμασκό, καθώς η εντολή του  Χαφέζ αλ Άσαντ ήταν ξεκάθαρη: «Μην το σκοτώσετε το γουρούνι, αλλά μην το αφήσετε και να ζήσει».

Ο πατέρας Άσαντ θα πεθάνει το 2000. Ο Μπρούνερ αργότερα, αν και κανείς δεν είναι σίγουρος πότε ακριβώς. Η μια θεωρία λέει ότι πέθανε το 2001. Η άλλη έρχεται από τον ιστορικό Εφραίμ Ζούροφ, ο οποίος είχε δηλώσει ότι «είμαι 99% σίγουρος ότι ο ναζί έζησε έως το 2010». Όποτε κι αν είναι η σωστή χρονιά, το σίγουρο είναι ένα: το πτώμα θάφτηκε σε άγνωστη τοποθεσία στη Δαμασκό.