Μπιορν Μποργκ: Ο πιο κομψός άνδρας που πάτησε ποτέ το πόδι του σε γήπεδο τένις

Στις 13 Σεπτεμβρίου 1981, ο Μπιορν Μποργκ (Bjorn Borg) διαλύθηκε από τον Τζον ΜάκΕνρο (John McEnroe) στον τελικό του US Open. Είχαν πολλούς κλασικούς αγώνες μεταξύ τους -αυτό το μονόπλευρο τετραπλό δεν ήταν ένας από αυτούς. Ενώ ο  φιλούσε τη μητέρα του στο γήπεδο της Νέας Υόρκης, ο Μποργκ έκανε την πάπια, συνοδευόμενος από επτά αστυνομικούς με πολιτικά. Ήταν απών από την παρουσίαση και τις συνεντεύξεις. Λέγεται ότι πέρασε κρυφά από τις κουζίνες του Flushing Meadows, μπήκε σε ένα Volvo και κατευθύνθηκε κατευθείαν στο αεροδρόμιο, φορώντας ακόμα τη χαρακτηριστική του στολή Fila. Ο Μποργκ δεν θα έπαιζε ποτέ ξανά σε αγώνα Grand Slam. Δεν είχε κλείσει ακόμα τα 25 του χρόνια.

Σε ένα άθλημα όπου είναι σχεδόν αδύνατο να είσαι αίνιγμα, ο Μποργκ παραμένει αίνιγμα ακόμα και 40+ χρόνια μετά. Γιατί παραιτήθηκε; Γιατί δεν πάλεψε -όπως έκανε, ας πούμε, ο Ρότζερ Φέντερερ τα τελευταία χρόνια- και δεν έδειξε ότι μπορούσε να ξαναχτίσει το παιχνίδι του, να επιστρέψει πιο δυνατός; Ποιοι δαίμονες οργίαζαν μέσα σε αυτό το όμορφο κεφάλι με τα αγγελικά ξανθά μαλλιά και τα μικροσκοπικά, μάτια χρώματος κοβαλτίου, τα οποία ήταν πολύ κοντά το ένα στο άλλο;

Πήγε η αλήθεια της φράσης που του άρεσε να λέει συχνά πυκνά: «Το μεγαλύτερο πλεονέκτημά μου είναι η επιμονή μου. Δεν τα παρατάω ποτέ σε έναν αγώνα».

«Ο χρόνος αποκάλυψε μερικές από τις απαντήσεις. Για άλλες μπορούμε να κάνουμε τεκμηριωμένες εικασίες. Κάποιες, δεν θα τις μάθουμε ποτέ» γράφει ο Τιμ Λιούις στην Guardian.

Photo: Wikimedia Commons

Το τέλος ήταν τόσο απροσδόκητο εξαιτίας αυτού που προηγήθηκε

Στα τέλη της δεκαετίας του 1970, ο Μποργκ κυριάρχησε στο τένις με έναν τρόπο που κανένας άνδρας παίκτης δεν έχει κάνει από τότε. Κατατρόπωνε το γήπεδο στο Roland Garros στο χώμα (το οποίο ήταν πιο αργό από ό,τι είναι τώρα), συντονιζόταν για μερικές εβδομάδες στο γρασίδι, και στη συνέχεια τους διέλυε όλους στο Wimbledon (το οποίο έπαιζε πολύ πιο γρήγορα εκείνη την εποχή). Ο Μποργκ δεν πέτυχε αυτό το διπλό μία φορά, όπως ο Φέντερερ, ή δύο φορές, όπως ο Ράφαελ Ναδάλ, αλλά τρεις φορές. Ο τελικός του απολογισμός ήταν έξι τίτλοι στο Γαλλικό Όπεν και πέντε συνεχόμενα πρωταθλήματα στο Γουίμπλεντον. Τα στατιστικά του στο Davis Cup, όταν αυτοί οι αγώνες σήμαιναν πραγματικά κάτι, ήταν φρικιαστικά σταθερά: 33 διαδοχικές νίκες στο μονό από το 1973 έως το 1980.

Ο Μποργκ είχε ένα υπέρτατο, χωρίς φασαρίες, παιχνίδι σε όλα τα γήπεδα και έφερε έναν επαγγελματισμό στο άθλημα που δεν είχε περάσει ποτέ από το μυαλό κανενός. Προπονούνταν σε εξαντλητικά μπλοκ των πέντε ωρών και ήταν τόσο γυμνασμένος που ισχυριζόταν ότι δεν ένιωσε ποτέ κουρασμένος κατά τη διάρκεια ενός αγώνα τένις. Ο καρδιακός του ρυθμός ηρεμίας ήταν 29 παλμοί ανά λεπτό. Αυτό βγάζει νόημα στον εμβληματικό τελικό του Wimbledon το 1980 εναντίον του ΜάκΕνρο, όπου έχασε το tie-break του τέταρτου σετ με 18-16, για να ανακάμψει και να κερδίσει το αποφασιστικό σετ με 8-6.

Photo: Wikimedia Commons

Τι έγραφαν για αυτόν τα μίντια όταν ήταν 16 ετών

«Ο Μπιορν Μποργκ είναι ο καλύτερος νεαρός τενίστας στον κόσμο σήμερα. Το παιχνίδι αυτού του 16χρονου Σουηδού ήταν ένα φωτεινό σημείο στο πιο υγρό και ψυχοφθόρο γαλλικό πρωτάθλημα τένις που υπάρχει στη μνήμη μας. Χθες, ο Μποργκ βγήκε στον προημιτελικό του απλού ανδρών με τον Αντριάνο Πανάτα που διακόπηκε από τη βροχή, αλλά άφησε στο πέρασμά του έναν εντυπωσιακό κατάλογο “θυμάτων”.

Ο Μπιορν δεν πίνει, δεν καπνίζει. Τώρα έχει εγκαταλείψει το σχολείο, έχει εγκαταλείψει το χόκεϊ επί πάγου και είναι αφοσιωμένος στην επιτυχία της καριέρας του. Το Γουίμπλεντον, όπου παίζει φέτος για πρώτη φορά στην ανώτερη κατηγορία, είναι το πρωτάθλημα που θα ήθελε να κερδίσει πιο πολύ από οτιδήποτε άλλο. Τα γήπεδα με γρασίδι αποτελούν ιδιαίτερο πρόβλημα γι’ αυτόν, καθώς η τεχνική του χτυπήματος δεν είναι η πλέον κατάλληλη για χτυπήματα που τείνουν να κινούνται χαμηλά, αλλά του αρέσει η ατμόσφαιρα του μεγάλου πλήθους.

Έχει ανταποκριθεί ιδανικά στο κεντρικό γήπεδο του Παρισιού αλλά και στο θορυβώδες γαλλικό κοινό, το οποίο τον αγαπάει πολύ. Η έλξη του πρέπει να οφείλεται στο νεαρό της ηλικίας του και στο γεγονός ότι η σωματική του διάπλαση τον κάνει να φαίνεται αδύναμος και ευάλωτος – ενώ δεν είναι τίποτα από τα δύο. Είναι ένα άτομο του σήμερα – με αυτοπεποίθηση ότι ακολουθεί το δικό του δρόμο, κάνει τα δικά του πράγματα και πετυχαίνει μάλλον καλύτερα από τους μεγαλύτερους».

Photo: Wikimedia Commons

Ο «Ice Man» του τένις και οι προλήψεις

«Ο Μποργκ κωδικοποίησε επίσης έναν αδιαπραγμάτευτο στωικισμό που υιοθετήθηκε αργότερα από τον Φέντερερ (λιγότερο από τον Νόβακ Τζόκοβιτς και τον Άντι Μάρεϊ). Μπορεί να νομίζετε ότι ο «Ice Man» γεννήθηκε έτσι, αλλά ο Μποργκ είχε τρομερή ιδιοσυγκρασία μεγαλώνοντας» γράφει ο Τιμ Λιούις στην Guardian.

Σε ηλικία 12 ετών, αποβλήθηκε για έξι μήνες στη Σουηδία για τα ξεσπάσματά του στο γήπεδο. Προφανώς, επέστρεψε αναμορφωμένος και έθεσε ως αρχή του να κρατάει τα συναισθήματά του υπό έλεγχο. Έγινε ψυχαναγκαστικός, ή τουλάχιστον πολύ προληπτικός, όσον αφορά τη ρουτίνα: Πάντα το ίδιο ντουλάπι, ο ίδιος αριθμός πετσετών κ.ο.κ., όχι σεξ ή ξύρισμα για όσο διάστημα παρέμενε στο τουρνουά.

Το τένις δεν ήταν ποτέ πραγματικά τόσο hot πριν το παίξει ο Μποργκ. Είχε groupies. Για μια φρικτή περίοδο, χρησιμοποιήθηκε ο όρος «Borgasm». Το γεγονός ότι το απέκλειε – απέκλειε τα πάντα – πρόσθεσε μόνο τη γοητεία του. Χωρίς τον Μποργκ, ο Φέντερερ (όπως τον ξέρουμε) δεν θα μπορούσε ποτέ να υπάρξει.

Δείτε το βίντεο

Τι συνέβη λοιπόν εκείνο το απόγευμα στη Νέα Υόρκη το 1981;

Σίγουρα, ο Μποργκ ήταν συναισθηματικά συντετριμμένος. Ενώ η νίκη στο Roland Garros και το Wimbledon ήταν εύκολη υπόθεση, είχε προσπαθήσει και αποτύχει να κερδίσει το US Open σε 10 περιπτώσεις, και αυτή ήταν η τέταρτη αποτυχία του στον τελικό. Η νίκη του ΜάκΕνρο τον επιβεβαίωσε ως το Νο 1 της παγκόσμιας κατάταξης για το 1981. Ο Ιβάν Λεντλ τους ακολουθούσε και τους δύο.

Βέβαια, συνέβαιναν κάποια πράγματα εκείνη την ημέρα, τα οποία ήταν αρκετά ώστε να ξεκαθαρίσουν ότι ο Μποργκ δεν έπρεπε να διαγραφεί «ως ένας πονεμένος χαμένος, ένας άνθρωπος που δεν μπορούσε να ανεχτεί να τον σφετερίζονται νεότεροι αντίπαλοι». Ο λόγος για τη συνοδεία της αστυνομίας ήταν ότι ο Μποργκ είχε δεχτεί μια απειλή θανάτου, την οποία είχε στείλει τηλεφωνικά ένας ανώνυμος άνδρας λίγο πριν παίξει με τον Τζίμι Κόνορς στον ημιτελικό. Μια άλλη απειλή θανάτου έγινε κατά τη διάρκεια του τελικού, αφού ο Μποργκ κέρδισε το πρώτο σετ, αν και το έμαθε αργότερα.

«Φαινόταν ότι δεν έπαιζε το παιχνίδι του» αναγνώρισε ο ΜάκΕνρο.

Υπάρχει επίσης το ευρύτερο πλαίσιο στο οποίο διεξήχθη ο αγώνας. Το US Open του 1981 ήταν το τελευταίο μεγάλο τουρνουά που κέρδισε ένας άνδρας παίκτης χρησιμοποιώντας μια τυπική ξύλινη ρακέτα. Οι υπερμεγέθεις, σύνθετες ρακέτες, οι οποίες μπορούσαν να παράγουν πέντε φορές περισσότερο topspin, εμφανίστηκαν στο Tour στα τέλη της δεκαετίας του 1970. Απαιτούσαν από τον παίκτη να αλλάξει το παιχνίδι του, κάνοντας λεπτές προσαρμογές στη λαβή και το footwork.

Φυσικά, αυτές τις νέες δεξιότητες δεν θα ήταν αδύνατο να τις μάθει ο Μποργκ – ο πιο σκληρός εργάτης που είχε δει ποτέ το τένις. Αλλά ίσως να μην είχε όρεξη να αλλάξει. «Είναι δύσκολο να μην αναρωτηθεί κανείς αν οι δικές του, αυτοεπιβαλλόμενες αυστηρότητες έγιναν πολύ επαχθείς για να τις υπομείνει» συνεχίζει ο Τιμ Λιούις στην Guardian.

Δείτε το τρέιλερ της ταινίας Μποργκ Εναντίον ΜάκΕνρο 

Το αίνιγμα γύρω από το πρόσωπό του παραμένει

Στις αρχές του 1981, όταν έπαιζε με τον ΜάκΕνρό στο Volvo Masters της Νέας Υόρκης, ο Μποργκ ξέσπασε στον διαιτητή για ένα σφύριγμα γραμμής. Του αφαιρέθηκε ένας πόντος, παραλίγο να εγκαταλείψει- η έκφραση του αντιπάλου του ήταν καθαρή αμηχανία.

Έχοντας γίνει επαγγελματίας σε ηλικία 16 ετών, ο Μποργκ χρειαζόταν μια εκτόνωση και αυτό ακριβώς πήρε αφού εγκατέλειψε το τένις: Μια χαοτική ζωή που κατά τόπους θα τον έβρισκε να αποφεύγει τη χρεοκοπία και να κρίνει διαγωνισμούς με βρεγμένα μπλουζάκια σε νυχτερινά κέντρα της Στοκχόλμης.

Αλλά τελικά νίκησε η πειθαρχία του: « Έχω μια υπέροχη οικογένεια, υπέροχα παιδιά. Έχω σχεδόν τα πάντα, ξέρετε; Μερικές φορές πρέπει να τσιμπήσω τον εαυτό μου. Είναι αλήθεια: Η ζωή αρχίζει στα 50» θα πει αργότερα.

Ο Μπιορν Μποργκ υπήρξε όπως ακριβώς τον περιέγραψαν τα μίντια της εποχής: «Ένας αλεξίσφαιρος παίκτης, ένας ανταγωνιστικός Εξολοθρευτής, ένας ψυχολογικός πολεμιστής και, χωρίς αμφιβολία, ο πιο κομψός άνδρας που πάτησε ποτέ το πόδι του σε γήπεδο τένις».

*Ο Μπιορν Μποργκ γεννήθηκε στις 6 Ιουνίου του 1956 στη Στοκχόλμη της Σουηδίας.