Η οικία του Ελευθερίου Βενιζέλου στην ξακουστή χανιώτικη συνοικία Χαλέπα, το πατρικό του σπίτι, αποτέλεσε τη στέγη της ζωής του από το 1880 έως το 1910 και, κατά διαστήματα, από το 1927 έως το 1935.

Ο Ελευθέριος Βενιζέλος (1864-1936), εξέχων πολιτικός άνδρας με εντυπωσιακή προσωπική ακτινοβολία, έζησε στην οικία αυτή σχεδόν τη μισή του ζωή. Εκεί έζησε νέος και νυμφεύτηκε, εκεί γεννήθηκαν τα δύο παιδιά του και πέθανε η γυναίκα του.

Στο σπίτι αυτό έμενε όταν ξέσπασε η Επανάσταση του 1897, από εκεί ξεκίνησε για το Θέρισο το 1905 και εκεί επέστρεψε πριν μεταβεί στη Θεσσαλονίκη το 1916, για το Κίνημα της Εθνικής Άμυνας.

Όμως, και μετά την αποτυχία του κινήματος του 1935, από το σπίτι αυτό αναχώρησε.

Το 1876 ο πατέρας του Ελευθερίου Βενιζέλου, Κυριάκος, αγόρασε το οικόπεδο στο οποίο βρίσκεται η οικία, στο κέντρο της Χαλέπας. Οι εργασίες κατασκευής του σπιτιού ξεκίνησαν το 1877 και ολοκληρώθηκαν το 1880.

Με την ανάληψη της πρωθυπουργίας, το 1910, ο Ελευθέριος Βενιζέλος αναχώρησε για την Αθήνα. Η οικία ενοικιάστηκε κυρίως σε συγγενικά του πρόσωπα, ξένους διπλωμάτες και κρητικούς πολιτικούς.

Το 1927 ο Ελευθέριος Βενιζέλος επέστρεψε στα Χανιά και προέβη σε ριζική ανακαίνιση της οικίας της Χαλέπας.

Το 1941, κατά τη διάρκεια της Μάχης της Κρήτης, η οικία βομβαρδίστηκε, ενώ κατά τη διάρκεια της Κατοχής υπέστη σοβαρές φθορές και βανδαλισμούς. Μετά την απελευθέρωση έλαβαν χώρα εργασίες αποκατάστασης της οικίας.

Το 2002 η οικία Βενιζέλου περιήλθε στην κυριότητα του ελληνικού Δημοσίου, το οποίο την παραχώρησε ακολούθως στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και Μελετών «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος».

Η οικία Βενιζέλου αποτελεί σήμερα την έδρα του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών και Μελετών «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος», λειτουργεί δε ως μουσείο, χώρος ιστορικής μνήμης του Ελευθερίου Βενιζέλου.

Το εσωτερικό της οικίας κοσμούν έπιπλα διαλεγμένα από τον ίδιον τον Βενιζέλο και τη γυναίκα του, Έλενα, διακοσμητικά αντικείμενα και πίνακες εποχής, καθώς και προσωπικά αντικείμενα του μεγάλου πολιτικού ανδρός.