Κίνα: Η γλυπτική από πηλό αναβιώνει χάρη στον Γιουμίνγκ

Για σχεδόν 50 χρόνια, ο Ζάο Γιουμίνγκ ήταν βυθισμένος στην τέχνη του πηλού φτιάχνοντας αγαλματάκια. Σήμερα, ο 62χρονος καλλιτέχνης είναι ο μοναδικός γλύπτης στην κομητεία Λαοτίνγκ της επαρχίας Χεμπέι. Η γλυπτική από πηλό αποτελεί μία από τις κύριες παραδοσιακές μορφές τέχνης στη Λαοτίνγκ και το γεγονός ότι ο Ζάο θεωρείται αριστοτέχνης της, δεν αποτελεί μόνο τιμή γι αυτόν, αλλά και ευθύνη και αιτία άγχους. Έχει το δικαίωμα να λάβει οικονομική επιδότηση από το κράτος υπό τη προϋπόθεση όμως να διδάξει τη νέα γενιά, ώστε να μην χαθεί η παραδοσιακή αυτή τέχνη που έχει ιστορία 500 χρόνων και περιλαμβάνεται στην άυλη πολιτιστική κληρονομιά.

«Εάν δεν διδάξουμε τις επόμενες γενιές, θα κάνουμε κακό στη χώρα μας. Διδάσκοντάς τες τιμάμε τη δουλειά μας και εκπληρώνουμε το χρέος μας στην πατρίδα», δηλώνει.

Στην αρχαιότητα, τα πήλινα αγαλματίδια ήταν κυρίως παιδικά παιχνίδια φτιαγμένα από καλλιτέχνες της υπαίθρου. Όμως στη δεκαετία του 1930 η λαϊκή τέχνη, όπως η όπερα με κύμβαλα και το θέατρο σκιών, έδωσαν άλλη διάσταση στα αγαλματάκια που είχαν διακοσμητική ή συλλεκτική αξία, με αποτέλεσμα να γίνουν γνωστά ως «λογοτεχνικά πήλινα αγαλματάκια». Μετά την ίδρυση της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας το 1949, υπήρχαν πολλά εργαστήρια τέτοιων αγαλματιδίων σε χωριά της Λαοτίνγκ, οι τιμές τους όμως ήταν πολύ χαμηλές, ελάχιστες δεκάρες το κάθε ένα. Παρόλα αυτά, για μεγάλο χρονικό διάστημα, πολλοί καλλιτέχνες συνέχιζαν να φτιάχνουν και να πωλούν τέτοια αγαλματάκια, ακόμα και αντί ελάχιστων χρημάτων απλά και μόνο για να βιοπορίζονται. Μέχρι το τέλος του περασμένου αιώνα, τα πήλινα ειδώλια ήταν τα μοναδικά παιχνίδια πολλών παιδιών στην Κίνα. Τότε, ακόμη και τα παιδιά που ζούσαν σε πόλεις είχαν ελάχιστα παιχνίδια, πόσο μάλλον εκείνα που ζούσαν στις αγροτικές περιοχές. Όμως τα τελευταία 10 χρόνια η Κίνα έχει καταστεί η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο και αποτελεί πλέον σημαντική αγορά παραγωγής και κατανάλωσης παιχνιδιών. Τα εμπορικά κέντρα είναι γεμάτα από παιχνίδια υψηλής ποιότητας, οπότε τα ρουστίκ πήλινα αγαλματάκια της Λαοτίνγκ θεωρούνται εκτός εποχής.

Σε πείσμα των καιρών, ορισμένοι καλλιτέχνες όπως ο Ζάο, επέλεξαν να συνεχίσουν την παράδοση. Ο Ζάο δηλώνει ότι παρόλο που τα παιδιά του κάνουν άλλες δουλειές για να ζουν τις οικογένειές τους, αυτός επιμένει να θέλει να μάθει στα παιδιά και στα εγγόνια του την τέχνη του.

Αντιμετωπίζοντας την πρόκληση για βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη, πολλές περιφέρειες δίδουν όλο και περισσότερη σημασία στην προστασία και στην κληρονομιά πολύτιμων πολιτιστικών δεξιοτήτων, για να αναπτυχθούν οι τοπικές οικονομίες και να συνεισφέρουν στην οικοδόμηση μιας «όμορφης Κίνας». Η κυβέρνηση μέσω ειδικών προγραμμάτων ενθαρρύνει τους ηλικιωμένους να μεταδώσουν την «τεχνογνωσία» τους. Η κυβέρνηση χορηγεί επιδοτήσεις, ώστε να ενθαρρύνονται οι λαϊκοί καλλιτέχνες να παράγουν περισσότερα προϊόντα και να διοργανώνουν μαθήματα για τους κατοίκους.

Με την υποστήριξη της κυβέρνησης, οι λαϊκοί καλλιτέχνες έχουν αρχίσει να βλέπουν πολύ ζεστά τη δραστηριότητα αυτή. Σε πολλές οικογένειες οι γονείς ενθαρρύνουν τα παιδιά να επιλέξουν την τέχνη που είχαν εγκαταλείψει εδώ και χρόνια. Ο 30χρονος Ντονγκ Ζουανγκζουάνγκ γεννήθηκε σε μία οικογένεια καλλιτεχνών στη Λαοτίνγκ. Ήδη από τν γενιά του προπάππου του όλοι οι Ντονγκ ήταν φημισμένοι καλλιτέχνες πήλινων αγαλματιδίων. Ο Ντονγκ είχε επηρεαστεί από την οικογένειά του και δεν αποτελεί έκπληξη ότι ως ενήλικας συνέχισε την παράδοση. Ωστόσο, μετά την αποφοίτησή του από το τμήμα γλυπτικής του Langfang Teachers College το 2008, ο Ντονγκ δούλεψε για πολλά χρόνια σε άλλες περιοχές, χωρίς να έχει ένα σαφές σχέδιο για το μέλλον του. Τελικά επέλεξε να επιστρέψει στη γενέτειρά του και να ανοίξει ένα εργαστήριο κατασκευής πήλινων αγαλματιδίων.

Η Λαοτίνγκ είναι γνωστή ως «Σπίτι της Κινεζικής Λαϊκής Όπερας» ενώ το θέατρο σκιών έχει καταχωρηθεί στον Κατάλογο της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς. Για τον Ντονγκ τα πήλινα αγαλματίδια είναι εξίσου σημαντικά με το θέατρο σκιών επειδή τα έχει αγαπήσει ο κόσμος εδώ και πολλά χρόνια. Δεν αντέχει, όπως λέει, να χαθεί αυτή η παράδοση. Είναι τόσο παθιασμένος με τη δουλειά του που κάποιες φορές δουλεύει και μετά τα μεσάνυχτα. Είναι ιδιοκτήτης και ενός επιπλοποιείου όπου δουλεύουν η γυναίκα του και ο γιος του. Η σύζυγος του Ντονγκ, η Ζανγκ Γιουντσίνγκ, παραδέχεται ότι αρχικά αμφισβήτησε την επιλογή του άντρα της. Για πολύ καιρό μετά τον γάμο τους διαφωνούσαν για το τι θα έκαναν στο μέλλον. Θυμάται ότι συχνά ο Ντονγκ της έλεγε ότι είχε μία αποστολή: να διδάξει την τέχνη του στη νέα γενιά. Ζήτησε μάλιστα από τον πεντάχρονο γιο τους να τον ακολουθήσει. Αν και η κατασκευή αγαλματιδίων δεν είναι πολύ κερδοφόρα, σίγουρα όχι αρκετά για να ζήσει η οικογένειά τους, τελικά η Ζανγκ συμφώνησε να στηρίξει τον σύζυγό της.

Ο Ντονγκ έχει αναπτύξει σε μεγάλο βαθμό την τέχνη του. Έχει λάβει μέρος σε διάφορες εκθέσεις ενώ μερικά έργα του αποτελούν τμήμα μία συλλογής στο Πανεπιστήμιο Ντάκα του Μπαγκλαντές. Τώρα σχεδιάζει να πάει στην Ιαπωνία για να ερευνήσει ιαπωνικές μεθόδους γλυπτικής από πηλό. Η κατασκευή των πήλινων αγαλματιδίων αποτελεί πλέον μάθημα στα πειραματικά δημοτικά σχολεία της περιοχής.

ΑΠΕ-ΜΠΕ,in.gr