«Η ανάγνωση της ποίησης του Καβάφη δε γίνεται με στόχο να καταδικάσεις την ομοφυλοφιλική πτυχή του, θα καταδικαζόταν το έργο του», είπε ο αμερικανός μεταφραστής ποιημάτων του αλεξανδρινού ποιητή, πανεπιστημιακός, και μέλος της Αμερικανικής Ακαδημίας Τεχνών και Επιστημών, Ντάνιελ Μέντελσον.

Συζητώντας με τον αναπληρωτή καθηγητή νεοελληνικών σπουδών του πανεπιστημίου της Οξφόρδης, Δημήτρη Παπανικολάου, την Τρίτη 21 Ιανουαρίου στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, o Ντάνιελ Μέντελσον, δήλωσε «το έργο του Καβάφη άλλαξε τη ζωή μου, τον τρόπο που σκέφτομαι». Παράλληλα, είπε πως έχει αφιερώσει 12 χρόνια σε μεταφράσεις καβαφικών ποιημάτων, ενώ είναι ο πρώτος που μετέφρασε ατελή ποιήματά του.

Προσπαθώντας να αποτυπώσει το καβαφικό μεγαλείο, ο Ντάνιελ Μέντελσον, έβαλε την «ετικέτα» της πολλαπλότητας στον αλεξανδρινό ποιητή, ενώ σκιαγράφησε το έργο του μέσα από τις έννοιες: ιστορικότητα, ρευστότητα, χρόνος, μέριμνα και σεξουαλικότητα.

Βάζοντας στην άκρη τη σεξουαλική ταυτότητα του Καβάφη, είπε «δεν έχουν να κάνουν τα πάντα με την καταπιεσμένη σεξουαλικότητά του», ενώ ισχυρίστηκε πως πολλοί ομοφυλόφιλοι χάνουν την εικόνα των έργων του Καβάφη γιατί διαβάζουν μόνο ερωτικά ποιήματά του, όπως αντίστοιχα τείνουν να κάνουν και ιστορικοί με τα ιστορικά ποιήματά του.

Παραδεχόμενος την ψυχοθεραπευτική δύναμη των ποιημάτων του Καβάφη, ο Μέντελσον δήλωσε πως πολλοί ομοφυλόφιλοι στράφηκαν στην ποίησή του, γιατί «βρήκαν κάποιον που να τους καταλάβαινε».

Το ενδιαφέρον του Καβάφη για τους ηττημένους της ιστορίας, την αξιοσημείωτη εσωτερική του δύναμη και το κυνικό του ύφος προς την πολιτική κυβερνώντων προέταξε, επίσης, ο Μέντελσον .

«Ο Καβάφης ενδιαφέρεται για τους ισχυρούς που αυταπατώνται», ανέφερε ο αμερικανός μεταφραστής, ενώ χαρακτήρισε την εσωτερική δύναμη του ποιητή «τρομακτική», μια που «εστιάζει στους ηττημένους της ιστορίας».

Προβάλλοντας τα στοιχεία αυτά ανέσυρε μια ακόμη πτυχή, και είπε « υπάρχει πολιτική διάσταση στο έργο του Καβάφη. Μας λέει πολλά για το παρόν. Μπορεί να είναι ειρωνικός προς την ιστορία.».

Παράλληλα, ο αμερικανός μεταφραστής ενέταξε το αινιγματικό στοιχείο στο καβαφικό έργο σχηματίζοντας αντιθετικά ζεύγη. Όπως χαρακτηριστικά δήλωσε, «ο Καβάφης δεν ενδιαφέρεται για το τι κάνουν οι άλλοι ποιητές», αλλά «έχει γράψει θαυμάσια ποιήματα για τους ανθρώπους».

Συνεχίζοντας ο Μέντελσον προσέθεσε « ο Καβάφης αφενός δεν ενδιαφέρεται για τις τάσεις της λογοτεχνίας, έχει όμως τεράστιο σεβασμό προς τους ιστορικούς», ενώ συμπληρώνοντας το τρίπτυχο της αντίθεσης είπε «η ειρωνεία είναι ότι η ιστορία περιγράφεται από τους νικητές ο Καβάφης ενδιαφέρεται όμως για τους ηττημένους».

Αναλύοντας την ιστορική πτυχή του Καβάφη, ο αμερικανός μεταφραστής ανέφερε ότι ο ποιητής ενδιαφέρεται για την ιστορία, ενώ ενίσχυσε τον ισχυρισμό του λέγοντας: «ο Καβάφης ενδιαφέρεται για όλες τις περιοχές της αρχαιότητας, θυμίζει ότι ο ελληνικός πολιτισμός άνθισε παντού. Υπαινίσσεται ότι αυτό που συμβαίνει δεν είναι το τέλος της ιστορίας».

Πλέκοντας το ελληνικό εγκώμιο ο Μέντελσον χαρακτήρισε το καβαφικό έργο πρόκληση, ενώ είπε «αν ήταν δικός μου εθνικός ποιητής θα ήμουν ο ευτυχέστερος άνθρωπος. Οι πάντες τον γνωρίζουν».

Αναφέρθηκε και στη μοναχικότητα που διέπει την ποίηση του Καβάφη, τόνισε πως είναι ένας ποιητής που απευθύνεται σε ενήλικες, ενώ προσέθεσε πως ήταν κατηγορηματικός για το ποια ποιήματά του έπρεπε να κυκλοφορήσουν.

Παράλληλα, συνέδεσε το βιβλίο του «Lost» με την καβαφική ποίηση λέγοντας πως και οι δύο νοιάζονται για τις χαμένες ζωές.

Κλείνοντας, ο Μέντελσον απήγγειλε στίχους του ποιήματος του Καβάφη «Απ’τες εννιά».

«Δώδεκα και μισή. Γρήγορα πέρασεν η ώρα […]Δώδεκα και μισή. Πώς πέρασεν η ώρα. Δώδεκα και μισή. Πώς πέρασαν τα χρόνια.»….

Ελισάβετ Σταμοπούλου

Ειδήσεις Σήμερα: