Το ζήτημα της ευθανασίας είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με το εν πολλοίς φιλοσοφικό ερώτημα για το δικαίωμα επιλογής στο θάνατο και, κατ΄ επέκταση, με την αυτοκτονία. Το δεύτερο είναι για τους υπέρμαχους της προσωπικής ελευθερίας ηθικά αποδεκτό, ενώ η ευθανασία θεωρείται διακοπή της ζωής με αξιοπρεπή τρόπο.



Το πρόβλημα της ευθανασίας απασχολεί τους διανοητές από τις απαρχές της φιλοσοφίας. Η ίδια η ετυμολογία της λέξης σημαίνει «καλός θάνατος». Οι αρχαίοι Έλληνες τάσσονταν, γενικά, υπέρ της πρακτικής, μολονότι ο ίδιος ο Ιπποκράτης αντιτίθεται σε αυτήν σαφώς και κατηγορηματικώς στον όρκο του, δίνοντας έμφαση στην αξία διατήρησης της ζωής και στο καλό του ασθενή, ανεξάρτητα από τα ιδιαίτερα συμφέροντα του ιατρού.



Ο Πλάτων, επίσης, καταδικάζει την αυτοκτονία, παρ΄ ότι ο δάσκαλός του, Σωκράτης, προτίμησε να πεθάνει πίνοντας κώνειο παρά να εξοριστεί.



Ο ιδεαλιστής φιλόσοφος αποδέχεται αργότερα στους «Νόμους» του την αυτοκτονία σε περίπτωση που ο αυτόχειρας έχει υποστεί μεγάλη συμφορά και θεωρεί τη ζωή ανυπόφορη ή, επίσης, έχει προσβληθεί η τιμή του.


Την εκούσια διακοπή της ζωής υποστηρίζουν και οι Στωικοί εφόσον ο ασθενής υποφέρει από πόνους ή κάποια ανίατη ασθένεια.



Ο Πλούταρχος διηγείται πως ο Λυκούργος απείχε από την τροφή, ώσπου απεβίωσε.



Ο Κικέρωνας στο έργο του «De senectute» υπενθυμίζει πως ο Πυθαγόρας εναντιώνεται στην αυτοκτονία, αναφέροντας ότι δικαίωμα στη ζωή του ανθρώπου έχει μόνον ο Θεός.



Κατά το Μεσαίωνα, οι χριστιανοί, Εβραίοι και μουσουλμάνοι φιλόσοφοι ενστερνίστηκαν τις απόψεις του Ιπποκράτη και εναντιώθηκαν στην ενεργό ευθανασία, παρ΄ όλο που ο χριστιανισμός ανέκαθεν αποδεχόταν την παθητική ευθανασία – δηλαδή το θάνατο που επέρχεται από τη μη χορήγηση τροφής.



Το 1516 ο Αγγλος ανθρωπιστής Τόμας Μορ έγραψε ένα βιβλίο που έμελλε να αφήσει το στίγμα του στη φιλοσοφική αναζήτηση της Αναγέννησης. Στην «Ουτοπία» ο Μορ περιγράφει τον τρόπο λειτουργίας των νοσηλευτικών ιδρυμάτων σε μία τέλεια κοινωνία: Οι λειτουργοί υγείας φροντίζουν στοργικά τους πάσχοντες και κάνουν ό,τι είναι ανθρωπίνως δυνατόν για να τους θεραπεύσουν. Ωστόσο, όταν ο/η ασθενής υποφέρει από ανίατη και επώδυνη ασθένεια, μπορεί να επιλέξει να πεθάνει, είτε από ασιτία είτε με τη χορήγηση οπίου. Σε αυτή την περίπτωση, ωστόσο, οφείλει να έχει την έγκριση των ιερέων.



Στο ίδιο μήκος κύματος ο Φραγκίσκος Βάκων αναφέρει το 1627 στη «Νέα Ατλαντίδα» ότι ο ρόλος των ιατρών δεν έγκειται μόνο στη θεραπεία αλλά και στην ανακούφιση από τον πόνο, και μάλιστα όχι αποκλειστικά όταν η εξάλειψη του πόνου οδηγεί σε ίαση, αλλά και όταν οδηγεί σε ένα εύκολο πέρασμα (στο θάνατο).



Η ευθανασία στον 20ό αιώνα



1906: Σχέδιο νόμου για την εθελοντική ευθανασία στην πολιτεία του Οχάιο.


1920: Εκδίδεται στη Γερμανία το βιβλίο «Απελευθέρωση της Καταστροφής των Ζωών Ανευ Αξίας», το οποίο στη συνέχεια αποτελεί την ιδεολογική βάση των ναζί για την ακούσια ευθανασία διαφόρων ομάδων.


1935: Ιδρύεται στην Αγγλία η Εταιρεία για την Εθελοντική Ευθανασία.

1936: Ο βασιλιάς Γεώργιος Ε’, ο οποίος έπασχε από ανίατη μορφή καρκίνου, υποβάλλεται σε ευθανασία με μια υψηλή δόση μορφίνης.

1937: Οι νομοθέτες της Νεμπράσκα καταψηφίζουν σχέδιο νόμου που θα επέτρεπε την ενεργό ευθανασία στις ΗΠΑ.

1938: Ιδρύεται η Εταιρεία Ευθανασίας των ΗΠΑ στη Νέα Υόρκη.

1939: Οι νομοθέτες της Νέας Υόρκης απορρίπτουν νομοσχέδιο που θα νομιμοποιούσε την πρακτική στις ΗΠΑ.

1949: Η πρώτη υπόθεση ευθανασίας στην Ιαπωνία. Μία ημιπαράλυτη Κορεάτισσα χάνει κάθε ελπίδα να επιστρέψει στην πατρίδα της. Η γυναίκα παθαίνει κατάθλιψη και ο γιος της της χορηγεί ποτάσα για να τερματίσει την οδύνη της. Κατηγορείται για φόνο και καταδικάζεται σε φυλάκιση ενός έτους με διετή αναστολή.

1962: Το Ανώτατο Δικαστήριο της Ιαπωνίας νομιμοποιεί την ενεργό ευθανασία, εφόσον ικανοποιούνται έξι κριτήρια.

1969: Σχετικό νομοσχέδιο για την εθελοντική ευθανασία απορρίπτεται από τη Βουλή των Λόρδων στη Βρετανία.

1973: Σύλλογοι που υποστηρίζουν την εθελοντική ευθανασία ιδρύονται στην Ολλανδία.

1976: Σύλλογοι που υποστηρίζουν την εθελοντική ευθανασία ιδρύονται και στην Ιαπωνία και τη Γερμανία.


1976: Το Ανώτατο Δικαστήριο του Νιου Τζέρσι αποφαίνεται ότι η Κάρεν Αν Κουίνλιν, η οποία βρισκόταν σε κωματώδη κατάσταση, είχε δικαίωμα μέσω της οικογένειάς της να αρνηθεί θεραπεία που θα τη διατηρούσε εν ζωή.

1978: Δημοσιεύεται στο Λονδίνο το βιβλίο του Ντέρεκ Χάμφρι «Ο δρόμος της Τζιν». Ο συγγραφέας περιγράφει πώς βοήθησε τη γυναίκα του, η οποία έπασχε από ανίατη μορφή καρκίνου, να τερματίσει τη ζωή της.

1980: Ο Σύλλογος για την εθελοντική ευθανασία στη Σκοτία δημοσιεύει ένα εγχειρίδιο αυτοκτονίας με τίτλο «Πώς να πεθάνεις με αξιοπρέπεια».

1981: Δικαστήριο στο Ρότερνταμ προσδιορίζει σε ποιες περιπτώσεις δεν θα διώκεται η ενεργός και η παθητική ευθανασία.

1983: Ο υπουργός Δικαιοσύνης της Βρετανίας αποτυγχάνει να παρεμποδίσει τη διανομή του βιβλίου «Πώς να πεθάνεις με αξιοπρέπεια».

1984: Το Ανώτατο Δικαστήριο της Ολλανδίας εγκρίνει την εθελοντική ευθανασία υπό όρους.

1990: Η Γερουσία των ΗΠΑ υποχρεώνει τα νοσοκομεία να αποδέχονται την έγγραφη έγκριση ασθενών που επιθυμούν να υποβληθούν σε ευθανασία.

1991: Καταψηφίζεται με ισχνή πλειοψηφία νομοσχέδιο στην πολιτεία της Ουάσινγκτον που θα επέτρεπε την εθελοντική ευθανασία.

1992: Ο Βρετανικός Ιατρικός Σύλλογος ανακοινώνει ότι υποστηρίζει την έγγραφη έγκριση ασθενών που επιθυμούν να υποβληθούν σε ευθανασία.

1993: Η Ολλανδία διευρύνει την πολιτική ανοχής σε περιπτώσεις ευθανασίας, αλλά δεν νομιμοποιεί την πρακτική.

1994: Νόμος του Όρεγκον επιτρέπει στους ιατρούς να χρησιμοποιούν θανατηφόρες ενέσεις, αλλά δεν τίθεται ποτέ σε ισχύ.

1994: Εκπρόσωποι της κινεζικής Εθνοσυνέλευσης προτείνουν τη νομιμοποίηση της ευθανασίας.

1995: Στην Αυστραλία ψηφίζεται νόμος για τα δικαιώματα όσων βρίσκονται στο τελικό στάδιο ασθένειας, βάσει του οποίου επιτρέπεται η ενεργός ευθανασία υπό προϋποθέσεις.

1995: Το θέμα επανέρχεται στην Εθνοσυνέλευση της Κίνας με αφορμή τη φυλάκιση ενός άνδρα που βοήθησε την πάσχουσα από ανίατη ασθένεια σύντροφό του να αυτοκτονήσει.

1995: Η Σιγκαπούρη θεσπίζει νόμο που εγγυάται το δικαίωμα στο θάνατο. Δεν νομιμοποιεί την πρακτική αλλά δίνει την επιλογή σε όσους πάσχουν από ανίατη αρρώστια να ζητήσουν εγγράφως να υποβληθούν σε ευθανασία.

1996: Γερουσιαστής στις Φιλιππίνες προτείνει τη νομιμοποίηση της ευθανασίας πρεσβεύοντας ότι πρόκειται για δικαίωμα του ατόμου και όχι του κράτους. Η πρότασή του τυγχάνει ευρείας αποδοχής στο Κοινοβούλιο.

1996: Εφετείο του Όρεγκον κρίνει αντισυνταγματικό το νόμο που επιτρέπει την παθητική ευθανασία.

1997: Η Γερουσία της Αυστραλίας ανατρέπει το σχετικό νόμο που είχε ψηφιστεί τρία χρόνια νωρίτερα.

1997: Η Κολομβία νομιμοποιεί την ευθανασία για τους ασθενείς στο τελικό στάδιο, εφόσον έχουν οι ίδιοι δώσει σχετική έγκριση.

1999: Ο δρ. Τζακ Κεβόρκιαν καταδικάζεται σε κάθειρξη 15 έως 20 ετών για το ρόλο του σε θάνατο ασθενή που έπασχε από τη νόσο του Λου Γκέρινγκ, κάτι που μεταδόθηκε από το εθνικό τηλεοπτικό δίκτυο.

2000: Η Εθνική Επιτροπή Ηθικής της Γαλλίας εξακολουθεί να αντιτίθεται στην ευθανασία αλλά αναγνωρίζει ότι, πιθανώς, είναι αποδεκτή σε εξαιρετικές περιπτώσεις.

2001: Ελεύθερη διά νόμου η ευθανασία στην Ολλανδία.

health.in.gr

Ειδήσεις Σήμερα: