Αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια

Το αίμα παρέχει συνεχώς σε αυτόν οξυγόνο και θρεπτικά συστατικά μέσω τεσσάρων βασικών αρτηριών. Οι μεγαλύτερες είναι η δεξιά και η αριστερή καρωτίδα, οι οποίες εύκολα ψηλαφώνται δίπλα στον τράχηλο, στην περιοχή του λαιμού. Δύο μικρότερες αρτηρίες, οι σπονδυλικές, εισέρχονται από το πίσω μέρος του εγκεφάλου και τρέφουν περιοχές του, οι οποίες ευθύνονται για την ανάπτυξη, την καρδιακή λειτουργία και τη θερμοκρασία του σώματος. Όταν η παροχή του αίματος σε μία περιοχή του εγκεφάλου σταματήσει, τα κύτταρα που δεν παίρνουν οξυγόνο πεθαίνουν. Η βλάβη του εγκεφάλου που ακολουθεί ονομάζεται εγκεφαλικό. Ένα εγκεφαλικό επεισόδιο μπορεί να είναι ελαφρύ ή πολύ σοβαρό και τα αποτελέσματά του προσωρινά ή μόνιμα. Η σοβαρότητά του εξαρτάται από την έκταση και τον εντοπισμό της καταστροφής των νευρικών κυττάρων. Διαφορετικές περιοχές του εγκεφάλου ελέγχουν διαφορετικές λειτουργίες, με αποτέλεσμα τα συμπτώματα να εξαρτώνται από την περιοχή που θα υποστεί τη βλάβη. Ακόμα και ένα ελαφρύ εγκεφαλικό μπορεί να είναι καταστροφικό, εάν επηρεάσει ένα κρίσιμο σημείο του εγκεφάλου. Σε αντίθεση με πολλά άλλα κύτταρα του σώματος, τα κύτταρα του εγκεφάλου δεν αναγεννιούνται.

Το εγκεφαλικό επεισόδιο είναι η τρίτη βασικότερη αιτία θανάτου στις Ηνωμένες
Πολιτείες. Από τα 500.000 έως 600.000 εγκεφαλικά επεισόδια που συμβαίνουν κάθε
χρόνο, το 43% αφορά σε άτομα άνω των 65 ετών, με τους άνδρες να παρουσιάζουν
μεγαλύτερη συχνότητα εγκεφαλικών επεισοδίων από ό,τι οι γυναίκες.

Αιτίες

Τα εγκεφαλικά επεισόδια κατατάσσονται ανάλογα με τα αίτια που τα προκάλεσαν.

Αυτά είναι:

Θρόμβωση.
Η αιματική ροή προς τον εγκέφαλο αποφράζεται εξαιτίας θρόμβου σε ένα αγγείο
που έχει υποστεί βλάβη από αρτηριοσκλήρυνση.
Εμβολή.
Η αιματική ροή ενός αγγείου προς τον εγκέφαλο αποφράζεται από θρόμβο που δημιουργείται σε κάποιο άλλο σημείο του σώματος, συχνότερα στην καρδιά.
Αιμορραγία.
Όταν ένα αγγείο εντός ή εκτός του εγκεφάλου σπάει, επιτρέποντας να διαφύγει
αίμα στον εγκέφαλο (εγκεφαλική αιμορραγία). Πολύ συχνό αίτιο αυτής της κατάστασης είναι η ανεξέλεγκτη υπέρταση.

Σημεία προσοχής για ένα εγκεφαλικό επεισόδιο

Η παροδική διακοπή της αιματικής ροής σε ένα σημείο του εγκεφάλου ονομάζεται
παροδικό ισχαιμικό επεισόδιο (ΤΙΑ). Μπορεί να έχει διάρκεια μερικών δευτερολέπτων
ή μερικών ωρών, συνήθως όμως διαρκεί λιγότερο από 24 ώρες. Το παροδικό ισχαιμικό
επεισόδιο αποτελεί ένα σημαντικό προειδοποιητικό σημείο ενός μελλοντικού εγκεφαλικού επεισοδίου. Είναι μια σαφής ένδειξη ότι η αιματική ροή προς τον εγκέφαλο είναι διαταραγμένη.
Σε περίπτωση που έχουμε τα παρακάτω συμπτώματα του παροδικού ισχαιμικού επεισοδίου, θα πρέπει να ειδοποιηθεί αμέσως ο γιατρός:
Μούδιασμα, αδυναμία, μη συνεργασία χεριού-ποδιού
Παροδική απώλεια όρασης σε ένα μάτι
Δυσαρθρία ή δυσκολία στην κατανόηση γραπτού ή προφορικού λόγου
Παροδική αμνησία
Ο γιατρός, με την κλινική εξέταση, μπορεί να ανακαλύψει κάποια προειδοποιητικά
σημεία για μελλοντικό εγκεφαλικό επεισόδιο. Ένα από αυτά είναι το φύσημα στην
καρωτίδα, το οποίο σημαίνει συνήθως την ύπαρξη αθηροσκλήρυνσης μέσα στον αυλό
της αρτηρίας. Το φύσημα είναι ένας ήχος που προκαλείται από το αίμα που διασχίζει
τη στενωμένη αρτηρία και ακούγεται με το στηθοσκόπιο τοποθετημένο πάνω από την
αρτηρία.

Συμπτώματα του εγκεφαλικού επεισοδίου

Τα συμπτώματα ενός παροδικού ισχαιμικού επεισοδίου έχουν μικρή διάρκεια. Αντίθετα, αυτά ενός εγκεφαλικού επεισοδίου διαρκούν περισσότερο από 24 ώρες. Οι βλάβες που προκαλούν τα εγκεφαλικά επεισόδια είναι μόνιμες και έχουν αποτέλεσμα μία ή περισσότερες αναπηρίες, όπως:
Παράλυση ή μούδιασμα της μιας πλευράς του σώματος
Πτώση της γωνίας του στόματος ή παραμόρφωση του προσώπου
Τύφλωση ή στιγμιαία τύφλωση του ενός ματιού
Δυσαρθρία στην ομιλία, μη κατανόηση του γραπτού και προφορικού λόγου
Δυσκαταποσία
Απώλεια των αισθήσεων

Υψηλός κίνδυνος για εκδήλωση εγκεφαλικού επεισοδίου

Ορισμένα άτομα έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να υποστούν εγκεφαλικό επεισόδιο:

Ατομα προχωρημένης ηλικίας
Ανδρες
Διαβητικοί
Ατομα με ιστορικό εγκεφαλικού επεισοδίου

Αλλοι παράγοντες που αυξάνουν την πιθανότητα να συμβεί εγκεφαλικό επεισόδιο
και μπορούν να αντιμετωπιστούν είναι:
Υπέρταση
Καρδιακή και αγγειακή νόσος
Ιστορικό παροδικού ισχαιμικού επεισοδίου
Ο έλεγχος της χοληστερίνης, η ελάττωση του καπνίσματος και της κατανάλωσης υπερβολικής ποσότητας αλκοόλ, καθώς και η αντιμετώπιση της παχυσαρκίας μειώνουν την πιθανότητα να υποστεί κάποιος εγκεφαλικό επεισόδιο.

Πώς αντιμετωπίζονται άτομα με πιθανή αγγειακή νόσο του εγκεφάλου;

Για να εξακριβώσει ο γιατρός εάν ένα άτομο πάσχει από μια σημαντική αγγειακή
νόσο του εγκεφάλου, χρειάζεται πρώτα να πάρει το ιστορικό του και να κάνει πλήρη
νευρολογική και ιατρική εξέταση. Για να συμπληρώσει το ιστορικό, ο γιατρός πρέπει
να μάθει εάν ο ασθενής έχει υπέρταση ή / και διαβήτη, αν κάνει χρήση αντισυλληπτικών, έχει κάποια κληρονομική ανωμαλία στον καρδιακό σφυγμό, πάσχει από άλλες καρδιακές παθήσεις, καπνίζει, έχει υψηλή χοληστερίνη ή είναι παχύσαρκος.

Μεγάλη σημασία δίνεται στον έλεγχο με ανώδυνο υπερηχογράφημα των καρωτίδων,
των αγγείων που παρέχουν το αίμα στον εγκέφαλο (υπερηχογράφημα με Doppler).
Αλλες εξετάσεις για τον έλεγχο των καρωτίδων είναι το υπερηχογράφημα (με τη
χρήση υπερηχητικών κυμάτων μετριέται η αιματική ροή στις καρωτίδες αρτηρίες)
και η απεικόνιση με υπερήχους ΤΡΙΠΛΕΧ (ένα μικρό probe ακουμπά πάνω στο λαιμό
και, χρησιμοποιώντας υψηλές συχνότητες, δημιουργεί την εικόνα της αρτηρίας και
του αυλού της στην οθόνη). Οι δύο αυτές εξετάσεις είναι ανώδυνες, χωρίς σκιαγραφικό, ενέσεις ή ακτινοβολία. Γίνονται γρήγορα (σε δέκα λεπτά περίπου) και δεν απαιτείται εισαγωγή στο νοσοκομείο. Εάν τα αποτελέσματα των εξετάσεων και τα συμπτώματα δείχνουν στένωση της καρωτίδας, ο ασθενής μπορεί να χρειαστεί περαιτέρω έλεγχο με αγγειογραφία (ακτινολογική εξέταση κατά την οποία χρησιμοποιείται σκιαγραφικό που εγχέεται στις αρτηρίες προς τον εγκέφαλο). Αυτή δείχνει το ακριβές σημείο της στένωσης, της απόφραξης ή άλλης αλλοίωσης.

Θεραπεία της καρωτιδικής νόσου

Φαρμακευτική αγωγή
Εάν η νόσος της καρωτίδας είναι ελαφριάς μορφής, η φαρμακευτική αγωγή μπορεί
να μειώσει τον κίνδυνο του εγκεφαλικού επεισοδίου. Χρησιμοποιούνται φάρμακα
που είτε ελαττώνουν τη ροή ή τη δημιουργία θρόμβων είτε ελέγχουν συνυπάρχουσες
παθήσεις, όπως ο διαβήτης και η υπέρταση.
Επέμβαση
Η αγγειοχειρουργική επέμβαση δίνει τη δυνατότητα να αποφύγουμε το εγκεφαλικό
επεισόδιο, με την αφαίρεση της πλάκας που περιορίζει την αιματική ροή προς τον
εγκέφαλο. Σε σοβαρές περιπτώσεις, συνιστάται η καρωτιδική ενδαρτηρεκτομή ή και
η διαστολή με μπαλόνι και η τοποθέτηση ενδαρτηριακού νάρθηκα (stent) με ενδοαγγειακή χειρουργική. Ύστερα από την καρωτιδική ενδαρτηρεκτομή, πολύ λίγες αρτηρίες αποφράζονται, ενώ μερικές μπορεί να στενέψουν με το χρόνο. Η επέμβαση είναι ασφαλής και αποτελεσματική.

Το μέλλον…
Η θεραπεία της καρωτιδικής νόσου είναι το πρώτο βήμα για την ανάκτηση της καλής
υγείας και την πρόληψη του εγκεφαλικού επεισοδίου. Ο συνεχής εργαστηριακός έλεγχος και οι αλλαγές στον τρόπο ζωής (η γυμναστική, η σωστή διατροφή, η διακοπή του καπνίσματος και ο έλεγχος της αρτηριακής πίεσης, του βάρους και της χοληστερίνης) μειώνουν τον κίνδυνο.

health.in.gr