Γενετική μελέτη ξαναγράφει το χρονικό εξημέρωσης της γάτας
Η εξημερωμένη γάτα φαίνεται πως έφτασε στην Ευρώπη από την Αφρική μόλις την εποχή της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, και όχι κατά τη νεολιθική εποχή όπως πιστεύαμε.
Από τις σιαμέζες μέχρι τις κεραμιδόγατες και από τις ράγκντολ μέχρι τις γιγαντόσωμες Μέιν Κουν, εκατοντάδες εκατομμύρια ψιψίνες ζουν μαζί με τους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Κι όμως, παρόλο που η γάτα είναι μακράν το πιο δημοφιλές κατοικίδιο, το χρονικό της εξημέρωσής της παραμένει ασαφές.
Μια νέα γενετική μελέτη προσθέτει νέα κομμάτια στο παζλ εξετάζοντας ένα ορόσημο στην εξημέρωση των αιλουροειδών –την εισαγωγή της εξημερωμένης γάτας από την Αφρική στην Ευρώπη.
Η κατοικίδια γάτα (Felis catus), απόγονος της αφρικανικής αγριόγατας (Felis lybica) πάτησε το πόδι της στην Ευρώπη πριν από περίπου 2.000 χρόνια, καταλήγει η μελέτη που δημοσιεύεται στο περιοδικό Science.
To θαλάσσιο εμπόριο της ρωμαϊκής περιόδου φαίνεται ότι έπαιξε σημαντικό ρόλο. Κάποιοι από τους τριχωτούς πρωτοπόρους δεν αποκλείεται μάλιστα να ήταν γάτες που έπαιρναν μαζί τους οι έμποροι για να κυνηγούν τα ποντίκια, μεγάλη πληγή για τα πλοία που μετέφεραν σιτηρά από τις εύφορες πεδιάδες της Αιγύπτου.
Τα ευρήματα δείχνουν να διαψεύδουν την ευρέως διαδεδομένη θεωρία που θέλει τη γάτα να εξημερώθηκε την προϊστορική εποχή, πριν από 6 με 7 χιλιάδες χρόνια, όταν οι αγρότες από την Μέση Ανατολή επεκτάθηκαν στην Ευρώπη μαζί με τα ζώα τους.
H θεωρία βασίστηκε μεταξύ άλλων στην ανακάλυψη ενός σκελετού γάτας σε έναν νεολιθικό τάφο 9.500 ετών στην Κύπρο, αν και επόμενες έρευνες κατέληγαν στο συμπέρασμα ότι επρόκειτο για ευρωπαϊκή αγριόγατα και όχι εξημερωμένο ζώο.
Οστά γάτας ανακαλύφθηκαν θαμμένα μαζί με έναν ανθρώπινο σκελετό 9.500 ετών στον Σιλλουρόκαμπο της Κύπρου το 2004 (ΑΠΕ-ΜΠΕ)
«Δείξαμε ότι τα αρχαιότερα γονιδιώματα κατοικίδιων γατών στην Ευρώπη εντοπίζονται κατά τη ρωμαϊκή αυτοκρατορική περίοδο», δήλωσε ο παλαιογενετιστής Κλόντιο Οτόνι του Πανεπιστημίου της Ρώμης Tor Vergata, πρώτος συγγραφέας της μελέτης.
Η ομάδα του εξέτασε 70 γονιδιώματα σύγχρονων κατοικίδιων γατών και γατών από 97 αρχαιολογικούς χώρους της Ευρώπης και της Μέσης Ανατολής, κάποιοι από τους οποίους χρονολογούνται στα 10.000 χρόνια πριν.
Το κύριο εύρημα είναι ότι οι γάτες από προϊστορικούς οικισμούς της Ευρώπης ήταν στην πραγματικότητα αγριόγατες και όχι εξημερωμένα ζώα.
«Η εισαγωγή της εξημερωμένης γάτας στην Ευρώπη είναι σημαντική επειδή σηματοδοτεί μια σημαντική εξέλιξη στην παλιά σχέση της με τον άνθρωπο. Η γάτα δεν ήταν ένα ακόμα είδος που έφτασε σε μια νέα ήπειρο. Είναι ένα ζώο που εντάχθηκε στις ανθρώπινες κοινωνίες και οικονομίες, ακόμα και στα συστήματα πεποιθήσεων» δήλωσε ο Μάρκο Ντε Μαρτίνο του Πανεπιστημίου της Ρώμης Tor Vergata, μέλος της ερευνητικής ομάδας.
Τα γενετικά δεδομένα αποκάλυψαν δύο συμβάντα εισαγωγής της αφρικανικής γάτας στην Ευρώπη. Το πρώτο συνέβη πριν από περίπου 2.200 χρόνια, όταν η αφρικανική αγριόγατα μεταφέρθηκε στη νησί της Σαρδηνίας. Οι απόγονοί της ζουν ακόμα στο νησί.
Δεν επρόκειτο όμως για εξημερωμένες γάτες. Η γενετική βάση της σύγχρονης κατοικίδιας γάτας στην Ευρώπη τέθηκε με ένα δεύτερο συμβάν εισαγωγής δύο αιώνες αργότερα.
Μπορεί να μην της φαίνεται, όμως η γάτα Περσίας κατάγεται από την αφρικανική αγριόγατα (Reuters)
Στην εξάπλωση του αιλουροειδούς πιθανότατα έπαιξαν ρόλο πολλοί διαφορετικοί λαοί, ανεφερε η Μπέα Ντε Κούπερε του Βασιλικού Ινστιτούτου Φυσικών Επιστημών του Βελγίου, μέλος της ερευνητικής ομάδας.
«Τα γενετικά κύματα της εισαγωγής της γάτας από τη Βόρεια Αφρική συμπίπτουν χρονικά με περιόδους κατά τις οποίες το εμπόριο γύρω από τη Μεσόγειο ενισχύθηκε σημαντικά. Οι γάτες πιθανότατα ταξίδευαν ως κυνηγοί ποντικών σε πλοία που μετέφεραν σιτηρά, ίσως όμως και ως πολύτιμα ζώα με θρησκευτική και συμβολική σημασία» είπε η ερευνήτρια.
Οι γάτες είναι γνωστό ότι είχαν συμβολική σημασία στην Αίγυπτο, η οποία λάτρευε τα αιλουροειδή ως θεότητες.
Σημαντικό ρόλο στην εξάπλωση της εξημερωμένης γάτας στην Ευρώπη έπαιξε ο ρωμαϊκός στρατός, όπως μαρτυρούν τα λείψανα γατών σε ρωμαϊκά στρατόπεδα.
Η αρχαιότερη εξημερωμένη γάτα που αναγνωρίστηκε στη μελέτη, η οποία είχε παρόμοιο γενετικό προφίλ με τις σημερινές γάτες, χρονολογείται μεταξύ 50 και 80 μ.Χ. και προέρχεται από την αυστριακή πόλη του Μάουτερν στις όχθες του Δούναβη, όπου βρισκόταν κάποτε ένα ρωμαϊκό οχυρό.
![Άκρως Ζωδιακό: Τα Do’s και Don’ts στα ζώδια σήμερα [Πέμπτη 18.12.2025]](https://www.in.gr/wp-content/uploads/2025/12/mindaugas-vitkus-ju-dVR1jkmE-unsplash-315x220.jpg)
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232442