Ο μεγαλύτερος κίνδυνος

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα σε μια μελέτη για τις μισθολογικές εξελίξεις προβλέπει και εκφράζει την ανησυχία της ότι η αύξηση των μισθών – ένας βασικός δείκτης για το πού κατευθύνεται ο πληθωρισμός – θα είναι «πολύ ισχυρή» τα επόμενα τρίμηνα. Στο άρθρο της, η ΕΚΤ ανέφερε ότι «υπάρχουν σημάδια ισχυρότερης αύξησης των μισθών στους τομείς των υπηρεσιών», κυρίως σε εκείνους που στερούνται προσωπικού. Θα σκεφτεί κανείς και πού είναι το άσχημο. Αλλωστε υπάρχουν οικονομολόγοι με θέση ευθύνης σε κόμματα εξουσίας εδώ στην Ελλάδα, που θεωρούν φυσιολογικό ότι όταν ακριβαίνει η ζωή, αυξάνεις τους μισθούς στους εργαζομένους για να το αντιμετωπίσεις. Προφανώς κάνουν λάθος και το ακόμα πιο άσχημο είναι ότι γνωρίζουν ότι κάνουν λάθος. Και όμως επιμένουν. Ετσι γιατί πιστεύουν ότι αρέσει στον κόσμο να τους ακούει να το λένε.

Κι όμως το θέμα των άκαιρων μισθολογικών αυξήσεων, τη στιγμή που γίνονται προσπάθειες να τιθασευτεί ο πληθωρισμός, αποτελεί τον μεγαλύτερο κίνδυνο για την οικονομία. Η ΕΚΤ και οι οικονομολόγοι της ανησυχούν για την επικείμενη άνοδο των μισθών, όχι γιατί διακατέχονται από κάποιο αντεργατικό συναίσθημα. Απλά γνωρίζουν ότι ο μεγαλύτερος κίνδυνος αντίδρασης σε πληθωριστικές πιέσεις είναι οι απότομες μισθολογικές αυξήσεις, ειδικά αν γίνουν σε λάθος χρόνο. Συνήθως οδηγούν σε νέο πληθωρισμό και με μαθηματική ακρίβεια καταλήγουν σε ύφεση, λουκέτα επιχειρήσεων και ανεργία.

Γνωρίζουν επίσης ότι αύξηση μισθών δεν σημαίνει και αύξηση του πραγματικού εισοδήματος, η οποία μπορεί να υπερκαλύπτεται από υψηλότερο πληθωρισμό.

Εδώ στην Ελλάδα, η κυβέρνηση, με τα επιδόματα άνω των 60 δισ. που μοίρασε, ομολογουμένως, κατάφερε να κρατήσει το πραγματικό εισόδημα των πολιτών την τελευταία τριετία, παρά τις συνεχείς δοκιμασίες. Το επόμενο βήμα φυσιολογικά, αν δεν υπήρχε πληθωρισμός, θα ήταν οι εισοδηματικές αυτές ενισχύσεις να περάσουν στις μόνιμες μισθολογικές απολαβές των εργαζομένων. Ελα όμως που ο πληθωρισμός επιβραδύνει μεν αλλά ακόμα τρέχει με ποσοστά πολλαπλάσια του επιθυμητού.

Ο ίδιος ο Πρωθυπουργός έχει ήδη ανακηρύξει το 2023 σε έτος «καλύτερων μισθών», αφήνοντας να εννοηθεί ότι έρχονται μεγάλες μισθολογικές αυξήσεις. Το ιδανικό θα ήταν να το ονόμαζε έτος «καλύτερων πραγματικών μισθών» και όχι απλής αύξησης του ονομαστικού τους επιπέδου. Σε κάθε περίπτωση αυτή θα είναι η κρίσιμη διαφορά που θα κρίνει την επιτυχία της νέας χρονιάς σε επίπεδο πραγματικής οικονομίας.

Αν το σήμα που έστειλε ο Πρωθυπουργός εκληφθεί ως απλή αύξηση των ονομαστικών μισθών, αυτών που βάζει ένας εργαζόμενος στο χέρι κάθε μήνα, θα έχουμε κάνει μια τρύπα στο νερό στο τέλος της χρονιάς. Ειδικά εάν αυτά τα χρήματα έχουν διατηρήσει τη ζήτηση στην οικονομία σε επίπεδα που αναπαράγουν τον πληθωρισμό. Οι μισθοί θα έχουν αυξηθεί, οι εργαζόμενοι όμως θα έχουν λιγότερα χρήματα στη διάθεσή τους για να ζήσουν και ο πληθωρισμός θα θεριεύει.

Αν από την άλλη οι όποιες μισθολογικές αυξήσεις κινηθούν σε λελογισμένα επίπεδα, που δεν θα πυροδοτούν περαιτέρω την ακρίβεια, συνδυαστούν με κίνητρα όπως η μείωση των εργοδοτικών εισφορών, τότε και με τον πληθωρισμό θα ξεμπερδέψουμε νωρίτερα και περισσότερα λεφτά θα μείνουν στις τσέπες των εργαζομένων…