Εύκολα βρίσκει τον δρόμο του ως τα χείλη των κρατιστών πολιτικών το σλόγκαν «η κρίση του 2008 απέδειξε πως οι αγορές δεν αυτορρυθμίζονται. Πάντα οδηγούνται στα άκρα, φέρνουν κρίσεις, θέτουν σε κίνδυνο την οικονομία». Είτε δεξιοί είτε αριστεροί, οι κρατιστές θέλουν, επικαλούμενοι την πραγματική αναγκαιότητα της ρύθμισης, να ελέγχουν αυτοί την οικονομία.

Το αν όμως αυτορρυθμίζεται η «πολιτική αγορά», το πολιτικό σύστημα, είναι  κάτι που σπανίως συζητείται. Βεβαίως τα συντάγματα υπάρχουν ακριβώς για να  ρυθμίζουν τον πολιτικό ανταγωνισμό, να μη φθάνει στα άκρα και οδηγούμαστε σε «πολιτικές κρίσεις» πολύ πιο επικίνδυνες  από τις οικονομικές. Αφού οι πολιτικοί ψηφίζουν τα συντάγματα μπορούμε να πούμε ότι η πολιτική αυτορρυθμίζεται.

Όχι πάντα όμως, ιδιαίτερα σε χώρες όπου δεν υπάρχουν ισχυρά checks and balances όπως στη δική μας, όπου, πχ, ούτε Συνταγματικό Δικαστήριο ούτε δεύτερη («Άνω»)  βουλή υπάρχει, ούτε ομοσπονδιακά κρατίδια ή πολιτείες, ενώ ο πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν έχει πολιτική ισχύ. Είδαμε το πολιτικό σύστημα να ξεφεύγει  εντελώς, οι αντιπαραθέσεις  να οδηγούν τη χώρα στην καταστροφή κατά την περίοδο 2010-2015. Αν σώθηκε, δεν είναι επειδή μας προστάτεψε η «συνταγματική αυτορρύθμιση» της πολιτικής αγοράς αλλά επειδή οι υπεύθυνοι συνειδητοποιούσαν πως ερχόταν και η δική τους καταστροφή, όχι μόνο της χώρας.

Οι κοινωνίες, είναι σε θέση να αυτορρυθμιστούν και να τηρήσουν εθελοντικά κανόνες υγείας, όπως ζητείται κατά τη νέα φάση της πανδημίας;  Μπορούν οι πολίτες να επιδείξουν περισσότερη λογική και ευθύνη, από όση η πολιτική ηγεσία που, πχ, θα προκηρύξει εκλογές εν μέσω πανδημίας, ή από όση η οικονομική ηγεσία που -πχ ως εταιρείες κινητής τηλεφωνίας- «ληστεύει» τον δήμο, ή από όση η θρησκευτική ηγεσία, που ισχυρίζεται ότι κατέχει ανέκαθεν το ζητούμενο από την υφήλιο, τη μαγική «ανοσία των μυστηρίων»;

Μου φαίνεται απίθανο: οι πολίτες ακολουθούν τα μέτρα μόνο όσο οι πολιτικές ηγεσίες τα αποδέχονται και τα προτείνουν ομοθύμως ως επιστημονικά – όπως έγινε ως τώρα. Αν οι ηγεσίες προσπαθήσουν να εκμεταλλευθούν πολιτικά τυχόν διαφωνίες εντός της επιστημονικής κοινότητας, και κάθε μια υπερασπιστεί διαφορετική άποψη, όπως συμβαίνει τώρα με το ζήτημα των σχολείων, τότε θα επικρατήσει χάος – σε τέτοιες περιπτώσεις, το χάος, η σύγχυση, ο πανικός, έχουν χειρότερες συνέπειες από την τυχόν λάθος επιλογή.

Μπορούμε να θεωρούμε βέβαιο ότι καταστροφική πολιτική εκμετάλλευση της πανδημίας θα υπάρξει ακόμα και με την υποψία προκήρυξης εκλογών, όπως είχαμε κατάρρευση των τραπεζών λόγω εξόδου των κεφαλαίων που υποψιάστηκαν έξοδο από το ευρώ. Ας ελπίσουμε ότι το πολιτικό σύστημα θα αυτορρυθμιστεί πριν φθάσουμε ξανά σε τέτοιο σημείο.

Headlines