Ακροβατεί ανάμεσα στο προκλητικό και την τέχνη, το επιλήψιμο και το πρωτοποριακό, ενώ δεν είναι λίγες οι φορές που έχει ανοίξει ο ασκός του Αιόλου. Η απεικόνιση του γυμνού έχει εμπνεύσει, αλλά και έχει διχάσει, με πολλούς να τη συνδέουν με καλλιτεχνική επανάσταση. Για ορισμένους εικαστικούς το γυμνό ήταν άλμα, ενώ σε περιόδους Αναγέννησης και Διαφωτισμού είχε συνδεθεί με τη γενικότερη πνευματική ανάπτυξη. Στον 20ο αιώνα από την άλλη αιχμαλώτισε βλέμματα μέσα από τη ζωντανή απεικόνισή του, αλλά εντάχθηκε σε ένα πλαίσιο προβληματισμού με φεμινίστριες να ορθώνουν τη «σημαία» του αντίλογου.

Venus of Urbino (1536-38)

Κανένας καλλιτέχνης δεν έχει αποτυπώσει μέχρι τώρα τόσο σαγηνευτικά το γυναικείο γυμνό όσο ο αναγεννησιακός ιταλός ζωγράφος Τιτσιάνο Βετσέλλι. Η εκθαμβωτική Αφοδίτη είναι μια ερωμένη που δείχνει τη γυμνή ομορφιά της, και αποδέκτης της εμφάνισής της είναι όποιος τυχαίνει να κάθεται μπροστά στον πίνακα. Ο Τιτσιάνο μέσα από την ικανότητα να καταλαμβάνει τον νου «χτίζει» μια δυναμική παρουσίαση του γυμνού, την αρπαγή της σαρκικής δόξας. Η ομορφιά του πίνακα συμπλέει με κάτι το θεϊκό. Τέτοια εμβρίθεια συναντά κανείς στη θρησκευτική, την αφηρημένη, και την εννοιολογική τέχνη.

Juergen Teller – Vivienne Westwood (2013)

Το γυμνό δεν χάνει ποτέ τη δύναμή του. Τα στερεότυπα που το ακολουθούν μπορεί να εισέλθουν στον τροχό της πρόκλησης με ποικίλους τρόπους. Η βρετανίδα σχεδιάστρια μόδας και ακτιβίστρια, Βίβιαν Γουέστγουντ, απαθανατίζει τον εαυτό της σε γυμνές πόζες, παρά τα 70 της χρόνια.

Louise O’Murphy (1752)

Η ερωμένη του βασιλιά της Γαλλίας του Λουδοβίκου του 15ου, Louise O’Murphy, παίρνει μια άκρως ερωτική πόζα σε μια εποχή που είχαν χτυπήσει οι «καμπάνες» του Διαφωτισμού. Η «παράδοση» του γυμνού χρονολογείται από την αρχαία Ελλάδα, ενώ ορισμένες φορές συνδέεται με την αισθησιακή απεικόνιση της κλασσικής ομορφιάς. Ο γάλλος ζωγράφος, γνωστός για τους ηδονικούς πίνακές του, Φρανσουά Μπουσέ, συνέδεσε την απεικόνιση του γυμνού με το σεξ.

La Grande Odalisque (1814)

Αυτό το ατημέλητα προκλητικό γυμνό «προσφέρεται» στη ματιά ενός φανταστικού σουλτάνου. Η «Μεγάλη Οδαλίσκη» φέρει την «υπογραφή» της ανατολίτικης φαντασίας που αντιμετωπίζει τον θεατή ως παρακμιακό γνώστη της αισθησιακής απόλαυσης. Ο γάλλος νεοκλασικός ζωγράφος, Ζαν Ωγκύστ Ντομινίκ Ενγκρ, απεικονίζει την Οδαλίσκη σουρεαλιστικά καμπυλωτή, ενώ παράλληλα της «δίνει» κάτι το γήινο. Ο πίνακας μπορεί να παραλληλιστεί και με μια διεφθαρμένη «μηχανή» απόλαυσης.

Σε πνεύμα αντιλογίας κινείται το έργο της φεμινιστικής ομάδας «Guerrilla Girls», που πατά «πόδι» στο σεξισμό. Προσπαθώντας να βάλει πάγο στην έννοια της γυναικείας αντικειμενοποίησης θέτειι έμμεσα ερωτήματα σχτικά με τον εάν οι Τιτσιάνο και Ενγκρ είναι μισογύνηδες και εάν το γυμνό συνιστά εργαλείο καταπίεσης.

Nude, Green Leaves and Bust (1932)

Ο Πικάσο φαντάζεται την ερωμένη του σαν ένα ροζ σύννεφο, έναν «αστερισμό» από καμπύλες σε αυτόν τον εκστατικό πίνακα. Η γυναίκα που απεικονίζεται είναι μέρος της φύσης , ενώ η κτητική φύση της αγάπης του δεν τίθεται υπό αμφισβήτηση. Παράλληλα, εκφράζει τη σεξουαλικότητά του σε κάθε πινελιά του πλούσιου πίνακα.

SOS Starification Object Series (Back) (1974)

Η Χάνα Βίλκε εκθέτει τον εαυτό της ως θύμα σεξισμού, ενώ το σώμα της φέρει στίγματα ηδονοβλεψίας. Δίνει την όψη του παραμορφωμένου στα γυναικεία γενετικά όργανα, λόγω του παρατεταμένου ανδρικού βλέμματος. Αυτή η φεμινιστική προσέγγιση «αναποδογυρίζει» τη θεωρία που είχε αναπτυχθεί στην αρχαιότητα για το γυμνό.

Capitoline Venus

Ο έλληνας γλύπτης Πραξιτέλης ήταν εκείνος που λίγο ή πολύ έφερε στο φως την ιδέα της απεικόνισης του γυναικείου γυμνού. Σε ένα από τα αριστουργήματά του εξέθεσε γυμνή τη θεά Αφροδίτη, γεγονός που τροφοδότησε κριτικές περί πρόκλησης στην αρχαία Ελλάδα. Η Αφροδίτη σε αυτήν την εναλλακτική εκδοχή έχει μια πιο ευπρεπή στάση, και παρόλο που είναι γυμνή προσπαθεί με μετριοπάθεια να το κρύψει, στοιχείο που εστιάζει στους κινδύνους της σεξουαλικότητας.

The Birth of Venus

Ο ιταλός ζωγράφος, Σάντρο Μποττιτσέλλι, ανέστησε τη θεά της ομορφιάς, Αφροδίτη, κατά την περίοδο της Αναγέννησης, απεικονίζοντάς την με πρωτότυπη μετριοπάθεια όπως και ο Πραξιτέλης, που προέτασσε ένα φιλοσοφικό τρόπο σκέψης. Σύμφωνα με τον Πλάτωνα και των ακολούθων του, η προσήλωση στη ψυχική ομορφιά μπορεί να οδηγήσει στην αλήθεια. Η Αφροδίτη του Σάντρο Μποττιτσέλλι δεν είναι ένα σεξουαλικό αντικείμενο, αλλά με θεϊκή δασκάλα της πνευματικής φώτισης.

The Rokeby Venus (1647-51)

Στις αρχές του 20ου αιώνα η πολυτελής απεικόνιση του γυμνού βρέθηκε στο στόχαστρο των φεμινιστριών. Μέσα από τον πίνακα του ισπανού εικαστικού, Ντιέγο Βελάθκεθ, η γυναικεία φιγούρα φαίνεται να περιστοιχίζεται από κόκκινο, ενώ όταν κοιτιέται στον καθρέπτη αναδύεται κάτι το θολό και διστακτικό. Ο Βελάθκεθ είναι σαν να κινητοποιεί τον θεατή να ρωτήσει τι σκέφτεται η γυναίκα, καθώς δημιουργεί μια ανήσυχη ένταση μεταξύ νου και σώματος, εκτεθειμένης σάρκας και μυστικής ψυχής. Έτσι η απεικόνιση του γυμνού δεν έχει ως αποδέκτη μόνο την ομορφιά, αλλά και την αναζήτηση.

Ελισάβετ Σταμοπούλου

Ειδήσεις Σήμερα: