Μείζον πρόβλημα δημόσιας υγείας αποτελεί η παχυσαρκία για την Ελλάδα, καθώς τα ελληνόπουλα είναι τα πιο παχύσαρκα παιδιά σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ενώ δεν υστερούν και οι ενήλικες.

Η συχνότητα εμφάνισης της παχυσαρκίας στην Ελλάδα αγγίζει το 26% στους ενήλικες άνδρες (20-70 ετών) και το 18,2% στις ενήλικες γυναίκες (20-70 ετών). Για το υπερβάλλον σωματικό βάρος, η συχνότητα εμφάνισης φτάνει το 41,1% για τους ενήλικες άνδρες και το 29,9% για τις ενήλικες γυναίκες.

Τα παχύσαρκα παιδιά διατρέχουν μεγάλο κίνδυνο να εμφανίσουν σημαντικές επιπλοκές στην υγεία τους, τόσο στην παιδική όσο και στην ενήλικο ζωή τους, καθώς συνήθως τα παχύσαρκα παιδιά εξελίσσονται σε παχύσαρκους ενήλικες.

Οι κρίσιμες ηλικίες όπου τα παιδιά εμφανίζουν παχυσαρκία η οποία αν δεν αντιμετωπιστεί τα οδηγεί σε παχύσαρκους ενήλικες είναι τα 2-3 έτη , τα 5-7 έτη και η εφηβεία.

Η παχυσαρκία έχει χαρακτηριστεί ως επιδημία του αιώνα μας λόγω της δραματικής αύξησης του αριθμού των παχύσαρκων ατόμων τόσο στις αναπτυγμένες όσο και στις υπό ανάπτυξη χώρες.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ.) έχει εντάξει την παχυσαρκία στον κατάλογο των χρόνιων νοσημάτων ήδη από το 1948, καθώς ο ορισμός του νοσήματος προσδιορίζει ως νόσημα κάθε κατάσταση που επηρεάζει τόσο την ποιότητα ζωής, όσο και τη διάρκειά της.

Σύμφωνα πάντα με τον Π.Ο.Υ., το 2005 περίπου 1,6 δισεκατομμύριο άνθρωποι (άνω των 15 ετών) ήταν υπέρβαροι ενώ τουλάχιστον 400 εκατομμύρια ήταν παχύσαρκοι. Είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό το ότι το 2005, τουλάχιστον 20 εκατομμύρια παιδιά παγκοσμίως, υπολογίζεται ότι ήταν υπέρβαρα.

Ο Π.Ο.Υ. εκτιμά ότι το 2015, θα είναι υπέρβαροι περίπου 2,3 δισεκατομμύρια άνθρωποι και πάνω από 700 εκατομμύρια θα είναι παχύσαρκοι.

Τις επισημάνσεις αυτές κάνουν τα μέλη της Ελληνικής Ενδοκρινολογικής Εταιρείας-Πανελλήνιας Ένωσης Ενδοκρινολόγων με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας κατά της Παχυσαρκίας, όπως έχει οριστεί η 24η Οκτωβρίου.

Σύμφωνα με την αρμόδια επιτροπή του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, αλλά και τoν Διεθνή Σύλλογο για την Μελέτη της Παχυσαρκίας (International Association for the Study of Obesity – IASO), η επίσημη θεσμοθέτηση για την Παγκόσμια Ημέρα κατά της Παχυσαρκίας εκκρεμεί. Παρ’ όλα αυτά, η 24η Οκτωβρίου θεωρείται άτυπα, ως ημέρα επισήμανσης και προβολής της δριμύτητας της παχυσαρκίας, ενός νοσήματος που τείνει να λάβει διαστάσεις επιδημίας.

Μιλώντας προς τους δημοσιογράφους ο αντιπρόεδρος της Ελληνικής Ενδοκρινολογικής Εταιρείας, Τζαντ Μούσλεχ, το μέλος του διοικητικού συμβουλίου Μαρία Σώμαλη και ο ενδοκρινολόγος Θεμιστοκλής Τζώτζας τόνισαν, ότι στην ελληνική επικράτεια, υπολογίζεται ότι το 35,2% του γενικού πληθυσμού είναι υπέρβαρο, ενώ το 22,5% είναι παχύσαρκοι.

Ο επιστημονικός ορισμός της παχυσαρκίας ανταποκρίνεται στην αύξηση του λιπώδη ιστού. Ο βαθμός παχυσαρκίας σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας προσδιορίζεται με τον Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ), που υπολογίζεται από το πηλίκο του βάρους σώματος σε κιλά διαιρούμενο με το τετράγωνο του ύψους σε εκατοστά δηλαδή kg/cm2

Φυσιολογικά ο ΔΜΣ πρέπει να είναι μεταξύ 18,5 και 25. Όταν ο ΔΜΣ είναι μεταξύ του 25 και 30 τότε το άτομο θεωρείται υπέρβαρο, ενώ μεταξύ 30 και 35 θεωρείται παχύσαρκο. Τιμές ΔΜΣ μεγαλύτερες από 35 υποδηλώνουν πρόβλημα σοβαρής πλέον παχυσαρκίας η οποία προδιαθέτει σε επικίνδυνες επιπλοκές και αποκαλείται νοσογόνος παχυσαρκία.

Η κύρια αιτία της παχυσαρκίας είναι συνήθως η αυξημένη πρόσληψη θερμίδων με την διατροφή μας σε σχέση με εκείνες που χρειαζόμαστε για να καλύψουμε τις ενεργειακές μας ανάγκες σύμφωνα με τις καθημερινές μας δραστηριότητες. Το πλεόνασμα των θερμίδων αποθηκεύεται ως λίπος.

Η αυξημένη κατανάλωση θερμίδων με το γρήγορο φαγητό που είναι πλούσιο σε λίπη και υδατάνθρακες ώστε να είναι εύγευστο και έχει δυστυχώς αντικαταστήσει το κλασσικό ελληνικό φαγητό σε συνδυασμό με την ελαττωμένη φυσική δραστηριότητα, δηλαδή την καθιστική ζωή και την έλλειψη άσκησης συντελούν ώστε η παχυσαρκία να αυξάνεται με ραγδαίους ρυθμούς.

Σπάνια υπάρχουν παθολογικά αίτια που συμβάλλουν στην ανάπτυξη της παχυσαρκίας όπως:

1. κάποια ενδοκρινολογικά νοσήματα, π.χ. νοσήματα του θυρεοειδούς, των επινεφριδίων (όπως το σ.Cushing),

2. ψυχολογικά νοσήματα που οδηγούν σε πολυφαγία ή βουλιμία και

3. λήψη διαφόρων φαρμάκων.

4. Μια ακόμη αιτία για την ανάπτυξη της παχυσαρκίας φαίνεται να είναι και η κληρονομικότητα.

Ο σύγχρονος τρόπος ζωής με τους γρήγορους ρυθμούς, αναγκάζουν τους εργαζόμενους γονείς να αναζητούν γρήγορους και εύκολους τρόπους διατροφής της οικογένειας με προκατασκευασμένα ή γρήγορα γεύματα, ενώ τα κυλικεία των σχολείων προσφέρουν στα παιδιά κακής ποιότητας, πλούσια σε λιπαρά διατροφικά σκευάσματα.

Το υπερβολικά βεβαρημένο πρόγραμμα των παιδιών της σχολικής ηλικίας, η διαβίωση τους στα σημερινά ελληνικά αστικά κέντρα, η έλλειψη πάρκων και του οργανωμένου μαθητικού αθλητισμού έχουν εξαφανίσει από την ζωή τους το παιχνίδι, την άσκηση και γενικά την φυσική δραστηριότητα. Το αποτέλεσμα είναι τα ελληνόπουλα να είναι τα πιο παχύσαρκα παιδιά σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Ο παιδίατρος μπορεί να παραπέμψει τους γονείς ανάλογα προς τον ειδικό γιατρό ή τα ειδικά κέντρα ελέγχου βάρους στα νοσοκομεία της χώρας.

Η εμμηνόπαυση, το χρόνιο στρες, η απώλεια συγγενικού προσώπου ή εργασίας, η διακοπή του καπνίσματος και η αναγωγή της διατροφής ως τρόπου διασκέδασης και απόλαυσης φαίνεται ότι συμβάλλουν επίσης σημαντικά στην ανάπτυξη της παχυσαρκίας.

Δυστυχώς τα νοσήματα που προκαλούνται από την παχυσαρκία είναι τόσο χρόνια, όσο και σοβαρά και τις περισσότερες φορές οι επιπλοκές τους δεν είναι αναστρέψιμες. Στα νοσήματα αυτά περιλαμβάνονται:

  • η στεφανιαία νόσος,
  • η αρτηριακή υπέρταση,
  • τα εγκεφαλικά επεισόδια,
  • η καρδιακή δυσλειτουργία,
  • ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου ΙΙ των ενηλίκων, ο οποίος όμως τώρα έχει αρχίσει να εμφανίζεται και στα παιδιά λόγω παχυσαρκίας,
  • η αύξηση της χοληστερόλης, των τριγλυκεριδίων και του ουρικού οξέως,
  • η χολολιθίαση,
  • η αναπνευστική ανεπάρκεια και
  • η άπνοια του ύπνου που αποτελεί αιτία αιφνίδιου θανάτου στον ύπνο.

Επιπλέον, πολλοί τύποι καρκίνου όπως του μαστού, του ήπατος, της χοληδόχου κύστεως και του εντέρου συνδέονται με τη παχυσαρκία. Η ουρική αρθρίτιδα καθώς και οι εκφυλιστικές παθήσεις των αρθρώσεων αποτελούν επιπλέον συνέπειες της παχυσαρκίας που μαζί με όλα τα παραπάνω νοσήματα διαταράσσουν τόσο την υγεία αλλά και την ποιότητα ζωής των παχύσαρκων ατόμων.

Νεότερα δεδομένα από κλινικές μελέτες ενοχοποιούν την παχυσαρκία για διαταραχές της εμμήνου ρύσεως, ακμή και τριχοφυΐα στις νεαρές γυναίκες, υπογονιμότητα, σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών καθώς και σοβαρά προβλήματα στην διάρκεια της εγκυμοσύνης. Στους άνδρες μπορεί να εμφανιστούν διαταραχές του σπέρματος καθώς και διαταραχές της στυτικής δυσλειτουργίας.

Όλες αυτές οι επιπλοκές της παχυσαρκίας, έχουν και κοινωνικο-οικονομική διάσταση καθώς επιβαρύνουν τα Συστήματα Υγείας της κάθε χώρας.

Ο ειδικός γιατρός έχει την ευθύνη για την σωστή αντιμετώπιση τόσο της παιδικής όσο και της παχυσαρκίας των ενηλίκων. Μετά από έναν πλήρη ιατρικό έλεγχο με σκοπό να αποκλεισθούν πιθανά παθολογικά αίτια, η πιο υγιεινή αντιμετώπιση συνίσταται σε αλλαγή των διατροφικών συνηθειών, δίαιτα και σωματική δραστηριότητα, δηλαδή αλλαγή τρόπου ζωής και διατροφής.

Ιδιαίτερα στα παιδιά η δίαιτα θα πρέπει να είναι ισορροπημένη σε θερμικές ανάγκες και θρεπτικά στοιχεία που θα επιτρέπουν την φυσιολογική ανάπτυξή τους ενώ συγχρόνως θα χάνουν και περιττό βάρος.

Στους ενήλικες μαζί με την διαιτητική αγωγή μπορούν να χορηγηθούν και φάρμακα μόνο όμως κάτω από τον αυστηρό έλεγχο του ειδικού γιατρού. Στην χώρα μας αυτή την στιγμή κυκλοφορούν τρία σκευάσματα για την απώλεια βάρους με ικανοποιητικά αποτελέσματα εφ’ όσον ο παχύσαρκος ασθενής ακολουθεί τις οδηγίες του ειδικού γιατρού.

Στην σοβαρού βαθμού παχυσαρκία με επιπλοκές μπορεί να απαιτηθεί και χειρουργική αντιμετώπιση. Για την αναγκαιότητα της επέμβασης αλλά και των επιπλοκών της ο παχύσαρκος ασθενής θα πρέπει να ενημερώνεται από τον ειδικό γιατρό πριν αποφασίσει να ακολουθήσει αυτή την μέθοδο.

Πάνω απ’ όλα η σωστότερη προσέγγιση για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας παραμένει η πρόληψη, για την οποία η πολιτεία, τα σχολεία, οι φορείς υγείας και η ελληνική οικογένεια θα πρέπει να λάβουν τα κατάλληλα μέτρα. Αλλωστε οι Έλληνες ήταν οι πρώτοι που εφάρμοσαν την πρόληψη από την αρχαιότητα με τη γνωστή ρύση «κάλλιον το προλαμβάνειν παρά το θεραπεύειν».

Η Ελληνική Ενδοκρινολογική Εταιρεία-Πανελλήνια Ένωση Ενδοκρινολόγων, με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας κατά της Παχυσαρκίας, καλεί την πολιτεία, τους φορείς αλλά και τους πολίτες της χώρας μας να συμμετέχουν ενεργά στον αγώνα για την αντιμετώπιση της νέας αυτής πανδημίας του αιώνα μας.

Βασικά «κλειδιά» για την επίτευξη αντικειμενικών στόχων, που θα οδηγήσουν στην επίλυση του προβλήματος της παχυσαρκίας αποτελούν :

1. Η ανάδειξη νοοτροπίας που θα ενθαρρύνει και θα δίνει ισχυρά κίνητρα για απώλεια βάρους διαμέσου:

  • της έμφασης στην κατανάλωση φρούτων, λαχανικών, ανεπεξέργαστων δημητριακών
  • της αύξησης της φυσικής δραστηριότητας με μέτρια άσκηση, κατά 30 λεπτά τουλάχιστο καθημερινά
  • της μείωσης της κατανάλωσης τροφών πλούσιων σε κορεσμένο λίπος (λίπος γαλακτοκομικών, κρέατος) καθώς και ζάχαρης

2. Η διαρκής επιστημονική ενημέρωση για τη σωρεία ακατάλληλων και συχνά επικίνδυνων τρόπων αδυνατίσματος, που ουσιαστικά διαιωνίζουν το πρόβλημα της παχυσαρκίας, όπως παράδοξες δίαιτες (π.χ. δίαιτα με βάση την ομάδα αίματος), αλλοπρόσαλλες αιματολογικές εξετάσεις που υποτίθεται ότι διαγιγνώσκουν «τροφές που παχαίνουν και που αδυνατίζουν» (π.χ. τεστ δυσανεξίας των τροφών) και βέβαια ακατάλληλα χάπια αδυνατίσματος.

health.in.gr

Ειδήσεις Σήμερα: