Η λέξη αντιβιοτικό πιθανόν να φέρνει στο μυαλό σας «μαγικά» δισκία που καταπολεμούν πολλές θανατηφόρες βακτηριακές νόσους. Η πραγματικότητα όμως δυστυχώς είναι πολύ διαφορετική. Τα τελευταία χρόνια η κατάχρηση των αντιβιοτικών έχει οδηγήσει στην ανάπτυξη βακτηρίων, εξαιρετικά ανθεκτικών σε αυτά. Αν η άσκοπη χρήση τους συνεχιστεί με τον ίδιο ρυθμό τα επόμενα χρόνια, η ανθρωπότητα κινδυνεύει να βρεθεί αντιμέτωπη με «ανίκητες» λοιμώξεις.



Η ελληνική πραγματικότητα αποτυπώνεται με τρόπο απογοητευτικό σε φράσεις όπως: «Ο παιδίατρός μου είναι καταπληκτικός. Μόλις η κόρη μου κρυολογήσει, μου υπαγορεύει μια συνταγή αντιβιοτικού από το τηλέφωνο και το κρυολόγημα περνάει σχεδόν αμέσως». Η αντιμετώπιση αυτή μπορεί να φαίνεται στη μητέρα σωστή, αλλά από ιατρικής σκοπιάς είναι εντελώς λανθασμένη. Το κρυολόγημα της μικρής οφείλεται πιθανώς σε κάποιον ιό και όχι σε βακτήριο. Κατά συνέπεια, το αντιβιοτικό δεν προσφέρει τίποτα. Επιπλέον, καταστρέφει τη φυσιολογική χλωρίδα του σώματος (φυσιολογικά και ακίνδυνα βακτήρια), ενθαρρύνοντας την ανάπτυξη βακτηρίων ανθεκτικών στα αντιβιοτικά, τα οποία άμεσα ή στο μέλλον μπορεί να προκαλέσουν επικίνδυνες λοιμώξεις.

Εξαντλείται το οπλοστάσιο των αντιβιοτικών του 20ού αιώνα


Η χρήση της πενικιλίνης, του πρώτου ευρείας χρήσης αντιβιοτικού που ανακαλύφθηκε το 1940, έσωσε αναρίθμητες ζωές από βακτηριακές λοιμώξεις, οι οποίες στο παρελθόν ήταν θανατηφόρες. Τα αντιβιοτικά έδωσαν στους γιατρούς τη δυνατότητα να αντιμετωπίσουν πολλές από τις μάστιγες της ανθρωπότητας, όπως η φυματίωση, η πνευμονία, η μηνιγγίτιδα, ο τέτανος, η σύφιλη και η γονόρροια. Η ορθολογική όμως χρήση με τον καιρό μετατράπηκε σε κατάχρηση και οι γιατροί άρχισαν να χορηγούν αντιβιοτικά άσκοπα με το σκεπτικό ότι, εάν το ένα αντιβιοτικό δεν είναι αποτελεσματικό, θα υπάρξει κάποιο άλλο που θα είναι. Αυτή η λογική «ανάγκασε» τα βακτήρια να μεταλλάσσονται, αποκτώντας τελικά ανθεκτικότητα ευθέως ανάλογη με το βαθμό έκθεσής τους στα αντιβιοτικά.


Σύμφωνα με το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) των ΗΠΑ ένα ποσοστό 20 έως 50% των αντιβιοτικών συνταγογραφείται άσκοπα. Οι ασθενείς συχνά απαιτούν από τους γιατρούς τη χορήγηση αντιβιοτικών για καταστάσεις όπως είναι τα κρυολογήματα, η γρίπη και η βρογχίτιδα, νοσήματα τα οποία οφείλονται σε ιούς και συνήθως αποδράμουν χωρίς θεραπεία σε μερικές ημέρες. Ο γιατρός πολλές φορές, υπό την πίεση του χρόνου επιλέγει να γράψει μια συνταγή σε μισό λεπτό, παρά να αφιερώσει 10 έως 15 λεπτά για να εξηγήσει στον ασθενή ότι τα φάρμακα δεν είναι απαραίτητα. Η τακτική αυτή, εκτός από το τεράστιο οικονομικό κόστος, ελαττώνει την αποτελεσματικότητά τους σε καταστάσεις στις οποίες πραγματικά είναι αναγκαία.


Ακολουθούν νοσήματα τα οποία λανθασμένα αποδίδονται σε βακτήρια, ενώ προκαλούνται από ιούς.


Ιογενής Λοίμωξη (πιθανώς τα αντιβιοτικά δεν είναι απαραίτητα)


1.Πόνος στο αφτί


2.Πονόλαιμος


3.Κρυολόγημα, γρίπη


4.Βήχας, βρογχίτιδα

Βακτηριακή λοίμωξη (Τα αντιβιοτικά έχουν θέση)


1.Ωτίτιδα


2.Στρεπτοκοκκική κυνάγχη


3.Παραρρινοκολπίτιδα


4.Πνευμονία

Ένα Παγκόσμιο Πρόβλημα


Τεράστιες ποσότητες αντιβιοτικών χρησιμοποιούνται στην κτηνοτροφία και στις βιομηχανίες γάλακτος, επιτρέποντας σε ανθεκτικά βακτήρια να εισβάλλουν στην τροφική αλυσίδα. Επιπλέον στις αναπτυσσόμενες χώρες τα αντιβιοτικά χορηγούνται χωρίς συνταγή καθιστώντας αδύνατο τον έλεγχο της χρήσης τους. Στη συνέχεια, μέσω των αεροπορικών ταξιδιών μπορούν να ταξιδέψουν από ήπειρο σε ήπειρο με ευκολία.

Το Κόστος της κατάχρησης: Δυνατότερα βακτήρια.


Το ανθρώπινο σώμα φιλοξενεί εκατομμύρια βακτήρια στο δέρμα, στο στόμα και στο έντερο, τα οποία είναι ακίνδυνα και επιπλέον απαραίτητα για τη φυσιολογική λειτουργία του σώματος (φυσιολογική χλωρίδα). Η κατάχρηση των αντιβιοτικών διαταράσσει τη βακτηριακή ισορροπία του οργανισμού, με αποτέλεσμα να προκληθούν στομαχικά ενοχλήματα, διάρροια, γυναικολογικές λοιμώξεις και άλλα προβλήματα. Ανεξάρτητα από το εάν ένα αντιβιοτικό λαμβάνεται δικαιολογημένα ή όχι, θανατώνει χιλιάδες φιλικά βακτήρια. Τώρα με τον οργανισμό ασθενέστερο, τα πρόσφατα μεταλλαγμένα και ανθεκτικά στα αντιβιοτικά βακτήρια πολλαπλασιάζονται ευκολότερα.



Ένα μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού κινδυνεύει από λοιμώξεις εξαιτίας εξασθενημένου ανοσοποιητικού συστήματος. Αυτή η πληθυσμιακή ομάδα περιλαμβάνει παιδιά, ηλικιωμένους, άτομα που παίρνουν κορτικοστεροειδή, καρκινοπαθείς και άτομα με AIDS. Ένα τέτοιο άτομο που θα μολυνθεί από ένα ανθεκτικό μικρόβιο, θα χρειαστεί ένα ισχυρότερο αντιβιοτικό, το οποίο μπορεί να έχει εντονότερες παρενέργειες και να χρειαστεί να χορηγηθεί και ενδοφλέβια. Σε ακραίες μάλιστα περιπτώσεις μπορεί να μη φέρει αποτέλεσμα κανένα αντιβιοτικό.



Τι μπορείτε να κάνετε

Φερθείτε έξυπνα με τα αντιβιοτικά


Όταν αρρωστήσει το παιδί σας, εξηγήστε στο γιατρό σας ότι δεν περιμένετε καμιά αντιβίωση, εκτός εάν είναι εντελώς απαραίτητη. Φαίνεται ότι πολλοί γιατροί χορηγούν άσκοπα αντιβιοτικά για να μη δυσαρεστήσουν τους γονείς.


Πάρτε τα αντιβιοτικά ακριβώς όπως αναφέρεται στη συνταγή


Ακόμα και εάν αισθάνεστε καλά, συνεχίστε να παίρνετε τα φάρμακα, σύμφωνα με τις οδηγίες και το χρόνο που αναφέρεται στη συνταγή

Μην αναλαμβάνετε μόνοι σας πρωτοβουλίες


Μην καταναλώνετε αντιβιοτικά που έχουν ξεμείνει από προηγούμενες φορές, μη δανείζεστε και μη δανείζετε αντιβιοτικά.

Προσπαθήστε να τα καταφέρετε χωρίς αντιβιοτικά


Ο γιατρός σας μπορεί να σας βοηθήσει να ξεπεράσετε την ιογενή λοίμωξη και τα συμπτώματά της, χωρίς να καταφύγετε σε άσκοπη αντιβίωση. Στις περισσότερες περιπτώσεις μια ίωση μπορεί να περάσει από μόνη της. Φυσικά πάντοτε να επικοινωνείτε με το γιατρό σας, σε περίπτωση που η νόσος φαίνεται να επιδεινώνεται ή να έχει χαρακτηριστικά βακτηριακής λοίμωξης.



Ακολουθούν μερικές συμβουλές απλές, που θα σας βοηθήσουν να ξεπεράσετε μερικά κοινά νοσήματα, χωρίς να καταφύγετε στην εύκολη λύση των αντιβιοτικών.


Κρυολογήματα


Σταγόνες θαλασσινού νερού


Ανύψωση του κεφαλιού κατά τη διάρκεια του ύπνου


Κατανάλωση επαρκών ποσοτήτων υγρών


Ξεκούραση


Να φυσάτε τη μύτη σας, όταν χρειάζεται


Λήψη βιταμίνης C


Ψευδάργυρος


Κοτόσουπα

Βήχας


Υγρασία


Πολλά υγρά


Ξεκούραση


Ζεστά υγρά (σούπα, τσάι)

Πονόλαιμοι


Γαργάρες με αλατόνερο.


Κρύα ροφήματα


Μέλι σερβιρισμένο σε ζεστό τσάι


Αναλγητικά

Προσοχή στα φαγητά


Αποφύγετε τα ανθεκτικά στα αντιβιοτικά βακτήρια που μεταδίδονται μέσω των τροφών ακολουθώντας τις παρακάτω συμβουλές:


1.Πλένετε τα χέρια σας, τα οικιακά σκεύη και τις επιφάνειες με ζεστό νερό και σαπούνι πριν και μετά το μαγείρεμα.


2.Πλένετε τα ωμά φρούτα και τα λαχανικά επιμελώς, πριν τα φάτε.


3.Ξεχωρίστε τα ωμά κρέατα, τα πουλερικά, τα αβγά και τα θαλασσινά από τα έτοιμα για σερβίρισμα φαγητά.


4.Ψήνετε καλά το κρέας και ιδιαίτερα τα αβγά


Καταψύξτε τα υπολείμματα της τροφής εντός δύο ωρών


Το 1996 ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας προειδοποίησε ότι το χάσμα μεταξύ της ικανότητας των μικροβίων να μεταλλάσσονται σε ανθεκτικά στα αντιβιοτικά στελέχη και της ικανότητας του ανθρώπου να αμύνεται απέναντί τους διευρύνεται ανησυχητικά.


Οι φαρμακευτικές εταιρείες συνεχίζουν να αναζητούν νέα αντιβιοτικά που θα ξεπεράσουν την ανθεκτικότητα των μικροβίων, ενώ οι επιστήμονες προσπαθούν να τροποποιήσουν τα ήδη υπάρχοντα, με σκοπό να γίνουν αποτελεσματικότερα. Η συμμετοχή όλων μας θα κρίνει τελικά την έκβαση του αγώνα μεταξύ των μικροβίων και του ανθρώπου. Το ελάχιστο που μπορούμε να κάνουμε είναι να αντιμετωπίζουμε τα αντιβιοτικά ως πολύτιμο όπλο και να τα χρησιμοποιούμε μόνο όταν τα χρειαζόμαστε.

health.in.gr

Ειδήσεις Σήμερα: