Νέο όπλο στον πόλεμο κατά της μηνιγγίτιδας

Γενικά περί μηνιγγίτιδας


Ο όρος μηνιγγίτιδα χρησιμοποιείται για να περιγράψει τη φλεγμονή των μηνίγγων του εγκεφάλου. Μπορεί να προκληθεί τόσο από μικρόβια όσο και από ιούς. Η ιογενής μηνιγγίτιδα είναι γενικά συχνότερη, αλλά λιγότερο σοβαρή από τη μικροβιακή, η οποία χρειάζεται επείγουσα θεραπεία με αντιβιοτικά. Τα συμπτώματα της ιογενούς και της μικροβιακής μηνιγγίτιδας μοιάζουν μεταξύ τους, οπότε οι απαραίτητες εργαστηριακές εξετάσεις για τη μεταξύ τους διάκριση θα πρέπει να γίνονται στο νοσοκομείο. Στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αύξηση του αριθμού κρουσμάτων από μηνιγγίτιδα που οφείλεται στο μηνιγγιτιδόκοκκο. Ο μηνιγγιτιδόκοκκος εμφανίζεται κυρίως με τη μορφή τριών οροομάδων: Α, Β και C.


Ατομα οποιασδήποτε ηλικίας μπορούν να φέρουν το μικρόβιο χωρίς να αρρωστήσουν, να είναι δηλαδή φορείς. Το ποσοστό των φορέων που εκδηλώνουν τη νόσο είναι ελάχιστο. Η μετάδοση του μηνιγγιτιδοκόκκου γίνεται μόνο με άμεση επαφή, με το φτάρνισμα, το βήχα ή το φιλί. Το μικρόβιο δεν υπάρχει ελεύθερο στο περιβάλλον.


Οι μόνοι γνωστοί προδιαθεσικοί παράγοντες είναι ο εξασθενημένος οργανισμός, το στρες, η κούραση και άλλες ιώσεις. Αυξημένος κίνδυνος νόσησης υπάρχει κατά τη συγκέντρωση πολλών ατόμων σε κλειστούς χώρους (συγχρωτισμός), όπου η μετάδοση ευνοείται λόγω στενής επαφής. Σε περίπτωση εμφάνισης κρουσμάτων, συνιστάται μόνο ο καλός αερισμός των χώρων, ενώ η απολύμανση δεν ενδείκνυται, δεδομένου ότι ο μηνιγιτιδόκοκκος είναι αρκετά ευαίσθητος και δεν επιζεί στο περιβάλλον πολλή ώρα. Επίσης, αύξηση της μηνιγγίτιδας παρατηρείται τους χειμερινούς μήνες λόγω αύξησης της συχνότητας των μεταδιδόμενων μέσω σταγονιδίων ασθενειών.


Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν πονοκέφαλο, υψηλό πυρετό, εμετούς, αυχενική δυσκαμψία, πόνο στις αρθρώσεις, ζαλάδα ή σύγχυση, φωτοφοβία, εξάνθημα κόκκινων κηλίδων και, τέλος, κώμα.


Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία της μηνιγγίτιδας είναι κρίσιμες, αλλά συχνά δεν δίνεται η απαιτούμενη σημασία σε συμπτώματα που παρομοιάζουν με αυτά της γρίπης, όπως εμετός, πυρετός, αυχενική δυσκαμψία και πονοκέφαλος. Ωστόσο, το 5-15% των ασθενών, παρά την έγκαιρη διάγνωση και την ταχεία έναρξη της αντιβιοτικής αγωγής, οδηγείται στο θάνατο. Η πλειονότητα των θανάτων επέρχεται τις πρώτες 24-48 ώρες.


Περίπου το 20% των ασθενών που επιβιώνουν υποφέρουν από σημαντικές νευρολογικές αναπηρίες, όπως κώφωση, εγκεφαλικές βλάβες, πνευματική διαταραχή και παράλυση. Για να αποφευχθούν τέτοια επακόλουθα, είναι σκόπιμο να ακολουθηθούν τα απαραίτητα μέτρα πρόληψης στα οποία κυρίαρχη θέση κατέχει ο εμβολιασμός.



Το νέο εμβόλιο


Για τον εμβολιασμό κατά του μηνιγγιτιδοκόκκου υπάρχουν διαθέσιμα δύο πολυσακχαριδικά εμβόλια: το διδύναμο (προσφέρει προστασία από τους τύπους Α και C του μηνιγγιτιδοκόκκου) και το τετραδύναμο (A, C, W-135,Y). Τα δύο αυτά εμβόλια έχουν το μειονέκτημα ότι παρέχουν προστασία μικρής χρονικής διάρκειας (έως δύο χρόνια) και δεν προστατεύουν τα παιδιά ηλικίας κάτω των δύο ετών.


Σήμερα στη χώρα μας, καθώς και σε πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες, κυκλοφορεί το πρώτο συζευγμένο εμβόλιο κατά του μηνιγγιτιδοκόκκου τύπου C.


Η μηνιγγιτιδοκοκκική οροομάδα C αποτελεί το κύριο αίτιο κεραυνοβόλου μορφής μηνιγγίτιδας και ευθύνεται για το μεγαλύτερο ποσοστό θανάτων. Τα περισσότερα κρούσματα από μηνιγγίτιδα τύπου C παρατηρούνται σε βρέφη και παιδιά ηλικίας 0-5 ετών.


Το συζευγμένο αυτό εμβόλιο έχει τα εξής πλεονεκτήματα:


– Εξασφαλίζει μακροχρόνια προστασία σε όλους τους εμβολιασμένους, ακόμη και σε βρέφη από την ηλικία των δύο μηνών και άνω. Κλινικές μελέτες απέδειξαν ότι ένα μήνα μετά την ολοκλήρωση του εμβολιασμού πάνω από το 98% των βρεφών ανέπτυξαν ικανοποιητικό τίτλο βακτηριοκτόνων αντισωμάτων. Παιδιά που εμβολιάστηκαν πριν από πέντε χρόνια παρακολουθούνται ακόμη και έχουν μακροπρόθεσμη προστασία. Τέσσερις μήνες μετά τον εμβολιασμό, στη Μεγάλη Βρετανία η συχνότητα των επιβεβαιωμένων περιστατικών μηνιγγιτιδοκοκκικής λοίμωξης τύπου C μειώθηκε κατά 73% σε βρέφη μικρότερα του ενός έτους και κατά 77% σε εφήβους 15 έως 17 ετών.


– Το εμβόλιο επιτυγχάνει ανοσολογική απόκριση σε όσους εμβολιάζονται πρώτη φορά, αλλά και σε όσους έχει προηγηθεί εμβολιασμός με ένα από τα πολυσακχαριδικά εμβόλια που αναφέρθηκαν παραπάνω.


– Σύμφωνα με αναφορά του υπουργείου Υγείας της Μεγάλης Βρετανίας, μετά την εφαρμογή εκατομμυρίων δόσεων του εμβολίου, οι ανεπιθύμητες ενέργειες που καταγράφηκαν ήταν ήπιες και ανάλογες άλλων παιδικών εμβολίων.


Η δοσολογία του εμβολίου είναι απλή και εύκολα εφαρμόσιμη. Για βρέφη κάτω του ενός έτους χορηγούνται τρεις ενδομυϊκές δόσεις των 0,5ml με ένα μήνα διαφορά τουλάχιστον η μία από την άλλη. Για παιδιά άνω του ενός έτους, εφήβους και ενηλίκους απαιτείται μία δόση των 0,5ml. Το εμβόλιο μπορεί να συγχορηγηθεί, σε διαφορετικό βέβαια σημείο του σώματος, με άλλα εμβόλια χωρίς να δημιουργείται καμιά ανοσιακή αλληλεπίδραση.

Η Μεγάλη Βρετανία είναι η πρώτη χώρα στον κόσμο που ανέπτυξε, χρηματοδότησε και εφάρμοσε εμβολιασμό με το νέο εμβόλιο. Αλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως η Ισπανία και η Ιρλανδία, ακολουθούν το παράδειγμά της. Από το Νοέμβριο του 1999 που εφαρμόζεται το πρόγραμμα εμβολιασμού μέχρι σήμερα, έχουν διανεμηθεί 18 εκατομμύρια δόσεις, αρκετές για να καλυφθεί κάθε παιδί κάτω των 18 ετών. Πρόκειται για το μεγαλύτερο πρόγραμμα εμβολιασμού στη Μεγάλη Βρετανία από την εισαγωγή του εμβολίου κατά της πολιομυελίτιδας πριν από 40 χρόνια. Από την αρχή της εφαρμογής του προγράμματος, υπολογίζεται ότι 500 περιπτώσεις μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου και σηψαιμίας έχουν αποφευχθεί, ενώ απετράπησαν 50 θάνατοι.


Η επιτυχία του προγράμματος εμβολιασμού στη Μεγάλη Βρετανία αποτυπώνεται και από όσα λένε αξιωματούχοι της κυβέρνησης, οι οποίοι δηλώνουν ενθουσιασμένοι από την επιτυχία του. Στο πρόγραμμα συνεργάστηκαν με τρόπο αποτελεσματικό γιατροί, σχολικές νοσοκόμες, επισκέπτες υγείας, φαρμακοποιοί, δάσκαλοι, παιδιά και γονείς σε όλη τη χώρα. Αυτού του είδους η συνεργασία αποτελεί υπόδειγμα που πρέπει να ακολουθηθεί και από τη χώρα μας, προκειμένου να έχουμε τα ίδια και καλύτερα αποτελέσματα.

Φυσικά οι γιατροί, οι γονείς και όλοι οι φορείς της δημόσιας υγείας δεν πρέπει να εφησυχάσουν ως προς την άλλη κύρια μορφή μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου, τύπου Β, που συναντάται συχνά, είναι θανατηφόρα και για την οποία δεν υπάρχει ακόμα διαθέσιμο εμβόλιο. Οι γονείς και οι γιατροί πρέπει να επαγρυπνούν για τα συμπτώματα της νόσου και να γνωρίζουν την πιθανότητα μηνιγγίτιδας, διαφορετικής από τη C, σε ένα άρρωστο παιδί ή σε έναν ενήλικο.



Κεντρική Σελίδα health.in.gr

health.in.gr