Η θρησκευτική αντίληψη, πίστη και ζωή των αρχαίων Ελλήνων, κοντολογίς ο κόσμος της θρησκείας τους, παρουσιάζει μεγάλες διαφορές από τον αντίστοιχο κόσμο της χριστιανικής Ευρώπης, γεγονός που αποτυπώνεται ασφαλώς και στο θρησκευτικό λεξιλόγιο. Έτσι, σε πολλές περιπτώσεις η μετάφραση σημαντικών όρων και εννοιών καθίσταται δυσχερές έργο ή και ανυπέρβλητο εμπόδιο. Είναι χαρακτηριστικό εν προκειμένω ότι το δόγμα, ο πυλώνας της πίστης, ήταν άγνωστο στους αρχαίους Έλληνες ως θρησκευτικός όρος και αξία (οι ίδιοι χρησιμοποιούσαν τη λέξη –παράγωγο του ρήματος δοκώ– με την έννοια της γνώμης/απόφανσης του ατόμου ή του συνόλου).

Τούτων δοθέντων, αρχίζουμε την εξέταση του αρχαιοελληνικού θρησκευτικού λεξιλογίου με την ίδια τη λέξη θρησκεία, που είχε την έννοια της θρησκευτικής λατρείας, της απόδοσης τιμής στους θεούς, της μέριμνας για τα των θεών (τις υποθέσεις των θεών). Η λέξη αυτή ήταν παράγωγο του ρήματος θρησκεύω, που σήμαινε εισάγω και τελώ θρησκευτικά χρέη, τηρώ μετά θρησκευτικής ευλαβείας. Εξάλλου, θρήσκος ήταν ο θεοφοβούμενος, ο ευλαβής, αλλά και ο θρησκομανής.

Σε ό,τι αφορά τώρα το συναφή όρο λατρεία, παράγωγο του ρήματος λατρεύω, αυτός είχε από θρησκευτικής απόψεως την έννοια της προσφοράς υπηρεσιών στους θεούς (με άλλα λόγια, το θεραπεύειν ή το τιμάν τους θεούς). Το λατρευτικό τυπικό, η τελετουργία με τη συμβατική χρήση του όρου, λαμβάνει στις αρχαιοελληνικές κοινωνίες τη μορφή θυσιών, πομπών και τελετών (μυήσεων σε μυστήρια, μυσταγωγιών).

Σε συνάρτηση με τα ανωτέρω, η έννοια τού «πιστεύω», της πίστης ως παραδοχής της ύπαρξης θεού, αποδίδεται με την περίφραση νομίζω θεούς. Αυτό το αρχαιοελληνικό θεούς νομίζειν μπορεί κάποτε να αναφέρεται και σε λατρευτικές πρακτικές, να σημαίνει δηλαδή τη λατρεία των θεών σύμφωνα με τα έθιμα, τα καθιερωμένα (τα νομιζόμενα ή νενομισμένα).

*Στη φωτογραφία του παρόντος άρθρου, τιμητική προσφορά προς τους νεκρούς. 

Ειδήσεις Σήμερα: