Πέραν του Αρχιλόχου, η επική επίδραση είναι εμφανής και σε άλλους σημαντικούς ελεγειακούς ποιητές ιωνικής καταγωγής, όπως ο Καλλίνος ο Εφέσιος (η πολιτική και συμβουλευτική ελεγεία του θεωρείται παραφυάδα του έπους), ο Μίμνερμος ο Κολοφώνιος (κινήθηκε σε διαφορετική κατεύθυνση, αυτήν της ερωτικής ελεγείας) και ο Ξενοφάνης ο Κολοφώνιος (ένα επαναστατικό πνεύμα με φιλοσοφικές αναζητήσεις και θεολογικές ανησυχίες). Η ελεγεία μεταφέρθηκε στην ηπειρωτική Ελλάδα από τον Τυρταίο, ο οποίος κατοικούσε στη Σπάρτη, σε μια δωρόφωνη δηλαδή περιοχή. Ωστόσο, στο έργο του Τυρταίου –ασαφές παραμένει το ζήτημα της καταγωγής του, αν ήταν δηλαδή γέννημα θρέμμα Σπαρτιάτης ή είχε έλθει από άλλον τόπο– είναι ολοφάνερες οι επιδράσεις από τον Καλλίνο και την ιωνική ελεγεία, αλλά και από τον Όμηρο, οι δε δωρισμοί είναι ελάχιστοι. Την ιωνική διάλεκτο χρησιμοποιεί και ένας άλλος Δωριεύς, ο Θέογνης (Θέογνις) από τα Μέγαρα. Πάντως, στις δικές του –μικρές κατά κανόνα– ελεγείες είναι ευδιάκριτοι κάποιοι δωρισμοί, καθώς και μη ιωνικοί επικοί τύποι.

Η επιρροή της γλώσσας των ομηρικών επών είναι έκδηλη και σε ένα άλλο είδος της λυρικής ποίησης, τη μελική. Η εν λόγω ποίηση, που οφείλει την ονομασία της στο μέλος (μονωδικό άσμα, μελωδία που εκτελείται συνοδεία μουσικών οργάνων), συνδέθηκε κατεξοχήν με τη λεσβιακή διάλεκτο (ποικιλία της αιολικής ομάδας διαλέκτων), καθώς γνώρισε ιδιαίτερη άνθηση στη Λέσβο περί τα τέλη του 7ου αιώνα π.Χ. Σημαντικότεροι εκπρόσωποι της αιολικής λυρικής ποίησης υπήρξαν ο Αλκαίος από τη Μυτιλήνη –τα έργα του χαρακτηρίζονται από τη λιτότητα της έκφρασης, τη μεγαλοπρέπεια του λόγου, τις εξαίρετες αλληγορίες και το σφοδρό πάθος– και η Σαπφώ από την Ερεσό – η μαστόρισσα της λεσβιακής μονωδίας, η επονομασθείσα δεκάτη Μούσα. Στα ποιήματά τους, πλάι στους αιολικούς τύπους, εμφανίζονται αρκετά επικά δάνεια, σχετιζόμενα τόσο με τη χρήση όσο και με το σχηματισμό λέξεων (χαρακτηριστικά είναι τα σύνθετα κοσμητικά επίθετα στα λεγόμενα επιθαλάμια της Σαπφούς, τα τραγούδια του γάμου).

Στους κυριότερους εκπροσώπους της μελικής ποίησης κατατάσσεται μαζί με τους προαναφερθέντες ο λυρικός ποιητής και μουσικός Ανακρέων, ο οποίος καταγόταν από την Τέω της Μικράς Ασίας. Σε αντίθεση με το ποιητικό έργο των κορυφαίων του λεσβιακού λυρισμού, που αντανακλά τις αντιλήψεις και τον τρόπο ζωής της αιολικής αριστοκρατίας, η ποίηση του Ανακρέοντος ανήκει σε έναν τελείως διαφορετικό κόσμο, τον ιωνικό κόσμο του 6ου αιώνα π.Χ. Η διάλεκτος που χρησιμοποιεί ο ιδιαίτερα επιδέξιος στην επιλογή των λέξεων Ανακρέων είναι η μητρική του, η ιωνική, αλλά σε αυτήν είναι ολοφάνερη μια έντονη ομηρική επιρροή (παραδείγματος χάριν, επικά σύνθετα επίθετα). Ορισμένα επικά στοιχεία απαντούν και στα μονωδικά άσματα της ταναγραίας ποιήτριας Κόριννας, η οποία γράφει πάντως στο τοπικό ιδίωμα, το βοιωτικό.

*Στη φωτογραφία του παρόντος άρθρου, η Σαπφώ και ο Αλκαίος σε πίνακα του ολλανδού ζωγράφου Lawrence Alma-Tadema (1836-1912).

Η ελληνική γλώσσα στο διάβα του χρόνου: Οι διάλεκτοι στην αρχαία ελληνική λογοτεχνία (Μέρος Α’)

Η ελληνική γλώσσα στο διάβα του χρόνου: Οι διάλεκτοι στην αρχαία ελληνική λογοτεχνία (Μέρος Β’)

Η ελληνική γλώσσα στο διάβα του χρόνου: Οι διάλεκτοι στην αρχαία ελληνική λογοτεχνία (Μέρος Γ’)

Ειδήσεις Σήμερα: