Ιπποκράτης: Το πνεύμα της κλασικής ιατρικής (Μέρος Α’)

Ένα ξεχωριστό –και αναμφίβολα το σημαντικότερο– κεφάλαιο της ειδικής επιστημονικής γραμματείας των Κλασικών Χρόνων καταλαμβάνει ο συγγραφικός όγκος που παραδίδεται με το όνομα του Ιπποκράτη του Κώου, του μεγίστου των ιατρών της αρχαιότητας, του πατέρα και θεμελιωτή της επιστημονικής ιατρικής. Βεβαίως, το ογκωδέστατο αυτό σώμα κειμένων, το σαφέστατα ανόμοιο στη σύνθεσή του, εξακολουθεί να εγείρει πολλά και δύσκολα προβλήματα για τους φιλολόγους και τους μελετητές της ιστορίας της ιατρικής, καθώς η ανίχνευση των γνήσιων ιπποκρατικών κειμένων μέσα στο όλο ιπποκρατικό corpus αποτέλεσε σημείο τριβής ήδη από την αρχαιότητα (ο περίφημος Γαληνός, μεταξύ άλλων, καταπιάστηκε με το ζήτημα αυτό).

Πριν προβούμε όμως στη διερεύνηση τού εν λόγω ζητήματος, επιβάλλεται προφανώς να αναφερθούμε εν συντομία στο βίο και τη δραστηριότητα του Ιπποκράτη. Σύμφωνα με τα λιγοστά βιογραφικά στοιχεία που έχουμε στη διάθεσή μας, ο Ιπποκράτης, γιος του επίσης ιατρού Ηρακλείδη, είχε γεννηθεί στη δωρική Κω και ήταν Ασκληπιάδης, δηλαδή ανήκε σε μια ιατρική συντεχνία που το γενεαλογικό της δέντρο αναγόταν στον Ασκληπιό, τον κατεξοχήν θεραπευτή θεό της αρχαιότητας. Η ιατρική σχολή της Κω συνδέθηκε ασφαλώς άρρηκτα με το όνομα του Ιπποκράτη, αλλά πρέπει να γνωρίζουμε πως ιατρική δραστηριότητα υπήρχε και πριν από αυτόν στο νησί του (όπως και στην Κνίδο της Καρίας, στην απέναντι μικρασιατική ακτή), ενώ μέλη της οικογένειάς του άσκησαν τη θεραπευτική τέχνη στην Κω ολόκληρες γενιές πριν και ύστερα από αυτόν.

Η γέννηση του Ιπποκράτη τοποθετείται στο 460 π.Χ., το δε απόγειο της δραστηριότητάς του στα χρόνια του Πελοποννησιακού Πολέμου (431-404 π.Χ.). Ως δάσκαλοί του αναφέρονται ο πατέρας του, ο ιατρός και διαιτολόγος Ηρόδικος ο Σηλυβριανός (από τη Σηλυβρία ή Σηλυμβρία της Ανατολικής Θράκης, παλαιά μεγαρική αποικία), καθώς και σημαντικές προσωπικότητες όπως οι σοφιστές Γοργίας και Πρόδικος, αλλά και ο μεγάλος αβδηρίτης φιλόσοφος Δημόκριτος. Όπως παραδίδεται εξάλλου από τις αρχαίες πηγές, ο μικροκαμωμένος Ιπποκράτης πραγματοποίησε στο διάβα της ζωής του μεγάλα ταξίδια και ετάφη στη θεσσαλική γη, στην περιοχή της Λάρισας.

*Στη φωτογραφία του παρόντος άρθρου, ο Ιπποκράτης ο Κώος.