Norman Atlantic: Η ναυτική τραγωδία παραμονές Πρωτοχρονιάς του 2014

Ήταν 28 Δεκεμβρίου 2014 λίγο πριν τις 06:00 τα ξημερώματα, όταν το πλοίο Norman Atlantic που εκτελούσε το δρομολόγιο Πάτρα – Ηγουμενίτσα – Ανκόνα πιάνει φωτιά εν πλω, 81 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της Κέρκυρας. Αυτό ήταν η αρχή μιας επιχείρησης διάσωσης που κράτησε 36 ώρες και της ναυτικής τραγωδίας που στοίχισε τη ζωή σε 12 ανθρώπους ενώ 18 δεν βρέθηκαν ποτέ.

Στο πλοίο επέβαιναν 499 άτομα, από τα οποία τα 444 ήταν επιβάτες και τα 55 μέλη του πληρώματος. Το πλοίο καταστράφηκε τελείως από τη φωτιά και τον Ιούλιο του 2019 ρυμουλκήθηκε στην Aliaga της Τουρκίας όπου και διαλύθηκε.

Αφγανιστάν: Μια 18χρονη αψηφά τους Ταλιμπάν – Διαδηλώνει μόνη για το δικαίωμα των γυναικών στη μόρφωση

Από την έρευνα για τα αίτια της τραγωδίας σημαντικός παράγων ήταν τα προβλήματα συντονισμού των μελών του πληρώματος, αλλά και ελέγχου ή καθοδήγησης των επιβατών, ορισμένοι εκ των οποίων βρίσκονταν σε κατάσταση πανικού.

Όσον αφορά στην εξάπλωση της πυρκαγιάς, σύμφωνα με το πόρισμα, αρχικά υποτιμήθηκαν από το πλήρωμα οι πρώτες ενδείξεις καπνού. Δεν έγιναν οι απαραίτητες ενέργειες για να μην εισέλθει καπνός στο μηχανοστάσιο, ενώ ένας εκ των μηχανικών φέρεται να εγκαταλείπει τον χώρο χωρίς να ενημερώσει τη γέφυρα του πλοίου. Προβλήματα φαίνεται ότι υπήρξαν και με την ενεργοποίηση του συστήματος κατάσβεσης drencher στη ζώνη όπου εκδηλώθηκε η φωτιά.

Η τραγωδία παραμονές Πρωτοχρονιάς

Η πυρκαγιά ξέσπασε στο κατάστρωμα των οχημάτων και γρήγορα εξαπλώθηκε σε όλο το πλοίο. Οι αγωνιώδεις εκκλήσεις τω επιβατών για βοήθεια μέσα από τα media που καλύπτουν σε ζωντανή μετάδοση την επιχείρηση, αποτυπώνουν το χάος και τον πανικό πάνω στο φλεγόμενο Norman Atlantic.

Ανατριχίλα προκαλεί ακόμη και σήμερα η στιγμή που ο πλοίαρχος εκπέμπει σήμα κινδύνου, λέγοντας στον ασύρματο «Προς όλα τα πλοία, προς όλα τα πλοία! Mayday! Mayday! Σήμα κινδύνου» και δίνοντας τις συντεταγμένες του πλοίου.

Ο καιρός ήταν «κόντρα» στην επιχείρηση διάσωσης αφού τα τεράστια κύματα που χτυπούν το πλοίο καθιστούν εξαιρετικά δύσκολη την όποια προσπάθεια απεγκλωβισμού των επιβατών. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να επιχειρηθεί διάσωση από αέρος, με τη χρήση ελικοπτέρων.

Οι μαρτυρίες των ανθρώπων που έζησαν τον εφιάλτη

«Ξεκινήσαμε για ένα χριστουγεννιάτικο ταξίδι στη Βενετία και κάναμε ένα ταξίδι στην κόλαση», είχε πει στην πρώτη δίκη στο Πλημμελειοδικείο Πειραιά, ο διασωθείς, Ανδρέας Οικονόμου.

«Με ξύπνησε η κόρη μου και είπε «μπαμπά, φωτιά!». Ο διάδρομος ήταν γεμάτος καπνό, δεν άκουσα καμία προειδοποίηση. Πού να πας; Δεξιά ή αριστερά; Εγώ και η κόρη μου ήμασταν ξυπόλυτοι, η γυναίκα μου χωρίς μπουφάν. Περπατούσαμε πιασμένοι και ακούγαμε κρότους», κατέθεσε.

«Μιλάμε για έναν πύργο της Βαβέλ. Υπήρχε πλήρης ασυνεννοησία και φοβάμαι ότι η άγνοια του ρόλου του καθενός την κρίσιμη ώρα δημιούργησε σύγχυση», κατέθεσε ο Σπύρος Ζαχαράτος, επίσης διασωθείς επιβάτης.

«Υπήρχαν συνθήκες αλαλούμ. Του λέω ενός Ιταλού ναυτικού, έχω δύο παιδιά, μου κάνει νόημα να του δώσω τα παιδιά και μετά μπήκα εγώ. Από πίσω στριμωξίδι. Η γυναίκα μου μου είπε βλέπω μια βάρκα. Κινήθηκαν όσοι προλάβανε προς τα εκεί. Γινόταν το αδιαχώρητο. Ποδοπάτησαν τη γυναίκα μου. Μη σπρώχνετε θα πέσουμε στη θάλασσα φώναξε η γυναίκα μου. Κάποιοι πέσανε. Η γυναίκα μου, μου λέει για να μην πέσω, πέφτω κάτω και ας με ποδοπατήσουν παρά να βρεθώ στο κενό κάτω».

Εγκληματικά λάθη και παραλείψεις

Όπως αναφέρεται στην απόφαση του Αρείου Πάγου «εστία της πυρκαγιάς αποτέλεσε φορτηγό ψυγείο το οποίο δεν ήταν συνδεδεμένο με την ηλεκτρική παροχή ρεύματος του πλοίου και είχε αναμμένο τον κινητήρα της μηχανής του, προκειμένου η ψύξη του να είναι σε λειτουργία και να μην αλλοιωθεί το εμπόρευμα και προκλήθηκε ανάφλεξη».

To πόρισμα του Άρειου Πάγου

Τον Οκτώβριο του 2022, ο Άρειος Πάγος εξέδωσε το τελικό του βούλευμα για την τραγωδία στο MS Norman Atlantic.

Οι πλοιοκτήτριες εταιρείες του φέρι μποτ Norman Atlantic ήξεραν ότι το πλοίο δεν ήταν αξιόπλοο και ασφαλές για τους επιβάτες και το μεταφερόμενο φορτίο, καθώς δέκα μέρες πριν το συμβάν είχε πραγματοποιηθεί επιθεώρηση και είχαν διαπιστωθεί τεχνικές ελλείψεις, ενώ υπήρξαν και καθοριστικές παραλήψεις από την πλευρά του πληρώματος, όπως απεφάνθη ο Άρειος Πάγος.

Όπως αναφέρεται στην απόφαση του Αρείου Πάγου «εστία της πυρκαγιάς αποτέλεσε φορτηγό ψυγείο το οποίο δεν ήταν συνδεδεμένο με την ηλεκτρική παροχή ρεύματος του πλοίου και είχε αναμμένο τον κινητήρα της μηχανής του, προκειμένου η ψύξη του να είναι σε λειτουργία και να μην αλλοιωθεί το εμπόρευμα και προκλήθηκε ανάφλεξη».

Το πλοίο είχε ναυπηγηθεί το 2009 από την Cantiere Navale Visentini, στο Πόρτο Βίρο της Ιταλίας ως Akeman Street για την Ermine Street Shipping Co Ltd, με έδρα στο Λονδίνο. Είχε χώρο για 850 επιβάτες και 2.286 μέτρα διαδρόμων για οχήματα.

Μετά από μια ανακαίνιση το Μάιο του 2011 στη Βαλέτα της Μάλτας και πολλαπλές ναυλώσεις, μετονομάστηκε σε Norman Atlantic τον Ιανουάριο του 2014. Τον Δεκέμβριο του 2014 ναυλώθηκε στην ANEK Lines, προκειμένου να εκτελεί το δρομολόγιο Πάτρα – Ηγουμενίτσα – Ανκόνα.

Oι καταδίκες

Το δικαστήριο αποφάσισε την ενοχή των 5 από τους συνολικά 11 κατηγορούμενους, μεταξύ των οποίων ο πρόεδρος και ο διευθύνων σύμβουλος της ΑΝΕΚ, αλλά και οι αξιωματικοί που επέβαιναν στο πλοίο, κατά περίπτωση για τα αδικήματα της ανθρωποκτονίας από αμέλεια κατά συρροή, του εμπρησμού από αμέλεια και των επικίνδυνων παρεμβάσεων στη συγκοινωνία πλοίων από αμέλεια.
Το δικαστήριο επέβαλε στον πρόεδρο και τον διευθύνοντα σύμβουλο της ΑΝΕΚ συνολική ποινή φυλάκισης 16 ετών στον καθένα, εκ των οποίων εκτιτέα είναι τα πέντε έτη. Στον υπεύθυνο της ΑΝΕΚ που επέβαινε στο πλοίο, επέβαλε ποινή φυλάκισης 14 ετών, ενώ σε δύο ναυτικούς υπεύθυνους στη φόρτωση επέβαλε ποινή 6 ετών και 5 ετών και 2 μηνών στον καθένα.