Απουσία εμπιστοσύνης

Το ξεκίνημα της φετινής ακαδημαϊκής χρονιάς με τις εικόνες των διαμαρτυρόμενων φοιτητών και διδασκόντων για την εφαρμογή του νέου θεσμού της Πανεπιστημιακής Αστυνομίας ήρθε να υπογραμμίσει το πρόβλημα που υπάρχει πάντα με νομοθετικές πρωτοβουλίες που δεν προκύπτουν από τη μελέτη των πραγματικών ελλειμμάτων που μπορεί να υπάρχουν σε ένα θεσμό, ούτε ανταποκρίνονται σε αιτήματα και ανάγκες των ανθρώπων που εργάζονται εκεί, αλλά είναι το αποτέλεσμα μιας πολύ περισσότερο επικοινωνιακής προσέγγισης.

Γιατί το αποτέλεσμα τέτοιων πρωτοβουλιών είναι πάντα να δημιουργούν περισσότερα προβλήματα από αυτά που υποτίθεται ότι προσπάθησαν να αντιμετωπίσουν.

Το ίδιο ζήτημα υπάρχει με τις νομοθετικές πρωτοβουλίες για τα διοικητικά των πανεπιστημίων. Και εδώ είχαμε να κάνουμε με την εκ νέου προσπάθεια εισαγωγής πρακτικών που στο παρελθόν δοκιμάστηκαν και έφεραν μόνο αναστάτωση και που δεν ανταποκρίνονταν σε υπαρκτά αιτήματα και ανάγκες των ίδιων των ιδρυμάτων και της πανεπιστημιακής κοινότητας.

Για να μην αναφερθούμε στον τρόπο με τον οποίο μέτρα που υποτίθεται ότι σκοπό είχαν την αναβάθμιση της Ανώτατης Εκπαίδευσης, όπως η Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής, στην πράξη απλώς έχουν μειώσει τον φοιτητικό πληθυσμό, παρότι αποτελεί κοινό τόπο παγκοσμίως ότι η αύξηση του ποσοστού κάθε γενιάς που έχει πανεπιστημιακή εκπαίδευση αποτελεί αναγκαία συνθήκη της κοινωνικής προόδου.

Πάνω από όλα, όμως, το πρόβλημα είναι η διαρκής έλλειψη εμπιστοσύνης στους ανθρώπους που συναπαρτίζουν την ίδια την πανεπιστημιακή κοινότητα. Οι πανεπιστημιακοί αντιμετωπίζονται ως μια ιδιότυπη συντεχνία που δεν μπορεί να διαχειριστεί τα ιδρύματα και γι’ αυτό πρέπει να περιοριστεί το αυτοδιοίκητο που ιστορικά είχαν κατοχυρώσει, οι φοιτητές ως μια παραβατική «μειοψηφία» που συντηρεί μια συνθήκη «ανομίας» και οι νέοι ερευνητές απλώς ως ένα σχετικά φτηνό εργασιακό δυναμικό.

Μόνο που αυτό έρχεται σε ευθεία σύγκρουση με το ίδιο το γεγονός ότι τα πανεπιστήμια αποτελούν (και αυτή ήταν, άλλωστε, η ιστορική συμβολή τους στην ίδια τη νεωτερικότητα) τα μεγάλα εργαστήρια όπου διαμορφώνονται οι διανοητικοί όροι του μέλλοντος μιας χώρας.