Ηλεκτρονικό εμπόριο και υφιστάμενο καθεστώς ΦΠΑ για τις πωλήσεις σε ιδιώτες

Σύμφωνα με μια μελέτη που πραγματοποιήθηκε από το CRR, το ηλεκτρονικό εμπόριο παρήγαγε καθαρές πωλήσεις € 232,6 δισ. την Ευρώπη και την Πολωνία το 2016 και € 265,7 δισ. το 2017. Το 2018, η αγορά αυτή  πιθανότατα θα υπερβεί τα 300 δισ. Ευρώ.

Παρόλο που αυτός ο αριθμός δείχνει μια εξαιρετική ευκαιρία για τους πωλητές στο διαδίκτυο, το ηλεκτρονικό εμπόριο μπορεί επίσης να αποτελέσει πηγή σημαντικών φορολογικών κινδύνων, ιδίως του ΦΠΑ.

Σύμφωνα με τη νομοθεσία περί ΦΠΑ, οι ηλεκτρονικές πωλήσεις σε ιδιώτες υπόκεινται σε ΦΠΑ. Ο εφαρμοστέος συντελεστής ΦΠΑ είναι κατ’ αρχήν αυτός του κράτους στο οποίο έχει την έδρα του ο πωλητής. Ωστόσο, υπάρχει κατ’ ουσία ειδικό καθεστώς που εφαρμόζεται στις διασυνοριακές πωλήσεις. Ας αναλύσουμε τις δύο περιπτώσεις.

«Τοπικές πωλήσεις»: Πελάτης και πωλητής βρίσκονται στο ίδιο κράτος μέλος

Όταν ο πωλητής και ο πελάτης βρίσκονται στο ίδιο κράτος μέλος, δηλαδή όταν η πώληση είναι τοπική, ο ΦΠΑ που εφαρμόζεται στις πωλήσεις είναι εκείνος του κράτους μέλους όπου βρίσκεται ο πωλητής και ο πελάτης. Μια Ελληνική εταιρεία που πουλάει αγαθά σε έναν Έλληνα πελάτη θα εφαρμόσει τον Ελληνικό συντελεστή ΦΠΑ (κατά βάση 24%).

«Διασυνοριακές πωλήσεις»: ο πελάτης και ο πωλητής βρίσκονται σε διαφορετικά κράτη μέλη.

Κατ ‘αρχήν, όταν ο πωλητής και ο πελάτης βρίσκονται σε δύο διαφορετικά κράτη μέλη, ο ΦΠΑ που εφαρμόζεται στις πωλήσεις είναι εκείνος του κράτους μέλους του πωλητή.

Μία Ελληνική εταιρεία που πουλάει αγαθά σε Γάλλο πελάτη θα εφαρμόζει Ελληνικό ΦΠΑ (κατά βάση 24%).

Ο κανονισμός αυτός ευνοεί τα κράτη μέλη με χαμηλότερους συντελεστές ΦΠΑ, όπως για παράδειγμα, το Λουξεμβούργο, όπου ο συντελεστής ΦΠΑ είναι 17%. Συνεπώς, ένας Έλληνας πελάτης θα πρέπει να προμηθεύεται αγαθά από πωλητή του Λουξεμβούργου και όχι από Έλληνα πωλητή.

Για να περιορίσει τον ανταγωνισμό μεταξύ των κρατών μελών, η ευρωπαϊκή νομοθεσία έχει θεσπίσει ένα καθεστώς που ονομάζεται «Ειδικό καθεστώς για εξ αποστάσεως πωλήσεις». Σύμφωνα με αυτό το καθεστώς, πάνω από ένα καθορισμένο κατώτατο όριο πωλήσεων ανά κράτος μέλος, ο εφαρμοστέος συντελεστής ΦΠΑ είναι εκείνος του κράτους στο οποίο βρίσκεται ο πελάτης.

Στη Γαλλία, για παράδειγμα, το επιτρεπόμενο όριο ανά ημερολογιακό έτος για πωλήσεις εξ αποστάσεως ορίζεται σε 35.000 ευρώ. Μια Ελληνική εταιρεία λοιπόν που πουλάει αγαθά σε Γάλλους πελάτες θα πρέπει να εφαρμόσει τον γαλλικό συντελεστή ΦΠΑ όταν οι συνολικές πωλήσεις της προς την Γαλλία υπερβαίνουν τα 35.000 ευρώ.

Η υπέρβαση του ορίου και η επιβολή του ειδικού καθεστώτος για την πώληση εξ αποστάσεως δεν είναι χωρίς συνέπειες για τους πωλητές. Ο πωλητής σε τέτοια περίπτωση πρέπει να λάβει αριθμό ΦΠΑ στο κράτος μέλος όπου σημειώθηκε υπέρβαση του κατώτατου ορίου, να εφαρμόζει τον συντελεστή ΦΠΑ αυτού του κράτους μέλους στα τιμολόγια του και να υποβάλει δηλώσεις ΦΠΑ στο εν λόγω κράτος μέλος. Εάν οι υποχρεώσεις αυτές δεν τηρηθούν, οι πωλητές διατρέχουν τον κίνδυνο να υποχρεωθούν να καταβάλλουν ΦΠΑ επί των πωλήσεων για το τρέχον έτος και ίσως, ανάλογα με την περίπτωση, για αρκετά χρόνια πριν καθώς και πρόστιμα για οφειλόμενο ΦΠΑ, την παράλειψη απόκτησης αριθμού ΦΠΑ στο άλλο κράτος μέλος και για την μη υποβολή δηλώσεων ΦΠΑ.

Ειδικό καθεστώς για την πώληση εξ αποστάσεως από το 2021

Τον Δεκέμβριο του 2017, παρουσιάστηκαν νέοι κανονισμοί που θα ισχύσουν από το 2021 για να διευκολύνουν τις διαδικτυακές (on line) πωλήσεις.

Συγκεκριμένα θα δημιουργηθεί μια ψηφιακής πύλης (portal) σε κάθε κράτος μέλος που θα επιτρέπει στον πωλητή να εκπληρώνει στο κράτος μέλος εγκατάστασής του όλες τις υποχρεώσεις ΦΠΑ σε άλλα κράτη μέλη, και θα θεσπισθεί κατώτατο όριο ύψους 10.000 ευρώ, βάσει του οποίου οι διασυνοριακές πωλήσεις θα θεωρούνται ισοδύναμες με τις τοπικές πωλήσεις.

Λόγω αυτών και άλλων φορολογικών κινδύνων, οι πωλητές στο διαδίκτυο πρέπει να δώσουν ιδιαίτερη προσοχή στις υποχρεώσεις που απορρέουν από την εφαρμογή του ειδικού καθεστώτος για τις εξ αποστάσεως πωλήσεις.

O Γιάννης Κλεώπας είναι Διευθύνων Σύμβουλος της Kleopas Alliott Business Consultant