Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης: Αναζητώντας τους σκηνοθέτες

Στίβεν Σπίλμπεργκ, Στάνλεϊ Κιούμπρικ, Πίτερ Γκρίναγουεϊ. Ονόματα που δεν χρειάζονται συστάσεις. Πολύ απλά, τρεις από τους διασημότερους σκηνοθέτες του κινηματογράφου στον κόσμο.

Σύμφωνα με το Βήμα για διαφορετικούς λόγους ο καθένας – όχι μόνον ως κινηματογραφιστές αλλά και ως προσωπικότητες – δικαίως έχουν αποκτήσει διαστάσεις μύθων στον χώρο της Εβδομης Τέχνης και αυτές ακριβώς τις διαστάσεις αποπειρώνται να αναδείξουν τρία ντοκιμαντέρ που θα προβληθούν στο πλαίσιο του προσεχούς Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης (2-11 Μαρτίου).

«Σπίλμπεργκ» (Spielberg) είναι ο τίτλος του ντοκιμαντέρ της Σούζαν Λέισι, το οποίο μάλιστα θα παιχθεί σε ειδική προβολή του φεστιβάλ, λίγο πριν από την πρώτη τηλεοπτική προβολή του από την COSMOTE TV στο κανάλι COSMOTE CINEMA 2HD. Ποιος είναι τελικά ο σκηνοθέτης που αφού πρώτα απέκτησε τον τίτλο του απόλυτου κινηματογραφικού παραμυθά, εν συνεχεία με ταινίες όπως η «Λίστα του Σίντλερ», η «Διάσωση του στρατιώτη Ράιαν», το «Μόναχο» και προσφάτως το «The Post» έγινε ένας από τους πιο σοβαρούς auteur του αμερικανικού σινεμά; Συζητώντας μαζί του για παραπάνω από 30 ώρες και παίρνοντας απόψεις από περισσότερους από 80 καλλιτέχνες που τον γνωρίζουν καλά ή έχουν συνεργαστεί μαζί του (ενδεικτικά οι Λεονάρντο Ντι Κάπριο, Χάρισον Φορντ, Κέιτ Μπλάνσετ, Ντάστιν Χόφμαν και Φράνσις Κόπολα), η Λέισι ανατρέχει σε επτά δεκαετίες προσωπικής και επαγγελματικής εξέλιξης του Σπίλμπεργκ και αναζητεί το πρόσωπο πίσω από τον μύθο και τη μέθοδο εργασίας που τον έχει κατατάξει ανάμεσα στους μεγάλους μάστορες του παγκόσμιου κινηματογράφου.

Σε αντίθεση με το «Σπίλμπεργκ» όπου μιλούν τόσο το αντικείμενο του ντοκιμαντέρ όσο και οι άνθρωποι γύρω του, ο «Εργάτης του σινεμά» (Filmworker) του Τόνι Ζιέρα είναι μια «πλάγια» ματιά πάνω στον Στάνλεϊ Κιούμπρικ, έναν από τους πιο μυστηριώδεις και εκκεντρικούς σκηνοθέτες στην Ιστορία της Εβδομης Τέχνης, ο οποίος έχοντας γυρίσει μόλις 13 ταινίες μεγάλου μήκους συγκαταλέγεται σε εκείνους που έχουν επηρεάσει όσο λίγοι τον χώρο στον οποίο εργάστηκε. Λέμε «πλαγίως» διότι το πρόσωπο στο οποίο εστιάζει ο «Εργάτης του σινεμά» είναι ο Λίον Βιτάλι, ένας άγγλος ηθοποιός που δεν έγινε ποτέ γνωστός, απλούστατα επειδή αποφάσισε να θυσιάσει την καριέρα του και να εγκαταλείψει την υποκριτική για να γίνει το δεξί χέρι του Κιούμπρικ. Στην πραγματικότητα, ο «Εργάτης του σινεμά» είναι ένας φόρος τιμής για μια σπάνια περίπτωση ανθρώπου ο οποίος επέλεξε να ζήσει τη ζωή του στη σκιά ενός ιερού τέρατος και είναι μέχρι σήμερα θεματοφύλακας του ανεξάντλητου αρχείου του. Οι μαρτυρίες του Λ. Βιτάλι για τον Στ. Κιούμπρικ έχουν το αβαντάζ της φερεγγυότητας διότι με τη στάση του ο Κιούμπρικ είναι ο μοναδικός σκηνοθέτης στον κόσμο για τον οποίο έχουν γραφτεί τόσο πολλές υπερβολές που η διάκριση ανάμεσα στην πραγματικότητα και στο ψέμα έχει από μόνη της αποκτήσει μια μυθική διάσταση.

Αλλά και «Αλφαβητάρι του Γκρίναγουεϊ» («The Greenaway Alphabet») δείχνει επίσης να έχει ενδιαφέρον, απλώς και μόνον από το γεγονός ότι το γύρισε η γυναίκα του Πίτερ Γκρίναγουεϊ, η Σάσκια Μπόντεκε, και περιλαμβάνει και συζητήσεις του με τη 16χρονη κόρη τους. Η Μπόντεκε, που προφανώς γνωρίζει καλύτερα από τον καθένα τον σκηνοθέτη – μεταξύ άλλων – της «Κοιλιάς του αρχιτέκτονα», των «Συνεχόμενων πνιγμών» και της μνημειώδους θεατρικής παράστασης «100 αντικείμενα που αντιπροσωπεύουν τον κόσμο» που είδαμε και στην Ελλάδα, προσπαθεί να αποκρυπτογραφήσει το αλφαβητάρι της ζωής, του έργου και φυσικά των απίστευτων δημιουργικών εμμονών του για τις λέξεις, τους αριθμούς, την ταξινόμηση και τις εγκυκλοπαίδειες.

Γιάννης Ζουμπουλάκης

in.gr