Γιόχεν Ζάντιγκ: Ανθρώπινοι άγγελοι οι Έλληνες που βοηθούν τους πρόσφυγες

«Ανθρώπινους αγγέλους» χαρακτηρίζει ο γερμανός σκηνοθέτης Γιόχεν Ζάντιγκ τους κατοίκους όλης της χώρας που άνοιξαν τις αγκαλιές τους για να βοηθήσουν χιλιάδες πρόσφυγες. Σε συνέντευξή του στο in.gr, με αφορμή την παρουσίαση της παράστασης Human Requiem στο ΜΜΑ, ο Γ.Ζάντιγκ υπενθυμίζει ότι όλοι θα μπορούσαμε να βρεθούμε στη θέση των προσφύγων, σημειώνοντας παράλληλα πως αυτό που έχει σημασία δεν είναι το πώς αντιδρά η διεθνής κοινότητα σε έναν πόλεμο, αλλά πώς τον αποτρέπει.

Το Human Requiem αποτελεί έναν ύμνο προς τη ζωή και την αλληλεγγύη, αξίες που τον τελευταίο καιρό δοκιμάζονται με την προσφυγική κρίση. Ποιο το μήνυμα που θέλετε να στείλετε μέσα από αυτή τη μουσική παράσταση και πόσο επίκαιρο είναι το έργο του Μπραμς στο οποίο βασίστηκε;

Το μήνυμα του Ρέκβιεμ του Μπραμς είναι εξίσου σημαντικό σήμερα, όπως ήταν πριν από 150 χρόνια, όταν το συνέθεσε, και όπως εξίσου σημαντικό θα είναι και σε 150 χρόνια από σήμερα, καθώς είναι διαχρονικό. Είναι ένα πολύ απλό και ταυτόχρονα ένα ιδιοφυές δώρο στην πολιτιστική κληρονομιά μας.

Και όντως, αυτό το ρέκβιεμ είναι γραμμένο για εμάς, τους θνητούς, και μας υπενθυμίζει κάτι που έχει πραγματικά σημασία: Βρισκόμαστε σε αυτόν τον κόσμο για να υμνούμε τη ζωή κάθε μέρα ως δώρο. Δεν πρέπει να ξεχνάμε το σήμερα, αλλά όταν είμαστε αντιμέτωποι με τη θνητότητά μας τότε η ζωή αξιολογείται ως πιο πολύτιμη. Πρέπει να ζήσουμε αγαπημένοι, με όλους γύρω μας, που είναι και εκείνοι κοινοί θνητοί όπως εμείς. Είμαστε όλοι ίσοι μπροστά στο ανθρώπινο δράμα, που είναι η θνητότητά μας, ανεξαρτήτως εάν πιστεύουμε στον Θεό ή όπως αλλιώς τον ονομάζουμε. Υπό αυτή την έννοια, είναι ένα βαθιά πνευματικό έργο. Ένα carpe diem και ένα memento mori ταυτόχρονα.

Ονομάσαμε το έργο Ανθρώπινο Ρέκβιεμ γιατί έχει να κάνει με τον ύμνο προς την Ανθρωπότητα. Ζούμε σε έναν κόσμο γεμάτο συγκρούσεις μεταξύ κρατών, θρησκευτικών ομάδων, ανθρώπων. Πρέπει να μοιραζόμαστε τις στιγμές όταν νιώθουμε τη δύναμη του Εμείς, πρέπει να ξεπεράσουμε τα Εγώ μας.

Πρόσφατα επισκεφθήκατε τη Λέσβο, νησί που βρέθηκε στο επίκεντρο του προσφυγικού ζητήματος. Τι θα θέλατε να πείτε για τους κατοίκους της που συνέβαλαν στη διάσωση χιλιάδων ανθρώπων, αλλά και για τους κατοίκους όλης της χώρας, των οποίων η συνδρομή στην ανακούφιση των προσφύγων είναι καθοριστική;

Θαυμάζω τους κατοίκους της Λέσβου και όλων των νησιών, τους κατοίκους του Πειραιά, της Ειδομένης, της Ελευσίνας, οι οποίοι στο όνομα της ανθρωπιάς βοηθούν όπου χρειάζεται. Αυτοί οι άνθρωποι είναι άγγελοι, ανθρώπινοι άγγελοι. Αυτό που έχει σημασία για όσους αναζητούν καταφύγιο στην Ευρώπη είναι η ανθρώπινη φιγούρα, εάν θα βρουν απέναντί τους έναν ένοπλο στρατιώτη που φυλάει τα σύνορα ή έναν άνδρα ή μία γυναίκα με ανοιχτή αγκαλιά και ανοιχτή καρδιά να τους καλωσορίζουν ως ανθρώπινα όντα. Θα μπορούσαμε όλοι να βρεθούμε στη δική τους θέση, ας μην το ξεχνάμε.

Θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί η τραγωδία που βιώνουν εκατομμύρια άνθρωποι;

Η διασφάλιση της ειρήνης προϋποθέτει συγκεκριμένες ενέργειες, δεν μας προσφέρεται ως δώρο. Θα πρέπει να επενδύσουμε πολλά περισσότερα σε μέτρα πρόληψης, εάν θέλουμε να αποφύγουμε περισσότερους πολέμους στο μέλλον. Χρειάζεται βελτίωση των συστημάτων εκπαίδευσης και πρέπει να ενισχύσουμε τις Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις που προσφέρουν έργο σε εμπόλεμες περιοχές. Ακόμα και τώρα δαπανώνται πάρα πολλά χρήματα σε ένα ξεπερασμένο σύστημα διαχείρισης των συγκρούσεων, μέσω στρατιωτικών λύσεων.

Ας είμαστε ειλικρινείς: οι βιομηχανίες όπλων κερδίζουν εκατομμύρια από κάθε στρατιωτική σύγκρουση στον πλανήτη. Το ερώτημα λοιπόν δεν είναι μόνο πώς θα πρέπει να αντιδράσουμε απέναντι σε ένα πόλεμο, όπως αυτός στη Συρία, αλλά πώς θα πρέπει να ενεργήσουμε πριν καν ξεκινήσει ένας πόλεμος. Ναι, πρέπει να επενδύσουμε περισσότερη ενέργεια, περισσότερες ιδέες και περισσότερα χρήματα, όλο μας το «είναι», για να αποτρέψουμε αυτές τις συγκρούσεις. Πρόκειται για μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις του 21ου αιώνα. Ειρήνη μπορεί να υπάρξει στον πλανήτη, αλλά θα πρέπει να εργαστούμε για να το πετύχουμε.

Ποια η ευθύνη των ηγεσιών, τι θα έπρεπε να είχε κάνει η Ευρώπη ή τι μπορεί να κάνει ακόμα και τώρα για να μην θεωρηθεί το προσφυγικό ως ήττα για τις αξίες και τις αρχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης;

Πρέπει να υπερασπιστούμε τα ανθρώπινα δικαιώματα σε κάθε σημείο του πλανήτη. Πρέπει να αποκατασταθούν οι συνθήκες έτσι ώστε οι άνθρωποι να μην αναγκάζονται να εγκαταλείπουν τις εστίες τους και οι πρόσφυγες να μπορέσουν να επιστρέψουν στην πατρίδα τους. Πρέπει να βοηθήσουμε στην ανοικοδόμηση των υποδομών.

* Το Human Requiem, η διαδραστική «χορογραφημένη» εκδοχή του «Γερμανικού Ρέκβιεμ» του Μπραμς, παρουσιάζεται τη Μεγάλη Τρίτη και τη Μεγάλη Τετάρτη (ώρα έναρξης 21:00) στην Αίθουσα Αλεξάνδρα Τριάντη του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, στο πλαίσιο του Κύκλου Αdagio – Μουσική για τις ημέρες του Πάσχα.

Άννα Ανδίρα

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ