Τα στατιστικά στοιχεία της Ελλάδας «είχαν προβλήματα πολύ πριν από το 2009»

Τα δημοσιονομικά στατιστικά στοιχεία της Ελλάδας ήταν προβληματικά πολύ πριν από το 2009 και παρουσιάζουν σημαντική βελτίωση από το 2010, η οποία σήμερα επιδέχεται περαιτέρω επέκταση, αναφέρουν στις έγγραφες απαντήσεις τους προς την Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής, ο επικεφαλής της Eurostat Βάλτερ Ραντεμάχερ και ο πρώην επίτροπος Οικονομικών (και νυν Ανταγωνισμού) Χοακίν Αλμούνια.

Ο κ. Αλμούνια σημειώνει, μεταξύ άλλων στην απάντησή του, πως όλοι οι υπουργοί Οικονομικών στην Ελλάδα και στην Ευρώπη είχαν επίγνωση των κινδύνων από μια ενδεχόμενη κρίση το 2009, αν και είναι γενικά «εξαιρετικά δύσκολο έως αδύνατο να προβλεφθεί ανά πάσα στιγμή πόσο γρήγορα θα εκδηλωθεί μια κρίση σε κάθε χώρα».

Με βάση την εκτέλεση του προϋπολογισμού από την κυβέρνηση της ΝΔ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε προειδοποιήσει από τον Ιούλιο του 2009, ότι το έλλειμμα της Ελλάδας ήταν ενδεχόμενο να υπερβεί το 10% του ΑΕΠ, παρά τον επίσημο ετήσιο στόχο του 5%, ενώ οι ανησυχίες της Επιτροπής για τα «ασθενή βασικά οικονομικά μεγέθη της Ελλάδας που υφίστανται επί πολλά έτη», αποτυπώνονταν στις εκθέσεις της.

Η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, είχε εξαγγείλει επανειλημμένα πως σκόπευε να λάβει μέτρα για την αντιμετώπιση διαρθρωτικών αδυναμιών της οικονομίας, αλλά «σε πολλές περιπτώσεις τα μέτρα είχαν περιορισμένο πεδίο εφαρμογής και μικρό βαθμό εκτέλεσης», ενώ το επικαιροποιημένο πρόγραμμα σταθερότητας της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ που ακολούθησε, «παρείχε πληροφορίες για ένα μεγάλο φάσμα διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων προς δρομολόγηση εντός του 2010».

Στο ερώτημα, γιατί το πρόγραμμα αυτό δεν στάθηκε τελικά αρκετό (ενώ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή το είχε αποδεχθεί με θετική αξιολόγηση), ο κ. Αλμούνια απαντά πως η Επιτροπή «το θεώρησε εφικτό, υπό την προϋπόθεση ότι θα υπάρξει έγκαιρη και επιτυχής υλοποίηση όλων των εξαγγελθέντων μέτρων, θεωρώντας αισιόδοξες τις επίσημες εκτιμήσεις για τα αποτελέσματα της καταπολέμησης της φοροδιαφυγής και προειδοποιώντας για τους κινδύνους δημοσιονομικών αποκλίσεων, οφειλόμενους κυρίως στις ευνοϊκές μακροοικονομικές παραδοχές του προγράμματος».

Ο κ. Ράντεμάχερ στηρίζει, με το υπόμνημά του, τις προσεγγίσεις τού επικεφαλής της ΕΛΣΤΑΤ Ανδρέα Γεωργίου, περί υποχρεωτικότητας εφαρμογής του εγχειριδίου ESA 95 της Eurostat, βάσει του οποίου αναθεωρήθηκε το έλλειμμα του 2009 στο 15,8%. Από την άλλη, ωστόσο, ο κ. Αλμούνια, δικαιώνοντας εν μέρει τις προσεγγίσεις των πρώην μελών της ΕΛΣΤΑΤ που ήλθαν σε σύγκρουση με τον πρόεδρό της (Ζ.Γεωργαντά και Ν.Λογοθέτης), αναφέρει πως ο κώδικας ορθής πρακτικής για τις ευρωπαϊκές στατιστικές, που δίνει στον επικεφαλής τής κάθε εθνικής Στατιστικής Αρχής «αποκλειστική αρμοδιότητα» για τα θέματα που καλύπτει, «δεν αποτελεί νομικά δεσμευτική πράξη».

Σε κάθε περίπτωση, κατά τον κ. Ράντεμάχερ, «η μεθοδολογία που εφαρμόζεται για τις στατιστικές της Διαδικασίας Υπερβολικού Ελλείμματος, δημιουργείται σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ενώ τα τεχνικά ζητήματα κατάρτισης που συνδέονται με την εφαρμογή αυτής της μεθοδολογίας, δεν προβλέπεται να αποτελούν αντικείμενο συζήτησης και απόφασης στο ΔΣ της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας».

Αναφορικά με την ένταξη των ΔΕΚΟ στο έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης, ο κ. Ράντεμάχερ αναφέρει πως η ταξινόμηση των ΔΕΚΟ είχε ζητηθεί απ’ την Ελλάδα ήδη από το 2002. Τα υπόλοιπα κράτη-μέλη της ΕΕ «ταξινομούν ορισμένες κρατικές επιχειρήσεις στον τομέα της γενικής κυβέρνησης: άλλες έχουν ταξινομηθεί για πολλά χρόνια και σε άλλες υπήρξαν αλλαγές στην ταξινόμηση τα τελευταία χρόνια» πάντα υπό τον επιτόπιο έλεγχο της Eurostat, διευκρίνισε ο επικεφαλής της Eurostat.

Στο ερώτημα για το πώς ενημερώθηκε η υπηρεσία του για την ύπαρξη δύο διαφορετικών εκτιμήσεων των χρεών των νοσοκομείων (εκείνη των βεβαιωμένων χρεών 2,2 δισ. που ανακοίνωνε επίσημα η στατιστική υπηρεσία και η αναφορά του Δημήτρη Αβραμόπουλου στη Βουλή για χρέη 5,5 δισ.), ο κ. Ράντεμάχερ απαντά πως «η απάντηση του υπουργού στη Βουλή, ήταν ένα δημόσιο έγγραφο διαθέσιμο στον δικτυακό τόπο του ελληνικού Κοινοβουλίου».

«Η Eurostat δημοσίευσε τα ελληνικά στατιστικά στοιχεία Διαδικασίας Υπερβολικού Ελλείμματος για τρεις συνεχόμενες φορές από τον Νοέμβριο του 2010 χωρίς επιφυλάξεις -και αυτό αντανακλά τον βαθμό της σημαντικής βελτίωσης που σημειώθηκε στα ελληνικά δημοσιονομικά στοιχεία. Εκείνο που απασχολεί την Eurostat, είναι οι βελτιώσεις αυτές να εδραιωθούν και να επεκταθούν σε ένα ευρύτερο φάσμα στατιστικής πληροφόρησης, γεγονός που θα είναι μια σημαντική πρόκληση, με δεδομένο τις πολλές πιέσεις που αντιμετωπίζει η ΕΛΣΤΑΤ» αναφέρει μεταξύ άλλων ο κ. Ράντεμάχερ.

Η κατάθεση του Ν.Στρόμπλου

«Τα στοιχεία πρέπει να απεικονίζονται όπως αυτά είναι. Δε σημαίνει όμως τώρα, ότι όταν είμαι σε μια διαπραγμάτευση με τους δανειστές, πάω μόνος μου και ψάχνω να βρω αιτίες του πώς θα κάνω αναταξινομήσεις» ανέφερε ενώπιον της Εξεταστικής Επιτροπής της Βουλής, που εξετάζει τον δημοσιονομικό εκτροχιασμό του 2009, ο Νικόλαος Στρόμπλος, ο οποίος υπήρξε υπάλληλος της Διεύθυνσης Εθνικών Λογαριασμών της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας από το 1989 και διευθυντής της από τον Ιούλιο του 2006 μέχρι τις 10 Σεπτεμβρίου του 2010.

Οι διαφωνίες του με τον πρόεδρο της ΕΛΣΤΑΤ, Ανδρέα Γεωργίου, επί της ακολουθούμενης μεθοδολογίας, του στοίχησαν, όπως υποστηρίζει, τη μετακίνησή του σε άλλη Διεύθυνση, για να ακολουθήσει στη συνέχεια και νέα δυσμενής μετακίνηση σε «θέση-ψυγείο».

Ο κ. Στρόμπλος περιέγραψε με βάση την εμπειρία του τα περιθώρια ερμηνείας και διαπραγμάτευσης επί των κανονισμών της ΕΛΣΤΑΤ, εκτίμησε πως η λειτουργία της Eurostat επισκιάζεται από ευρύτερα οικονομικά συμφέροντα και άφησε αιχμές για την προς τα άνω αναπροσαρμογή του ελλείμματος.

Ο πρώην διευθυντής Ειδικών Λογαριασμών της ΕΣΥΕ και της ΕΛΣΤΑΤ, δεν έκρυψε τις αδυναμίες που χαρακτήριζαν τη Στατιστική Υπηρεσία, με «κυριότερη ενδεχομένως, την έλλειψη τεχνογνωσίας».

Ενώπιον της Εξεταστικής Επιτροπής, παραδέχθηκε πως η ΕΣΥΕ δεν ήταν σε θέση να χειριστεί την αποτύπωση των swaps του 2001, ενώ προέβη και σε βαρύτατη αναφορά για τον πρώην προϊστάμενό του, Μανώλη Κοντοπυράκη, ότι απέστειλε την ενημέρωση EDP της 2ας Οκτωβρίου 2009 προς την Eurostat (ένα υπόμνημα στο πλαίσιο της Διαδικασίας Υπερβολικού Ελλείμματος με δύο στήλες ασυμπλήρωτες) χωρίς τη δική του υπογραφή.

«Προφανώς και προσθέτει κάτι σε βάρος της χώρας» ανέφερε ο μάρτυς απαντώντας σε σχετική ερώτηση του Παναγιώτη Ρήγα. «Γι αυτό έχουμε φτάσει σε αυτό το σημείο, γιατί στέλνουμε ένα EDP με δύο κενές γραμμές» συμπλήρωσε.

Η κατάθεση του Ν.Κλουβάτου

Τη διαμαρτυρία του για την μετατροπή, όπως είπε, της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής σε «ενός ανδρός αρχή», εξέφρασε ενώπιον της Εξεταστικής Επιτροπής της Βουλής που διερευνά τις διαδικασίες διαμόρφωσης των δημοσιονομικών στοιχείων του 2009, ο πρόεδρος των εργαζομένων στην ΕΛΣΤΑΤ, Νικόλαος Κλουβάτος.

Ο κ. Κλουβάτος απέδωσε ευθύνες και στα δύο μεγάλα κόμματα, για την αμφισβήτηση της αξιοπιστίας της Στατιστικής Υπηρεσίας, στην οποία προέβησαν όταν ήταν στη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης, σημειώνοντας χαρακτηριστικά, πως «όταν ξεκινάμε με την απογραφή και συνεχίζουμε με την άλλη απογραφή, ασφαλώς δίνουμε ερείσματα σε επίπεδο πολιτικό – και «η τρίχα γίνεται τριχιά» σε κάθε περίπτωση».

Από την άλλη, σε ό,τι αφορά τις κατηγορίες που δέχθηκαν τα ελληνικά στατιστικά στοιχεία, ο μάρτυρας ανέφερε ότι «όπου υπάρχει καπνός υπάρχει και φωτιά» και συμφώνησε ότι «χρησιμοποιήθηκε η δουλειά της Στατιστικής Υπηρεσίας για την εξαγωγή προβλέψεων ή πολιτικών συμπερασμάτων».

Εξάλλου, ο μάρτυρας καταφέρθηκε κατά της επικείμενης αναθεώρησης του ιδρυτικού νόμου της ΕΛΣΤΑΤ, που επιχειρείται με το πολυνομοσχέδιο: «Ο κ. Βενιζέλος καταργεί πλέον με ένα τελευταίο νομοσχέδιο, το συλλογικό όργανο, δημιουργώντας μία ιδιότυπη μονοπρόσωπη αρχή, σε μία λογική ότι αυτά είναι μνημονιακές εντολές. Ψάχνοντας το κείμενο, δεν υπάρχει καμία τέτοια εντολή και καμία τέτοια δέσμευση σε κανένα επίπεδο» ανέφερε ο κος Κλουβάτος και συνέχισε:

«Πραγματικά η ρύθμιση ‘ξετινάζει’ το σύμπαν. Όλες οι αρμοδιότητες είναι στον Πρόεδρο, τα πάντα είναι εκεί. Είναι ένας ιδιότυπος τρόπος σύστασης ανεξάρτητης αρχής που πραγματικά δεν υπάρχει πουθενά αλλού. Ενώ μία ανεξάρτητη αρχή πήγαινε σε ένα τέτοιο πλαίσιο που μπορούσε να βελτιώσει τα πράγματα, φτάσαμε να γίνεται ουσιαστικά πλέον υποχείριο, και να εντέλλεται από διαφορετικές προσεγγίσεις. Ουσιαστικά τα πέντε μέλη του Συμβουλίου είναι του εξωτερικού, δεν είναι Έλληνες – και υποδεικνύονται από τη EUROSTAT και από άλλους φορείς» επεσήμανε μεταξύ άλλων ο κ. Κλουβάτος.

ΑΠΕ-ΜΠΕ