Η σκολίωση αρχικά εμφανίζεται σε κάποιο στάδιο της παιδικής ηλικίας δημιουργώντας ανησυχία στους γονείς αλλά και στο παιδί που καλείται να υποστεί τις αισθητικές και λειτουργικές επιπτώσεις της παραμόρφωσης. Αυτό όμως μπορεί να προληφθεί και να αντιμετωπιστεί επιτυχώς αν η σκολίωση διαγνωστεί έγκαιρα, όπως μας εξηγεί ο Δρ Ιωάννης Βαλαβάνης, Ορθοπαιδικός- Χειρουργός Σπονδυλικής Στήλης*.

Ηealth.in.gr: Tί ακριβώς είναι η σκολίωση;

Δρ Ι. Βαλαβάνης: H ιδιοπαθής σκολίωση είναι μια πάθηση όπου μια φυσιολογική κατά τα άλλα σπονδυλική στήλη αρχίζει και στραβώνει κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης. Αυτό μπορεί να γίνει στη βρεφική, στη παιδική ή στη προεφηβική και εφηβική περίοδο όπου αναπτύσσεται πολύ το ανθρώπινο σώμα. Aνάλογα με την ηλικία που θα πρωτοεμφανιστεί μια σκολίωση και τη γενετική προδιάθεση που υπάρχει σε κάθε παιδί, κάθε σκολίωση θα μεγαλώσει και διαφορετικά.

Ηealth.in.gr: Εμπλέκεται ο παράγοντας της κληρονομικότητας στη συγκεκριμένη πάθηση;

Δρ Ι. Βαλαβάνης: Σαφέστατα ναι. Σήμερα πλέον ξέρουμε ότι η σκολίωση είναι μία κληρονομικά μεταφερόμενη πάθηση του ανθρώπινου σκελετού, γι’ αυτό άλλωστε και δεν έχουν καμία απολύτως σημασία όλες οι υποτιθέμενες θεραπείες που δεκαετίες τώρα εμφανίζονται και ταλαιπωρούν γονείς και παιδιά σχετικά με πιθανά αίτια και εύκολες θεραπείες. Άλλωστε αυτό είναι και το μήνυμα που πρέπει να περάσει σε όλους τους γονείς. Η σκολίωση είναι μια πάθηση που δεν θεραπεύεται ούτε με μαγικά ούτε με γιατροσόφια. Θέλει σωστή συμπεριφορά και απλή θεραπεία.

Ηealth.in.gr: Ποιος είναι συνήθως εκείνος που αντιλαμβάνεται ότι κάτι δεν πάει καλά με τη σπονδυλική στήλη του παιδιού και σε ποια ηλικία;

Δρ Ι. Βαλαβάνης: Aυτός που έχει τη δυνατότητα να παρατηρήσει από κοντά το ίδιο το παιδί. Στις περισσότερες περιπτώσεις το άτομο αυτό είναι η ίδια η μητέρα. Aργότερα μπορεί να είναι και ο δάσκαλος ή ο γυμναστής. Το ίδιο ισχύει και για τον παιδίατρο ή τον οικογενειακό γιατρό.

Ηealth.in.gr: Ποια θα πρέπει να είναι η πρώτη κίνηση για τη διάγνωση της σκολίωσης;

Δρ Ι. Βαλαβάνης: H εξέταση για την ανίχνευση της σκολίωσης είναι πάρα πολύ απλή και δεν χρειάζεται ιδιαίτερες γνώσεις. Το παιδί στέκεται όρθιο μπροστά από τον εξεταστή και στη συνέχεια σκύβει με τα πόδια τεντωμένα και τα χέρια χαλαρά. Ο εξεταστής το μόνο που κάνει είναι να παρατηρεί την πλάτη και τη μέση του παιδιού τόσο στην όρθια στάση όσο και στην επίκυψη και να συγκρίνει το δεξί με το αριστερό ημιμόριο. Θα πρέπει τα δύο ημιμόρια να είναι ίδια και συμμετρικά. Εάν βρεθεί διαφορά τότε χρειάζεται εξέταση από ορθοπαιδικό που να ασχολείται όμως με τη σκολίωση γιατί δυστυχώς πολλά ακούγονται και ακόμα περισσότερα γίνονται.

Ηealth.in.gr: Ο γιατρός δηλαδή που θα αναλάβει τη θεραπεία ενός παιδιού με σκολίωση πρέπει να είναι οπωσδήποτε ορθοπαιδικός;

Δρ Ι. Βαλαβάνης: Όχι μόνο πρέπει να είναι ορθοπαιδικός αλλά και να έχει ασχοληθεί ειδικά με τις παραμορφώσεις της σπονδυλικής στήλης. Για το λόγο αυτό μία μικρή σκολίωση θα πρέπει να την αναλάβει υπεύθυνα ένας εξειδικευμένος ορθοπαιδικός και να εκτιμήσει την εξέλιξή της όσο αυτή είναι στην αρχή της και η θεραπεία της είναι ακόμα σχετικά εύκολη. Αυτό είναι πολύ σημαντικό γιατί εξακολουθούν να εφαρμόζονται μέθοδοι που όχι μόνο δεν ισχύουν αλλά έχουν αποδειχθεί ότι είναι και επικίνδυνες, σύμφωνα με τα σημερινά ιατρικά δεδομένα.

Ηealth.in.gr: Υπάρχουν διαβαθμίσεις σοβαρότητας της πάθησης (π.χ. ελαφριάς μορφής, βαριάς μορφής);

Δρ Ι. Βαλαβάνης: Bεβαίως και υπάρχουν μικρές και μεγάλες σκολιώσεις. Στα αρχικά στάδια όλες φυσικά οι σκολιώσεις είναι μικρές και το θέμα είναι να τις ξεχωρίσουμε νωρίς και σωστά και όχι όταν πλέον θα είναι αργά. Οι διαβαθμίσεις που υπάρχουν καθορίζουν, σε συνδυασμό και με τα σωστά κλινικά στοιχεία, το ‘προσδόκιμο επιδείνωσης’ κάθε καμπύλης. Αυτό είναι που εκτιμάται με συγκεκριμένα όμως επιστημονικά κριτήρια και με αυτό καθορίζεται το είδος της θεραπείας που θα πρέπει να γίνει σε κάθε περιστατικό ξεχωριστά.

Ηealth.in.gr: Μετά από τη διάγνωση, ποια είναι η τακτική αντιμετώπισης που ακολουθείται σήμερα και ποια τα αποτελέσματα;

Δρ Ι. Βαλαβάνης: Aς τονισθεί εδώ ότι απλές και εύκολες σκολιώσεις δεν υπάρχουν. Μικρές σκολιώσεις μπορεί να υπάρχουν αλλά ας μην ξεχνάμε ότι όλες οι μεγάλες καμπύλες ξεκίνησαν από μικρές. Στην αρχή πρέπει να γίνει τυποποίηση και ταξινόμηση της σκολίωσης με τη βοήθεια και του ακτινογραφικού ελέγχου. Στη συνέχεια θα γίνει εκτίμηση της εξέλιξης ώστε να αποφασιστεί εαν υπάρχει ανάγκη για θεραπεία. Πρέπει να τονιστεί ότι μοναδική θεραπεία είναι μόνο με κηδεμόνα και μάλιστα σωστό κηδεμόνα. Κάθε άλλη ‘θεραπεία’ με ‘ειδικές ασκήσεις’, ‘δίαιτες’, ‘γυμναστικές’, ‘τρόπους καθίσματος’ και ότι άλλο ακούγεται ή γράφεται όχι μόνο δεν έχει επιστημονική υπόσταση αλλά μάλλον θα πρέπει να επισύρει παρέμβαση εισαγγελέα.

Ηealth.in.gr: Ποιες σκολιώσεις χρειάζονται θεραπεία;

Δρ Ι. Βαλαβάνης: Θεωρητικά όλες αν υπήρχε η πολύ εύκολη και αποτελεσματική θεραπεία. Επειδή όμως ο μοναδικός αποδεδειγμένα αποτελεσματικός αλλά δύσκολος τρόπος θεραπείας είναι με κηδεμόνες, εφαρμόζουμε τον κηδεμόνα στις σκολιώσεις που δείχνουν ότι θα μεγαλώσουν πάνω από τις 15 με 20 μοίρες. Στις περιπτώσεις αυτές καλό είναι η θεραπεία να αρχίζει όσο γίνεται πιο νωρίς γιατί με τον τρόπο αυτό ο κηδεμόνας φοριέται λιγότερες ώρες κάθε μέρα.

Ηealth.in.gr: Ποια είναι η εξέλιξη σήμερα όσον αφορά στην αντιμετώπιση και στη θεραπεία της σκολίωσης;

Δρ Ι. Βαλαβάνης: Aπό τη στιγμή που θα εντοπισθεί και θα τυποποιηθεί ως επιδεινούμενη μια σκολίωση, η έγκαιρη θεραπεία με τον σωστό κηδεμόνα είναι η μοναδική σωστή και αποτελεσματική μέθοδος που έχουμε στη διάθεσή μας. Δύσκολη μεν αλλά και η μόνη με αποτέλεσμα. Οποιαδήποτε άλλη υποτιθέμενη σωστή μέθοδος, όπως ειδικές ασκήσεις, δίαιτες, βελονισμοί, σωστό κάθισμα … μόνο ζημιά κάνουν.

Ηealth.in.gr: Σε τι ποσοστό παιδιών με έγκαιρη διάγνωση υπάρχει ένα εμφανές θετικό αποτέλεσμα με θεραπεία;

Δρ Ι. Βαλαβάνης: H σωστή θεραπεία με τον σωστό κηδεμόνα έχει πάντοτε καλό αποτέλεσμα.

Ηealth.in.gr: Σε τι ποσοστό παιδιά που έχουν ακολουθήσει μεθόδους αντιμετώπισης του προβλήματος, δεν παρουσιάζουν πρόβλημα με τη σπονδυλική τους στήλη ως ενήλικες;

Δρ Ι. Βαλαβάνης: Aνάλογα με τη θεραπεία που έκαναν και πόσο έγκαιρα άρχισε αυτή. Αν η θεραπεία έγινε σωστά και νωρίς τότε τα προβλήματα που θα υπάρχουν στην ενήλικη ζωή θα είναι μικρά. Το αντίθετο ισχύει για όσα άτομα άργησαν ή έκαναν αποτυχημένες θεραπείες. Τα προβλήματα είναι ανάλογα με το μέγεθος της παραμόρφωσης.

Ηealth.in.gr: Ποιος είναι σήμερα ο ρόλος της χειρουργικής θεραπείας;

Δρ Ι. Βαλαβάνης: Η χειρουργική θεραπεία είναι σήμερα ο μεγάλος μας σύμμαχος στην καταπολέμηση των μεγάλων παραμορφώσεων της σπονδυλικής στήλης. Παλαιότερα οι εγχειρήσεις ήταν αρκετά δύσκολες και πολλές φορές βασανιστικές για τον άρρωστο. Σήμερα, με τις εξελίξεις που υπάρχουν, χρειάζεται μόνο μία εβδομάδα νοσηλείας, στις περισσότερες περιπτώσεις δεν μπαίνει ούτε κηδεμόνας μετά το χειρουργείο και ο ασθενής ξαναγυρνάει στις συνηθισμένες καθημερινές του δραστηριότητες μετά από τρεις περίπου εβδομάδες.

Ηealth.in.gr: Tίθεται θέμα πρόληψης για τη σκολίωση;

Δρ Ι. Βαλαβάνης: Πρόληψη σημαίνει έγκαιρη εντόπιση όσο και έγκαιρη και σωστή θεραπεία. Είναι αδικία να μπορούμε να εντοπίσουμε μικρά παιδιά με σκολίωση σε απόλυτα αρχικά στάδια, με μια απόλυτα απλή και εύκολη εξέταση και να μην το κάνουμε. Όμως είναι εγκληματικό, από την άλλη μεριά, μικρά παιδιά με αρχόμενες, μικρές σκολιώσεις, που έτυχε να εντοπισθούν, να μην κάνουν καθόλου θεραπεία ή να ακολουθούν λάθος θεραπεία επειδή έπεσαν σε ερασιτέχνες ή κομπογιαννίτες. Εγκληματικό είναι επίσης να μη μπορούν να ξεριζωθούν τόσες προλήψεις και προκαταλήψεις που είναι ακόμα ριζωμένες στην κοινωνία μας. Είναι απαράδεκτο μία μικρή σκολίωση να εξελίσσεται σε μία μεγάλη και δύσκολη παραμόρφωση και τελικά να χειρουργείται επειδή δεν ακολούθησε τη θεραπεία που έπρεπε, επειδή η τελευταία φάνηκε δύσκολη.

Ηealth.in.gr: Ποια είναι η συμβουλή σχετικά με όσα ακούγονται για ειδικές θεραπείες, ειδικές ασκήσεις κλπ;

Δρ Ι. Βαλαβάνης: H ιατρική σε όλο τον κόσμο λειτουργεί αποκλειστικά με ότι έχει αποδειχθεί ότι ισχύει και απορρίπτει ότι αποδεδειγμένα δεν έχει αποτέλεσμα. Τα παραπάνω ισχύουν μόνο με τα ρήματα ‘αποδεικνύω’ και’ δημοσιεύω’ και ποτέ με τα ρήματα ‘ακούγεται’ ή ‘λέγεται’. Έτσι και για τη σκολίωση, ο μοναδικός τρόπος συντηρητικής θεραπείας που έχει αποδειχθεί πως έχει αποτελέσματα είναι αυτός με κηδεμόνες. Αντίθετα, θεραπείες με υποτιθέμενες ειδικές ασκήσεις, τρόπους καθίσματος, δίαιτες, βελονισμούς, διάφορες συνήθειες κ.α., είτε έχουν αποδεδειγμένα δοκιμαστεί, ελεγχθεί και καταδικαστεί, είτε δεν αναφέρονται πουθενά. Έτσι και στην Eλλάδα, όποιος επιτέλους έχει αποδείξεις ότι υπάρχει μια εύκολη θεραπεία για τη σκολίωση δεν έχει παρά να την αποδείξει και να γίνει διάσημος σε ολόκληρο τον κόσμο. Είναι αμαρτία να περιμένει ένα βραβείο Νόμπελ και να μην εμφανίζεται κανείς για να το πάρει ενώ υποφέρουν εκατομμύρια παιδιά σε ολόκληρο τον κόσμο.

Ηealth.in.gr: O αθλητισμός, η τακτική εκγύμναση και γενικότερα οι συνθήκες διαβίωσης παίζουν κάποιο ρόλο στο να μην εμφανιστεί η σκολίωση;

Δρ Ι. Βαλαβάνης: Aπολύτως κανένα. H σκολίωση είναι μια γενετικά προγραμματισμένη πάθηση της σπονδυλικής στήλης και το μόνο που μπορεί να την επηρεάσει είναι η σωστή θεραπεία με τον σωστό κηδεμόνα σε αρχικά στάδια ή η χειρουργική θεραπεία όταν έχει προχωρήσει.

Ηealth.in.gr: Ανακεφαλαιώνοντας λοιπόν, ποια είναι εκείνα τα στοιχεία που θα πρέπει να θυμάται το κοινό;

Δρ Ι. Βαλαβάνης: H σκολίωση είναι μια ιδιόμορφη πάθηση της ανθρώπινης σπονδυλικής στήλης για την οποία πολλά έχουν γραφτεί αλλά και πάρα πολλά είναι εκείνα (προλήψεις και προκαταλήψεις) που κάνουν κακό. Συμπερασματικά, η έγκαιρη εντόπιση των παιδιών που έχουν σκολίωση και η σωστή και έγκαιρη θεραπεία αλλά σε εξειδικευμένα κέντρα στελεχωμένα με εξειδικευμένα άτομα, δίνουν σήμερα, καλά αποτελέσματα. Προσοχή, όχι σε ερασιτεχνισμούς και το σημαντικότερο όχι σε κομπογιαννιτισμούς. Είναι προτιμότερο ένα μικρό παιδάκι να κοιμάται φορώντας έναν κηδεμόνα, από έναν έφηβο που ταλαιπωρείται προσπαθώντας να κρύψει την παραμόρφωση μίας μεγάλης σκολίωσης. Τέλος, η χειρουργική θεραπεία, όπου αυτή είναι απαραίτητη, πρέπει να γίνεται έγκαιρα αλλά πάλι από άτομα με γνώση και μεγάλη εμπειρία στο αντικείμενο.

*Ο Δρ Βαλαβάνης είναι επισκ. καθηγητής του Πανεπιστημίου George Washington στο Σεντ Λούις των ΗΠΑ και διευθυντή του Τμήματος Σπονδυλικής Στήλης του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών.

health.in.gr

Ειδήσεις Σήμερα: