Η 31η Μαΐου είναι αφιερωμένη στη μάχη κατά του καπνίσματος. Μέχρι σήμερα οι αντικαπνιστικές εκστρατείες είχαν επικεντρωθεί στην προσπάθεια διακοπής και μείωσης του καπνίσματος, χωρίς να στρέφονται στη ρίζα του προβλήματος. Μιλώντας με τον αναπληρωτή καθηγητή Πνευμονολογίας και διευθυντή της πνευμολογικής κλινικής του νοσοκομείου «Ερρίκος Ντυνάν», Παναγιώτη Μπεχράκη, εστιάσαμε στην κοινωνική διάσταση του καπνίσματος και στην προσπάθεια να πάψουν να δημιουργούνται νέες γενιές καπνιστών.

Health.in.gr: Σε ποιες ηλικιακές ομάδες πρέπει να επικεντρωθεί η προσοχή μας, ώστε να σταματήσει η δημιουργία νέων γενιών καπνιστών;

Π. Μπεχράκης: Δεν είναι δυνατόν να ασχοληθεί κανείς με το ζήτημα αυτό χωρίς ουσιαστικά να στραφεί στη νεολαία. Όλες οι προσπάθειες που γίνονται για μείωση των καπνιστών είναι καιρός πια να μετατοπιστούν από το πώς θα διακόψει το κάπνισμα κάποιος ενήλικος βαρύς καπνιστής και να εστιαστούν στο πώς δεν θα το αρχίσει ο νεαρός έφηβος ή προέφηβος. Η ηλικία των δώδεκα, δεκαέξι ή και δεκαοκτώ ετών είναι αυτή που στα πλαίσια της σημερινής κοινωνίας έχει παραδοθεί αφύλακτη στην επίθεση των καπνοβιομηχανιών, οι οποίες προωθούν τα προϊόντα τους, με κάθε μέσο και κατά τρόπο αδίστακτο. Το σχολείο έχει μετατραπεί σε φυτώριο παραγωγής καπνιστών, η προβολή προτύπων και η επιστημονική μεθοδολογία με τις οποίες οι έμποροι των προϊόντων καπνού «καρφώνουν» στο μυαλό του μικρού παιδιού το κάπνισμα είναι σήμερα ορατές και πρέπει να σταματήσουν. Με αφορμή λοιπόν, την Παγκόσμια Ημέρα Κατά του Καπνίσματος, πρέπει να θωρακίσουμε τη νεολαία από τη μεγάλη καταστροφή που υφίσταται και κυρίως ως κοινωνία να απαντήσουμε στο ερώτημα: «Κατά πόσο θεωρούμε τα παιδιά μας αναλώσιμο υλικό στο βωμό του κέρδους των καπνοβιομηχανιών;». Τα μισά από τα παιδιά που αρχίζουν το κάπνισμα στην ηλικία των δώδεκα με δεκαοκτώ ετών θα πεθάνουν από αυτό. Ενώ το γνωρίζουμε αυτό, δεν κάνουμε τίποτα για να προλάβουμε την έναρξη του καπνίσματος σε αυτή την ηλικία. Αντίθετα, βομβαρδίζουμε τον ψυχισμό των νέων παιδιών με παραστάσεις οι οποίες δυνητικά τα ωθούν στο κάπνισμα.

Health.in.gr: Τι ωθεί τη νεολαία στο κάπνισμα;


Π. Μπεχράκης: Το παιδί είναι μιμητικό ον. Κάνει ό,τι βλέπει. Όταν το εκθέτουμε στην προβολή προτύπων που καπνίζουν, σε γιγαντοαφίσες που συνδέουν το κάπνισμα με υγεία, ευρωστία, σεξουαλικότητα, ομορφιά, ευχαρίστηση, του διεγείρουμε την περιέργεια να δοκιμάσει. Η φύση του παιδιού θα αντιδράσει όπως αντιδρά σήμερα και θα γίνει καπνιστής. Σε αυτήν τη διαδικασία είναι απαραίτητο να γίνει μια επιστημονική και οργανωμένη παρέμβαση για το πώς θα σταματήσει ο νέος μας να μπαίνει στη διαδικασία του καπνίσματος. Μία είναι η γνώση, η πληροφόρηση που πρέπει να έχει: ότι το τσιγάρο είναι ναρκωτικό. Το τσιγάρο είναι πρέζα. Ο καπνιστής δεν είναι τίποτα άλλο από ένα εξαρτημένο άτομο όπως ακριβώς το πρεζόνι. Έτσι πρέπει να το περάσουμε στη νεολαία μας, ευθέως. Όχι να εξωραΐζουμε το κάπνισμα.

Health.in.gr: Ποιοι ευθύνονται για τη σημερινή κατάσταση;

Π. Μπεχράκης: Υπάρχει συνολική κοινωνική ευθύνη. Ως κοινωνία δεν έχουμε αναλάβει τις ευθύνες μας απέναντι στο κάπνισμα. Δεν έχουμε αποφασίσει ότι πρέπει να μειώσουμε το κάπνισμα. Η αύξηση του καπνίσματος στον τόπο μας, με αλόγιστη «κατασκευή» παιδιών-καπνιστών που μας κοστίζει, υγειονομικά, τεράστια οικονομικά και κοινωνικά μεγέθη, πραγματικά αποδεικνύει το υποκριτικό πρόσωπο της σημερινής δυτικής κοινωνίας. Αυτή, ενώ προσποιείται ότι επιθυμεί τη μείωση του καπνίσματος, ουσιαστικά το καλλιεργεί, αφήνοντας τις πόρτες ορθάνοιχτες σε όσους προωθούν το κάπνισμα στη νεολαία και εξακολουθούν να κάνουν τη δουλειά τους. Στην Ελλάδα παράγονται 50.000 νέοι καπνιστές κάθε χρόνο, διότι τόσους χρειάζεται το καπνοβιομηχανικό κατεστημένο, προκειμένου να συντηρηθεί.

Health.in.gr: Είναι λοιπόν αναγκαία η άμεση αλλαγή των κοινωνικών κριτηρίων;


Π. Μπεχράκης: Κάθε σωστό και κάθε λάθος είναι θέμα κριτηρίων. Ποιο είναι το κριτήριο μας στην προκειμένη περίπτωση; Το εμπορικό κέρδος πενήντα ανθρώπων; Τότε είναι πολύ σωστά τα μέτρα που παίρνουμε. Αν όμως το κριτήριό μας είναι άλλο, δηλαδή η σωστή υγεία του Έλληνα πολίτη, τότε είναι λάθος τα μέτρα που έχουμε λάβει μέχρι τώρα και πρέπει να τα αλλάξουμε. Το ζήτημα του τσιγάρου πρέπει να ενταχθεί στα πλαίσια μιας ευρύτερης υγειονομικής προληπτικής πολιτικής, που επιτέλους πρέπει να γίνει δόγμα στη δυτική κοινωνία. Είναι καιρός να κάνουμε πράξη όσα γνωρίζουμε από την επιστήμη. Και για να τα κάνουμε πράξη, πρέπει να προωθήσουμε στη νεολαία μας τρόπους διαβίωσης υγιεινότερους. Έτσι, θα καταπολεμηθούν όχι μόνο το κάπνισμα αλλά και η παχυσαρκία και το άγχος της καθημερινότητας, καθώς και πολλά νοσήματα που προκαλούνται από κακή διατροφή. Όλα αυτά, για μπουν σε τάξη, πρέπει να εφαρμοστούν ευρύτατα προγράμματα προληπτικής υγιεινής, διαβίωσης και τρόπου λειτουργίας της σημερινής κοινωνίας που να προστατεύουν το παιδί από την ημέρα που γεννιέται μέχρι την ενηλικίωσή του.

Health.in.gr: Είναι εφικτή η υιοθέτηση μιας κοινής πολιτικής στάσης απέναντι στο κάπνισμα;

Π. Μπεχράκης: Είναι εφικτό εφόσον εξεγερθούν συνειδήσεις. Οφείλουμε να εγείρουμε συνειδήσεις, να προβάλουμε οργανωμένη άρνηση. Είναι δικαίωμα του παιδιού να ζήσει και δεν έχει κανείς το δικαίωμα να το μετατρέπει σε άβουλο καπνιστή, επειδή έτσι είναι αναλώσιμο είδος.

Health.in.gr: Επικεντρώνοντας το ενδιαφέρον μας στα παιδιά, αφήνουμε απροστάτευτους τους ενήλικους καπνιστές που επιθυμούν να απεξαρτηθούν. Είναι χαμένος κόπος να ασχοληθούμε με αυτούς;

Π. Μπεχράκης: Καθόλου. Η ηλικιακή ομάδα των εικοσάρηδων και των τριαντάρηδων είναι δυνατόν να αντιδράσει και να διακόψει το κάπνισμα, που είχε αρχίσει ασυνείδητα στην ηλικία των 14 ετών. Αυτό είναι ένα δεύτερο πλαίσιο ενεργειών που πρέπει να μελετηθεί, αλλά είναι ουσιαστικότερη η μη έναρξη του καπνίσματος.

Health.in.gr: Οι διαθέσιμες φαρμακευτικές και ψυχολογικές μέθοδοι μπορούν να βοηθήσουν στην προσπάθεια;


Π. Μπεχράκης: Υπάρχουν επιτυχέστατες μέθοδοι που συντελούν στη διακοπή του καπνίσματος κυρίως σε ανθρώπους κάποιας ηλικίας, οι οποίοι επιθυμούν να απαλλαγούν από τη συνήθεια αυτή και δεν μπορούν. Φαρμακευτική ιατρική και ψυχολογική βοήθεια είναι σήμερα η απάντηση στο πρόβλημα του μεμονωμένου καπνιστή, ο οποίος θέλει να το κόψει και δεν μπορεί. Ωστόσο, δεν είναι ποτέ δυνατόν να στηρίξουμε τη μαζική μείωση του καπνίσματος σε τέτοιες προσπάθειες. Για τον απλό λόγο ότι υπάρχει 1,1 δισεκατομμύριο, ίσως και περισσότερο, καπνιστές παγκοσμίως σήμερα.

Health.in.gr: Ο εκσυγχρονισμός της ισχύουσας νομοθεσίας μπορεί να συμβάλει στη μάχη κατά του καπνίσματος;

Π. Μπεχράκης: Σε καμιά περίπτωση δεν αποτελεί όπλο κατά του καπνίσματος η νομοθεσία, όπως μερικοί πιστεύουν. Ποτέ με τη νομοθεσία δεν μπορέσαμε να παρέμβουμε στον ψυχισμό του 14χρονου παιδιού. Πρέπει να αλλάξουμε αντιλήψεις. Όλοι οι κοινωνικοί φορείς, πρώτοι οι γιατροί, το νοσηλευτικό και παραϊατρικό προσωπικό, οι οργανώσεις των εργαζομένων, που οφείλουν να παρέμβουν για την προστασία των εργαζομένων που εκτίθενται στο παθητικό κάπνισμα παρά τη βούλησή τους. Όλα αυτά, αν ενεργοποιηθούν σωστά, θα αποδώσουν καρπούς και θα αποτρέψουν την ισχύουσα μέχρι σήμερα ισορροπία, η οποία οδηγεί σε αδιέξοδο. Εκείνο που πρέπει να γίνει είναι η παντελής απαγόρευση της διαφήμισης με νομοθετική ρύθμιση. Αυτό επιβάλλεται, διότι σήμερα στον τόπο μας όποιο περιοδικό νεολαίας και να ανοίξετε είναι γεμάτο διαφημίσεις τσιγάρων. Όποια εκπομπή νέων και να δείτε είναι γεμάτη καπνιστές. Οι άνθρωποι που βρίσκονται πίσω από τις διαφημίσεις καπνού είναι αδίστακτοι και πρέπει με νομοθεσία και σκληρότητα να απαγορευτεί η προώθηση των προϊόντων τους. Τα νομοθετικά μέτρα πρέπει να στρέφονται ακριβώς στους μηχανισμούς προώθησης του καπνίσματος και όχι στον καπνιστή, που είναι ο καταναλωτής, ο αποδέκτης αυτής της κακής λειτουργίας. Πιστεύω όμως ότι μαζί με τον καπνιστή πρέπει να δώσουμε τη μάχη κατά του καπνίσματος, να αγωνιστούμε για το πώς θα σταματήσουμε την παραγωγή νέων καπνιστών. Με την ευκαιρία αυτή ζητώ τη συνεργασία όλων των καπνιστών στη μείωση του καπνίσματος. Έστω και αν δεν μπορούν να το κόψουν οι ίδιοι, αυτό δεν πειράζει καθόλου. Ο καλύτερος, ο σκληρότερος, ο φανατικότερος καπνιστής μπορεί να γίνει ένας άριστος μαχητής κατά του καπνίσματος. Να ομολογήσουν ότι αισθάνονται δέσμιοι του καπνίσματος. Να πουν πρώτοι οι γονείς την αλήθεια στα παιδιά τους και να αποφεύγουν να καπνίζουν μπροστά τους. Ο κάθε άνθρωπος-πρότυπο αυτής της κοινωνίας όταν είναι καπνιστής να καπνίζει για τον εαυτό του και να μην προβάλλει το κάπνισμα ως τρόπο ζωής, διότι αυτό βλάπτει το κοινωνικό σύνολο και κατασκευάζει καπνιστές.

Health.in.gr: Ποιο είναι το μήνυμα που επιθυμείτε να στείλετε στην ελληνική κοινωνία εν όψει της Παγκόσμιας Ημέρας Κατά του Καπνίσματος;

Π. Μπεχράκης: Να επικεντρωθούμε οργανωμένα και μεθοδευμένα ως κοινωνία στο ζήτημα της μείωσης του καπνίσματος στην εφηβική ηλικία. Πώς δεν θα αρχίσει το κάπνισμα ο νέος είναι το μείζον πρόβλημα. Όσον αφορά στην ενημέρωση των νέων, πρέπει να τους πούμε μια κουβέντα μόνο: το κάπνισμα είναι ναρκωτικό, είναι πρέζα. Δεν είναι μαγκιά να καπνίζει κανείς. Μαγκιά είναι να είναι ελεύθερος και να καθορίζει ο ίδιος τον εαυτό του και όχι να τον παραδίδει βορά στο κάπνισμα και σε εκείνους που κερδίζουν από αυτό. Ο νέος που καπνίζει ουσιαστικά έχει εκχωρήσει τον εαυτό του σε κάποιους έναντι οικονομικού αντιτίμου. Είναι ένα πρεζόνι. Μακριά από κάθε μορφή εξάρτησης, γιατί καμιά μορφή εξάρτησης δεν είναι μαγκιά.

health.in.gr

Ειδήσεις Σήμερα: