Dopping και αθλητισμός

Η Ειδική Επιτροπή του Συμβουλίου της Ευρώπης από το 1963 έχει ορίσει το ντόπινγκ ως τη χορήγηση ή χρήση από έναν αγωνιζόμενο κάθε είδους ουσίας που είναι ξένη προς το σώμα ή κάθε φυσιολογικής ουσίας σε μη φυσιολογική ποσότητα ή με μη φυσιολογικό τρόπο λήψης, με μόνο σκοπό τη βελτίωση της σωματικής ικανότητας και τον αθλητικό συναγωνισμό. Με μικρές αλλαγές ή τροποποιήσεις, ο ορισμός αυτός ισχύει και σήμερα. Η Ελληνική Αθλητική Νομοθεσία αναφέρεται στο ντόπινγκ με τον όρο «φαρμακοδιέγερση» και «…τεχνητή μεταβολή της σωματικής ικανότητας…».

Συζητήσαμε με τον Δρ Κωνσταντίνο Νάτση, μέλος της αθλητιατρικής εταιρείας της Βορείου Ελλάδος, σχετικά με το ντόπινγκ και τη χρήση του.

Health.in.gr : Ενώ οι αθλητές γνωρίζουν τις παρενέργειες που παρατηρούνται έπειτα από τη χρήση απαγορευμένων ουσιών, γιατί δεν σταματούν τη λήψη τους;

Κ. Νάτσης : Το ντόπινγκ είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα του αθλητισμού παγκοσμίως. Ανέκαθεν οι αθλητές επιδίωκαν τη νίκη, προϋπόθεση της οποίας ήταν και είναι η μεγιστοποίηση της αθλητικής απόδοσης. Για την επίτευξη του στόχου αυτού, εκτός από την επίπονη προσπάθεια την οποία καταβάλλει ο αθλητής που ασχολείται με τον πρωταθλητισμό, λαμβάνει και απαγορευμένες ουσίες. Τις περισσότερες φορές δεν τις γνωρίζει και του έχουν πει ότι θα τον βοηθήσουν. Αυτός, προκειμένου να πετύχει τη νίκη, λαμβάνει την ουσία, χωρίς να ρωτήσει κανέναν άλλο και χωρίς να συμβουλευτεί τον προπονητή του.

Πράγματι, όλοι οι επιστήμονες του αθλητισμού σε όλο τον κόσμο συμφωνούν ότι δύο είναι οι κύριες συνισταμένες που οδηγούν τους αθλητές και ειδικότερα όσους ασχολούνται με τον πρωταθλητισμό να κάνουν χρήση απαγορευμένων ουσιών.
Πρώτον, η τεράστια πίεση του οικονομικού και εμπορικού κυκλώματος που δημιουργεί την ανάγκη για όλο και καλύτερες επιδόσεις, αφού επενδύει σε αυτές για λόγους μάρκετινγκ.
Δεύτερον, η προσωπικότητα των αθλητών που δεν σταματά μπροστά σε τίποτα προκειμένου να πετύχει τη νίκη και την καταξίωση.

Health.in.gr : Ποιες είναι συνήθως οι κατηγορίες των ουσιών που χρησιμοποιούν οι αθλητές για ντόπινγκ;

Κ. Νάτσης : Σύμφωνα με την Ιατρική Επιτροπή της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής, οι κατηγορίες των απαγορευμένων ουσιών, αλλά και των μεθόδων που χρησιμοποιούνται για ντόπινγκ είναι:
Κατηγορίες φαρμάκων
Διεγερτικά
Ναρκωτικά
Αναβολικά στεροειδή
Βήτα blockers
Διουρητικά
Πεπτιδικές ορμόνες και οι ανάλογές τους

Μέθοδοι ντόπινγκ
Ντόπινγκ με αίμα
Φαρμακευτικοί, χημικοί και φυσικοί χειρισμοί

Κατηγορίες φαρμάκων που υπόκεινται σε περιορισμούς
Οινόπνευμα
Τοπικά αναισθητικά
Κορτικοστεροειδή
Μαριχουάνα

Πέρα από, αλλά και συμπληρωματικά με αυτές τις κατηγορίες, οι τρόποι ντόπινγκ που εφαρμόζονται είναι πολλοί και εκτείνονται από τον υπνωτισμό μέχρι την αφαιμαξομετάγγιση, την οξυγονοθεραπεία και τη μυϊκή διέγερση με ηλεκτρόδια.

Health.in.gr : Ποιες είναι οι παρενέργειες των ουσιών που χρησιμοποιούνται για ντόπινγκ;

Κ. Νάτσης : Δυστυχώς, οι αθλητές χρησιμοποιούν για σκοπούς φαρμακοδιέγερσης ποσότητες 100 φορές μεγαλύτερες από τις συνήθεις θεραπευτικές δόσεις κάποιων φαρμάκων. Οι πιο συνηθισμένες παρενέργειες των αναβολικών στεροειδών στους άνδρες είναι η ατροφία των όρχεων και η μείωση του όγκου του σπέρματος, και μάλιστα αυτές οι βλάβες δεν είναι ανατάξιμες. Παράλληλα, μπορεί να παρουσιαστούν καλοήθης υπερπλασία του προστάτη, σεξουαλική ανικανότητα, γυναικομαστία και στείρωση. Τα παραπάνω συμπτώματα παρατηρούνται κυρίως έπειτα από τη χρήση αναβολικών στεροειδών και περιγράφονται από τον όρο «χημικός ευνουχισμός». Προκαλούν επίσης δασυτριχισμό, αλλαγή της χροιάς της φωνής, μεγέθυνση της κλειτορίδας, διαταραχές του καταμήνιου κύκλου και άλλα. Στις γυναίκες, αυτές οι αλλαγές μπορεί να συνοδεύονται από αλλαγή της κατανομής του λίπους και έντονη διαγραφή του μυϊκού συστήματος. Παράλληλα, αναπτύσσονται υπερασβεστιαιμία με αποτέλεσμα τον εύκολο σχηματισμό λίθων, πολυκυτταραιμία με διαταραχές της πηκτικότητας του αίματος, διαταραχές του ήπατος και, τέλος, διαταραχές του κεντρικού νευρικού συστήματος, όπως η κατάθλιψη και η ψύχωση.

Περιπτώσεις όπως αυτή του Μπεν Τζόνσον που κατέστρεψε την καριέρα του εξαπατώντας ολόκληρο τον κόσμο σχετικά με τις πραγματικές του επιδόσεις, αλλά και της Φλόρενς Γκρίφιθ Τζόινερ που κατέληξε πολύ νέα και, όπως όλοι υποψιάζονται, εξαιτίας της χρήσης αναβολικών, δεν έχουν φανεί ικανές να συνετίσουν τους νέους αθλητές και να αναχαιτίσουν τη χρήση των απαγορευμένων ουσιών ή μεθόδων. Πρόσφατα, μάλιστα, η χρήση της ερυθροποιητίνης από πολλούς αθλητές σε μεγάλη κλίμακα στιγμάτισε και τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Σίδνεϊ και ανάγκασε τη ΔΟΕ να προβεί στη λήψη επιπρόσθετων μέτρων για τον έλεγχο του ντόπινγκ.

Είναι σαφές ότι με την ανεξέλεγκτη ανάπτυξη της τεχνολογίας και της φαρμακολογίας αλλά και με την ανάπτυξη μεθόδων ντόπινγκ, πέρα από τις φαρμακευτικές ουσίες, η ανίχνευση των ντοπαρισμένων αθλητών θα γίνεται ολοένα και δυσκολότερη ή και ασύμφορη με οικονομοτεχνικά κριτήρια. Η βάση, λοιπόν, της πάλης κατά του ντόπινγκ είναι η διαμόρφωση μιας υγιούς συνείδησης στους νέους αθλητές, στα παιδιά όλου του κόσμου. Το αθλητικό πρότυπο και τα ιδανικά της άμιλλας πρέπει να περνούν και να ζυμώνουν τις νεανικές ψυχές, ώσπου η ανθρωπότητα να απαλλαγεί οριστικά από μία ακόμα σύγχρονη μάστιγα.

health.in.gr