Το τηλεσκόπιο XMM-Newton γιόρτασε τα πρώτα του γενέθλια

68

Το διαστημικό παρατηρητήριο ακτίνων Χ, XMM-Newton, το οποίο εκτοξεύτηκε στις 10 Δεκεμβρίου 1999 και έχει πραγματοποιήσει ήδη 181 περιφορές γύρω από τη Γη, γιόρτασε την Κυριακή τα πρώτα του γενέθλια. Έχει εντυπωσιάσει τους επιστήμονες με την ικανότητά του να διεισδύει στο άδυτα των πιο εξωτικών ουράνιων σωμάτων του Σύμπαντος. Μελανές οπές, εκρηγνυόμενα άστρα και αόρατη ύλη αποτελούν τα καθημερινά αντικείμενα μελέτης του ευρωπαϊκού τηλεσκοπίου.

Ο βασικός σκοπός του XMM-Newton είναι η έρευνα των λεγόμενων ακτινοβολιών Χ υποβάθρου, μια διαχεόμενη λάμψη ακτίνων Χ που φαίνεται να «διαποτίζει» ολόκληρο το Σύμπαν, των οποίων η φύση αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα αστρονομικά μυστήρια.

«Τα δεδομένα που συλλέγουμε μας βοηθούν ολοένα και περισσότερο στη συναρμολόγηση του κοσμικού παζλ» δήλωσε ο Γκούντερ Χάσινγκερ του Ινστιτούτου Αστροφυσικής στο Πότσνταμ της Γερμανίας. «Μέχρι στιγμής γνωρίζουμε ότι το 80 με 90 τοις εκατό αυτής της ακτινοβολίας υποβάθρου προέρχεται από πολύ μεγάλο αριθμό πηγών ακτίνων Χ» τόνισε.

Από τα 200 νέα αντικείμενα που βρέθηκαν και βοήθησαν καταλυτικά στην παραπάνω χαρτογράφηση, τα περισσότερα εντοπίστηκαν σε μία συγκεκριμένη περιοχή του Διαστήματος με την ονομασία «τρύπα του Lockman».

Αλλα χαρακτηριστικά παραδείγματα της σημαντικής επιστημονικής προσφοράς του XMM-Newton είναι:

1. Η ανάλυση της φύσης των υλικών που άφησε πίσω της η έκρηξη του υπερκαινοφανή αστέρα (supernova) N132D στο Μεγάλο Νέφος του Μαγγελάνου (LMC). Εντοπίστηκαν εννιά διαφορετικά χημικά στοιχεία συμπεριλαμβανομένου του οξυγόνου και του σιδήρου. Τα στοιχεία αυτά αναμένεται να βοηθήσουν τους αστρονόμους στην εκτίμηση της μάζας και της κατηγορίας του αστέρα που εξερράγη.

2. Η μελέτη των αερίων υψηλής θερμοκρασίας (της τάξεων των εκατομμυρίων βαθμών Κελσίου) που εντοπίζονται στο διαγαλαξιακό χώρο στα σμήνη γαλαξιών. Το σμήνος γαλαξιών «Coma», για παράδειγμα, υπήρξε ένας από τους πολλούς στόχους του παρατηρητηρίου στον οποίο και «έριξε» άπλετο φως.

3. Η λεπτομερής φασματική ανάλυση του κεντρικού τμήματος και των πιδάκων αερίων, ενός από τους μεγαλύτερους ελλειπτικούς γαλαξίες, του Μ87, ο οποίος βρίσκεται στο σμήνος γαλαξιών «Virgo».

Κατά τη διάρκεια ολόκληρου του έτους, οι υπεύθυνοι μηχανικοί ανέφεραν την ύπαρξη ενός μόνο προβλήματος, και αυτό, σε δύο από τους συνολικά 18 ψηφιακούς ανιχνευτές (υπεύθυνοι για την καταγραφή των δεδομένων και των εικόνων) που διαθέτει το XMM-Newton, οι οποίοι θα αντικατασταθούν σύντομα με εναλλακτικά συστήματα απεικόνισης.

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ