ιρανικό

Με το βλέμμα στον σύγχρονο ιρανικό κινηματογράφο υποδέχεται η Ταινιοθήκη Θεσσαλονίκης τον Μάιο. Το αφιέρωμα θα πραγματοποιηθεί από την Πέμπτη 1 Μαΐου έως και την Κυριακή 4 Μαΐου στην αίθουσα Τάκης Κανελλόπουλος και στο πλαίσιό του θα προβληθούν οι ταινίες Ο Κύκλος, Ο Άνεμος θα μας Πάρει, Τι απέγινε η Έλι; και Persepolis.

Μόσχα και Τεχεράνη έφτασαν σε προκαταρκτική συμφωνία για την κατασκευή δύο πυρηνικών μονάδων στην Μπουσέρ του Ιράν, σύμφωνα με την ιρανικό οργανισμό πυρηνικής ενέργειας. Θα πρόκειται για δύο μονάδες, ισχύος 1.000 μεγαβάτ, που θα χτιστούν δίπλα στην ήδη υπάρχουσα μονάδα στη Μπουσέρ.

Διπλή βομβιστική επίθεση, όπως φαίνεται με οχήματα που είχαν παδευτεί με εκρηκτικά, έπληξε τα νότια προάστια της πρωτεύουσας του Λιβάνου, στα οποία είναι ισχυρός ο έλεγχος της Χεζμπολάχ. Οι πρώτες αναφορές μιλούν για τουλάχιστον τέσσερις νεκρούς, με την έκρηξη να έπληξε σημείο κοντά σε ιρανικό πολιτιστικό κέντρο -που είχε γίνει και πρόσφατα στόχος επίθεσης.

Δεν πιστεύει ο αγιατολλάχ Χαμενεΐ ότι θα οδηγήσουν πουθενά οι διαβουλεύσεις με τους Έξι για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα, σημειώνοντας ωστόσο πως «δεν είναι αντίθετος» στη συνέχισή τους. Οι διαπραγματεύσεις ξεκινούν ξανά την Τρίτη στη Βιέννη.

Η μεταβατική συμφωνία της Γενεύης για τον περιορισμό των πλέον αμφιλεγόμενων πτυχών του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος έναντι μερικής χαλάρωσης των διεθνών κυρώσεων πρόκειται να τεθεί σε ισχύ την 20ή Ιανουαρίου, βάσει ανακοίνωσης των εμπλεκόμενων μερών με τη Διεθνή Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ). Χαιρετίζει ο Ομπάμα την έναρξη εφαρμογής της συμφωνίας, τονίζοντας παράλληλα πως «δεν έχει ψευδαισθήσεις» για τη δυσκολία επίτευξης οριστικής λύσης δεδομένου ότι η πραγματική διαπραγμάτευση για το ιρανικό ζήτημα τώρα αρχίζει.

Ως ένα (μέτριο) βήμα προς την επιβράδυνση του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος για πρώτη φορά σε μία δεκαετία μεταφράζεται η συμφωνία της Γενεύης μεταξύ της Ισλαμικής Δημοκρατίας και των μεγάλων δυνάμεων, η οποία αξιώνει μεν μία σχετικά μικρή «προκαταβολή» από την Τεχεράνη ως προς τον «πυρήνα» της διαμάχης, αλλά δεν παύει να είναι ιστορικής σημασίας. Ουδείς έχει ψευδαισθήσεις ότι αυτή η συμφωνία λύνει το ιρανικό ζήτημα, ωστόσο η επιτυχία της Γενεύης είναι ότι άνοιξε το δρόμο για να ακολουθήσει το επόμενο εξάμηνο η πραγματική διαπραγμάτευση. Τα σημεία-κλειδιά της συμφωνίας...

Χωρίς συμφωνία κατέληξαν οι διαπραγματεύσεις για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα που διεξήχθησαν στη Γενεύη μεταξύ του Ιράν και της ομάδας των έξι (ΗΠΑ, Κίνα, Ρωσία, Γαλλία, Βρετανία, Γερμανία). Ωστόσο οι εμπλεκόμενες πλευρές δήλωσαν ότι οι μεταξύ τους διαφορές έχουν ελαττωθεί και ότι θα επαναλάβουν τις διαπραγματεύσεις σε μια προσπάθεια να τερματιστεί η δεκαετής αντιπαράθεση για το επίμαχο ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα. Νέα συνάντηση ορίστηκε για τις 20 Νοεμβρίου. «Υπάρχουν κόκκινες γραμμές που δεν παραβιάζονται» δήλωσε ο ιρανός πρόεδρος.

Ο επικεφαλής της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας (IAEA) Γιουκίγια Αμάνο εξετάζει εάν θα ανταποκριθεί στην πρόσκληση που του απηύθυνε η Τεχεράνη να επισκεφθεί την Ισλαμική Δημοκρατία στις 11 Νοεμβρίου, μία πιθανή ένδειξη προόδου στις διαπραγματεύσεις για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα. Την ίδια στιγμή, ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών δηλώνει ότι θα μπορούσε να συναφθεί μία συμφωνία-πλαίσιο για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα στο νέο γύρο διαπραγμάτευσης με τους «Έξι» αυτή την εβδομάδα στη Γενεύη.

Όχι μόνο να συνεχιστούν, αλλά ακόμη και να ενταθούν οι κυρώσεις στο Ιράν για το πυρηνικό του πρόγραμμα ζητά ο ισραηλινός πρωθυπουργός Μπεντζαμίν Νετανιάχου λίγες ημέρες πριν η Τεχεράνη και οι «Έξι» επιστρέψουν στο τραπέζι του διαλόγου. Το Ιράν, υποστηρίζει ο Νετανιάχου, δεν πρόκειται να κάνει παρά μόνο «διακοσμητικές αλλαγές» στην προσέγγισή του και η διεθνής κοινότητα θα πρέπει να εντείνει τις κυρώσεις, οι οποίες έχουν ήδη λυγίσει την ιρανική οικονομία, «ώστε να δώσει το χτύπημα για νοκ-άουτ στο ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα».

Η CIA παραδέχτηκε ότι είχε ρόλο-κλειδί στο πραξικόπημα που ανέτρεψε στις 18 Αυγούστου του 1953, τον ιρανικό πρωθυπουργό, Μοχάμεντ Μοσαντέχ, ο οποίος είχε εθνικοποιήσει το πετρέλαιο της χώρας, σύμφωνα με έγγραφα που δημοσιεύθηκαν στο ανεξάρτητο Εθνικό Αρχείο Ασφαλείας για την 60ή επέτειο του πραξικοπήματος. Ο ρόλος της αμερικανικής υπηρεσίας πληροφοριών ήταν μυστικός για πολλά χρόνια και εξακολουθεί να στοιχειώνει τη σχέση των ΗΠΑ και του Ιράν.

Ο χρόνος «είναι πεπερασμένος» στις διαβουλεύσεις της Τεχεράνης και των «Έξι» για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα, επιμένει η Ουάσινγκτον, με τον αμερικανό υπουργό Εξωτερικών να δηλώνει από τη Σαουδική Αραβία ότι «οι διαπραγματεύσεις δεν μπορούν να συνεχίζονται επ' άπειρον».

Σε καύσιμα για τον ερευνητικό αντιδραστήρα στην Τεχεράνη μετατρέπει το Ιράν μέρος του εμπλουτισμένου ουρανίου που διαθέτει, όπως ανακοίνωσε το υπουργείο Εξωτερικών της χώρας. Η διαδικασία θεωρείται ότι, αν συνεχιστεί, μπορεί να δώσει χρόνο στις διαπραγματεύσεις με τη διεθνή κοινότητα για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα. Παράλληλα, ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών ανέφερε από τη Μόσχα ότι ευελπιστεί σε «θετικά βήματα» στις συνομιλίες που έχουν προγραμματιστεί στο Καζακστάν. Από την πλευρά της η ΙΑΕΑ τόνισε ότι θα εργαστεί σκληρά, προκειμένου να γεφυρωθούν οι διαφορές με το Ιράν.

Ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν, ο αγιατολλάχ Αλί Χαμενεΐ, έχει απορρίψει προτάσεις για άμεσες συνομιλίες με τις ΗΠΑ για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα. Η ανακοίνωση που έκανε ο Χαμεΐνί στην ιστοσελίδα του είναι η πρώτη αντίδρασή του στις προτάσεις για απευθείας διαβουλεύσεις, οι οποίες είχαν ήδη βρει «επιφυλακτική υποστήριξη» από τον υπουργό Εξωτερικών της χώρας.

Εξαήμερες ασκήσεις ξεκινά το ιρανικό Πολεμικό Ναυτικό στα Στενά του Ορμούζ, όπως ανακοίνωσε η Τεχεράνη, λέγοντας πως στόχος είναι να φανούν «οι στρατιωτικές ικανότητες των ενόπλων δυνάμεων» να υπερασπίζοντας τα σύνορα της χώρας. Το Ιράν έχει «προειδοποιήσει» ότι θα μπορούσε να αποκλείσει τα Στενά του Ορμούζ, από τα οποία διέρχεται σημαντικό μέρος των φορτίων πετρελαίου προς δυσμάς, εάν δεχόταν επίθεση ή ως αντίποινα σε αυστηρότερες κυρώσεις σε βάρος του και έχει προχωρήσει στο πρόσφατο παρελθόν σε ασκήσεις στην περιοχή.

Μη επανδρωμένο αεροσκάφος των ΗΠΑ τύπου ScanEagle που «συνέλεγε πληροφορίες» στον ιρανικό εναέριο χώρο υποστηρίζει ότι κατέλαβε και οδήγησε σε προσγείωση η Τεχεράνη, προβάλλοντας μάλιστα στην κρατική τηλεόραση εικόνες από το κατασκοπευτικό που ισχυρίζεται ότι έθεσε υπό τον έλεγχό της. Διαψεύδουν οι ΗΠΑ, λέγοντας ότι δεν έχει χαθεί πρόσφατα κανένα αεροσκάφος στον Περσικό Κόλπο». Είναι η δεύτερη φορά που το Ιράν υποστηρίζει ότι έθεσε υπό τον έλεγχό του αμερικανικό κατασκοπευτικό μετά την θεαματική αναχαίτιση του RQ-170 Sentinel το Δεκέμβριο του 2011.

Νέο γύρο κυρώσεων σε βάρος του Ιράν, κυρίως όσον αφορά τις χρηματοπιστωτικές συναλλαγές και τους τομείς των τηλεπικοινωνιών και της ενέργειας, αποφάσισε η Ευρωπαϊκή Ένωση επιδιώκοντας να πιέσει την Τεχεράνη για να επαναληφθούν οι διαπραγματεύσεις για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα που βρίσκονται σε αδιέξοδο εδώ και τρία χρόνια. Κατά τη σύνοδό τους στο Λουξεμβούργο, οι υπουργοί Εξωτερικών της ΕΕ επικύρωσαν τα νέα μέτρα που θα προστεθούν στις ήδη εφαρμοζόμενες κυρώσεις, δηλαδή στο πετρελαϊκό εμπάργκο που ισχύει από τον Ιούλιο.

Νέες σκληρές κυρώσεις σε βάρος του τραπεζικού, του βιομηχανικού και του ναυτιλιακού τομέα της Τεχεράνης καλούνται να εγκρίνουν οι κυβερνήσεις των «27», μετά το εμπάργκο στο ιρανικό πετρέλαιο -και την στιγμή που η οικονομία της χώρας έχει αρχίσει να αντιμετωπίζει σοβαρές δυσκολίες. Στόχος των κυρώσεων είναι το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, το οποίο ΕΕ και ΗΠΑ ανησυχούν πως έχει στρατιωτικές «φιλοδοξίες» ενώ η Τεχεράνη επιμένει πως ο σκοπός του είναι καθαρά ειρηνικός.

Στα Ηνωμένα Έθνη θα συναντηθούν την επόμενη εβδομάδα με την ύπατη εκπρόσωπο της ΕΕ Κάθριν Άστον οι υπουργοί Εξωτερικών των «Έξι» ((ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα, Βρετανία, Γαλλία, Γερμανία) για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα, μετά τη συνάντηση της Άστον με τον ανώτατο Ιρανό διαπραγματευτή Τζαλίλι στην Κωνσταντινούπολη. Οι συνομιλίες με την Τεχεράνη έχουν μπει πρακτικά στον πάγο αλλά θεωρούνται κρίσιμο ζήτημα, καθώς το Ισραήλ δεν έχει αποκλείσει ακόμη και την προσφυγή σε στρατιωτικά μέσα σε περίπτωση που δεν βρεθεί διπλωματική διέξοδος.

Το ιρανικό υπουργείο Εξωτερικών διέψευσε ότι η χώρα έχει στείλει μέλη των Φρουρών της Επανάστασης στη Συρία, επισημαίνοντας ότι τα μέσα ενημέρωσης είναι αυτά που παρερμήνευσαν τις σχετικές δηλώσεις του επικεφαλής του σώματος. Ο Τζαφάρι είχε συνοδεύσει τις δηλώσεις του με απειλές για καταιγισμό πυραύλων κατά του Ισραήλ στην περίπτωση που του επιτεθεί με αφορμή το πυρηνικό του πρόγραμμα. Απειλές εκτόξευσε δε και κατά των ΗΠΑ οι βάσεις των οποίων είναι μέσα στο βεληνεκές των ιρανικών όπλων.

Τον ανώτατο Ιρανό διαπραγματευτή για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης θα συναντήσει την Τρίτη στην Κωνσταντινούπολη η επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Κάθριν Άστον. Ο διάλογος για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν με την Τεχεράνη θα συνεχιστεί, ανέφερε η Διεθνής Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ), παρά την ελλιπή πρόοδο -την στιγμή που κλιμακώνεται η διαμάχη με το Ισραήλ. O επικεφαλής της ΙΑΕΑ δεν έδωσε χρονοδιάγραμμα για πιθανή έναρξη των συνομιλιών.

Δεν αποκλείει η Τεχεράνη το ενδεχόμενο να επιτρέψει σε ξένους διπλωμάτες του «Κινήματος των Αδεσμεύτων» να επισκεφτούν εγκαταστάσεις της που θεωρούνται «ύποπτες» για το πυρηνικό της πρόγραμμα, σύμφωνα με Ιρανό αξιωματούχο. Παράλληλα, το ιρανικό επίσημο πρακτορείο Fars ανέφερε πως ο ΓΓ του ΟΗΕ Μπαν-Γκι Μουν, που θα συμμετέχει στη σύνοδο του Κινήματος, πρόκειται να επισκεφτεί τη μονάδα εμπλουτισμού ουρανίου στη Νατάνζ.

Ιρανικό δικαστήριο καταδίκασε τέσσερα άτομα σε θάνατο για το ρόλο τους σε σκάνδαλο τραπεζικής απάτης, που οδήγησε στην «έξοδο» πολλά τραπεζικά στελέχη και προκάλεσε αναταραχή στην κυβέρνηση του Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ.

Οι μισοί από τους 290 βουλευτές του ιρανικού κοινοβουλίου στηρίζουν σχέδιο νόμου, που προβλέπει τον αποκλεισμό των Στενών του Ορμούζ, ενός στρατηγικού σημείου από όπου γίνεται η μεταφορά μεγάλης ποσότητας πετρέλαιου που εξάγεται σε παγκόσμιο επίπεδο. Την τελική απόφαση θα λάβει ο αγιατολάχ Χαμενεΐ, που έχει τον τελευταίο λόγο σε ό,τι αφορά την εκτελεστική εξουσία.

Μια νεαρή Ιρανή είδε επιτέλους την επιθυμία της να πραγματοποιείται: δικαστήριο υποχρέωσε τον σύζυγό της να της αγοράσει 777 τριαντάφυλλα, μετέδωσε το πρακτορείο ειδήσεων ISNA. Η 27χρονη από την Τεχεράνη είχε καταθέσει αίτηση διαζυγίου επειδή ο σύζυγός της τής είχε υποσχεθεί, προ γάμου, ότι θα της αγοράζει διαρκώς τριαντάφυλλα, αλλά δεν τήρησε ποτέ την υπόσχεσή του.

Βαλλιστικούς πυραύλους, ορισμένοι από τους οποίους θα μπορούσαν να πλήξουν το Ισραήλ, εκτόξευσε την Τρίτη το Ιράν, στο πλαίσιο τριήμερων στρατιωτικών ασκήσεων, την ώρα που το εμπάργκο της ΕΕ στο ιρανικό πετρέλαιο έχει τεθεί σε πλήρη εφαρμογή. Το σενάριο των ασκήσεων προβλέπει επίθεση εναντίον ξένης βάσης στην περιοχή με τη χρήση βαλλιστικών πυραύλων.