Η αυτοενοχοποίηση και η αυτογελοιοποίηση

Οι εξεταστικές επιτροπές της Βουλής έχουν, κατά το άρθρο 145 του Κανονισμού της Βουλής, όλες τις αρμοδιότητες των ανακριτικών αρχών, καθώς και του Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών και οι εξουσίες τους ασκούνται κατά τους όρους και τις διατυπώσεις των άρθρων 146 και 147 ΚτΒ και του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας. Περαιτέρω, κατά το άρθρο 147§1 ΚτΒ έχουν δικαίωμα να καλούν και να εξετάζουν μάρτυρες και πάλι κατά τους όρους και τις διατυπώσεις του ΚΠΔ. Για τους μάρτυρες αυτούς, σύμφωνα με το άρθρο 147 § 3 ΚτΒ, ισχύει και εφαρμόζεται και η διάταξη του άρθρου 224 του Ποινικού Κώδικα.

Το δικαίωμα της μη αυτοενοχοποίησης ερείδεται τόσο στο άρθρο 6 περί Δίκαιης Δίκης της ΕΣΔΑ, όσο και στον ΚΠΔ, όπου και εξειδικεύεται, και έχει δυο μορφές. Το δικαίωμα του υπόπτου ή του κατηγορουμένου να σιωπήσει και να μην αυτοενοχοποιηθεί που προβλέπεται στο άρθρο 104 ΚΠΔ και την μη υποχρέωση του μάρτυρα να καταθέσει περιστατικά από τα οποία θα μπορούσε να προκύψει η ενοχή του για αξιόποινη πράξη, που προβλέπεται στο άρθρο 223 § 4 ΚΠΔ. Μια άλλη διάταξη που αναγνωρίζει, εκ πλαγίου μπορούμε να πούμε, το δικαίωμα της μη αυτοενοχοποίησης είναι η διάταξη του άρθρου 224 του Ποινικού Κώδικα, σύμφωνα με την οποία ο μάρτυρας που εν γνώσει του καταθέτει (μη επικαλούμενος δηλαδή το δικαίωμά του να μην καταθέσει) ψευδή στοιχεία σχετικά με την υπόθεση αυτή ή αρνείται ή αποκρύπτει την αλήθεια, μπορεί να απαλλαγεί από την ποινή αν τέλεσε την πράξη για αποφύγει ποινική ευθύνη είτε δική του είτε κάποιου από τους οικείους του, χωρίς να ενοχοποιήσει ψευδώς άλλον. Υπενθυμίζω ότι όλες αυτές οι διατάξεις ρυθμίζουν την λειτουργία των εξεταστικών επιτροπών, σύμφωνα με τον Κανονισμό της Βουλής, όπως το άρθρο 68 του Συντάγματος ορίζει.

Προχθες ο κ. Ξυλούρης, ο οποίος είχε κληθεί ως μάρτυρας στην εξεταστική επιτροπή για τον ΟΠΕΚΕΠΕ, επικαλούμενος ακριβώς το δικαίωμα μη αυτοενοχοποίησης, έστειλε νομιμότατα στην Βουλή πλήρες και σαφές υπόμνημα με το οποίο γνωστοποίησε ότι δεν θα καταθέσει. Και εδώ τελειώνει η συζήτηση για το δικαίωμα της μη αυτοενοχοποίησης και αρχίζει η συζήτηση για το δικαίωμα της αυτογελοιοποίησης.

Αντί ο πρόεδρος της επιτροπής να καταχωρίσει στα πρακτικά το υπόμνημα και να συνεχίσει τις εργασίες της επιτροπής, το έστειλε στον Εισαγγελέα ώστε να «τον φέρει (τον κ. Ξυλούρη) αντιμέτωπο με τις συνέπειες του νόμου και να κινηθούν όλες οι προβλεπόμενες διαδικασίες για τα περαιτέρω». Με δεδομένο ότι ο κ. Ξυλούρης στέλνοντας υπόμνημα δεν επέδειξε καμιά απείθεια, δεν αγνόησε την κλήση, ώστε να έχει συνέπειες, η μόνη περαιτέρω διαδικασία που υπάρχει είναι η έκδοση εντάλματος βίαιης προσαγωγής του. Για την έκδοση, όμως, αυτού του εντάλματος, μόνος αρμόδιος είναι, κατά το άρθρο 147 § 2 ΚτΒ, ο Πρόεδρος της εξεταστικής επιτροπής, ο οποίος το στέλνει στον εισαγγελέα για να το εκτελέσει, όχι για να το εκδώσει. Ο ίδιος ο Πρόεδρος δηλαδή της επιτροπής (που ανήκει φυσικά στην κυβερνητική πλειοψηφία) φέρεται να μην γνωρίζει ποιες είναι οι υποχρεώσεις και τα δικαιώματά του ή να αρνείται να τα ασκήσει, πράγμα που δείχνει παντελή έλλειψη σοβαρότητας.

Αλλά και η αντιπολίτευση δεν έμεινε πίσω στην επίδειξη έλλειψης σοβαρότητας. Ζήτησε να εκδοθεί ένταλμα βίαιης προσαγωγής, γιατί, λέει, ο κ. Ξυλούρης δεν είναι ούτε ύποπτος, ούτε κατηγορούμενος και πρέπει να προσέλθει να καταθέσει. Στην ανακοίνωσή του μάλιστα το ΠΑΣΟΚ προσθέτει ότι «Η άρνησή του υποδηλώνει τον φόβο του για πιθανή άσκηση ποινικής δίωξης». Αγνοούν δηλαδή στο ΠΑΣΟΚ ότι δικαίωμα να μην καταθέσει δεν έχει μόνο ο ύποπτος και ο κατηγορούμενος (αφήνω το ότι ο κ. Ξυλούρης σαφώς είναι ύποπτος), αλλά και ο μάρτυρας. Και για να μην αφήσουν καμιά αμφιβολία ότι ο συγκεκριμένος μάρτυρας έχει αυτό το δικαίωμα, λένε ευθέως ότι τον καλούν για να καταθέσει ώστε να του ασκηθεί ποινική δίωξη!

Και η δικανική ιδιοφυΐα του ΠΑΣΟΚ δεν σταματά εκεί. Ο τρόπος υποχρέωσης ενός μάρτυρα να καταθέσει ενόρκως την αλήθεια είναι, τουλάχιστον όσο βρίσκεται επί της γης, η απειλή της ποινικής κύρωσης. Το ΠΑΣΟΚ λοιπόν, αντί να αποδεχθεί ότι ο μάρτυρας ήδη τους είπε ότι αρνείται να καταθέσει για να μην αυτοενοχοποιηθεί, επιμένει να προσαχθεί βιαίως για να καταθέσει, οπότε στην καλύτερη περίπτωση θα τους πει και προφορικά αυτό που τους είπε γραπτά και στην χειρότερη θα τους πει ψέματα, έχοντας σύμφωνα με τον νόμο την δυνατότητα να αποφύγει την ποινή! Στην ουσία πιέζουν τον μάρτυρα να καταθέσει ψέματα!

Καλό θα είναι οι βουλευτές να σέβονται τα δικονομικά δικαιώματα των πολιτών και τις πρόνοιες του ποινικού νόμου και αν θέλουν να υπηρετήσουν ευόρκως το καθήκον τους σήμερα, να σεβαστούν το δικαίωμα του κ. Ξυλούρη στην μη αυτοενοχοποίηση. Ακόμη καλύτερα δε για όλους μας θα είναι να σταματήσουν επιτέλους να ασκούν το δικαίωμά τους στην αυτογελοιοποίηση.