Το μέγεθος που έχουν πάρει παγκοσμίως οι κινητοποιήσεις αλληλεγγύης στην Παλαιστίνη, η απαίτηση να σταματήσουν οι πολεμικές επιχειρήσεις στη Γάζα, η διάρκεια των κινητοποιήσεων, ο τρόπος που αποτελούν σημείο αναφοράς της νεολαίας, είναι κάτι που μπορούμε να κατανοήσουμε. Στη γενοκτονική βία απέναντι σε ένα λαό που δεκαετίες διεκδικεί το αυτονόητο, δηλαδή το δικαίωμα στην πατρίδα και στην κρατική υπόσταση, όσες και όσοι κινητοποιούνται βρίσκουν ένα σημείο αναφοράς που έχει να κάνει με τις δικές τους ευαισθησίες και τη διάχυτη αίσθηση ότι ο κόσμος μας γίνεται όλο και πιο βάναυσος και άδικος, σε όλα τα επίπεδα, από αυτό μιας πλήρως απορρυθμισμένης νεοφιλελεύθερης οικονομίας έως αυτό ενός διεθνούς συστήματος που περιφρονεί ακόμη και στοιχειώδεις αρχές του διεθνούς δικαίου.

Όμως, υπάρχει το ερώτημα γιατί το σύνολο σχεδόν των δυτικών χωρών, σε αντίθεση με αυτές του Παγκόσμιου Νότου, επιμένει στη στήριξη του κράτους του Ισραήλ, σε οικονομικό, διπλωματικό και στρατιωτικό επίπεδο – θα μπορούσαμε να προσθέσουμε και ιδεολογικό αφού αναπαράγουν και τη ρητορική της ισραηλινής κυβέρνησης – σε σύγκρουση με την κοινή γνώμη των χωρών τους, ακόμη και εάν αυτό σημαίνει να ταυτιστούν με κάτι που ακόμη και στα μάτια διεθνών οργανισμών φαντάζει ως γενοκτονία στη Γάζα και βέβαια με όλα τα προβλήματα που δημιουργεί σε οποιοδήποτε σχέδιο ειρήνευσης στη Μέση Ανατολή.

Για να απαντήσουμε αυτό το ερώτημα είναι πρέπει να κατανοήσουμε το Παλαιστινιακό στη συνολική του διάσταση και να εντάξουμε την πορεία διαμόρφωσης τόσο του κράτους του Ισραήλ όσο και της αμερικανικής και δυτικής υποστήριξης σε αυτό σε ένα ευρύτερο πλαίσιο.  Αυτό ακριβώς επιχειρεί να κάνει ένα σύντομο σε έκταση, αλλά πυκνό ως προς το επιχείρημα, βιβλίο των Άνταμ Χάνιε, Ρόμπερντ Νοξ και Ραφίφ Ζιαντά με τίτλο Resisting Erasure. Capital, Imperialism, and Race in Palestine (Αντίσταση στη διαγραφή. Κεφάλαιο, ιμπεριαλισμός και φυλή στην Παλαιστίνη), που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Verso.

Οι συγγραφείς του βιβλίου ξεκινούν από την παραδοχή ότι η δημιουργία του κράτους του Ισραήλ έχει στοιχεία εποικιστικής αποικιοκρατίας, κάτι που άλλωστε αποτυπώνεται τόσο στην απαρχή του σιωνιστικού κινήματος, όσο και στην αρχική βρετανική υποστήριξη ήδη από τη εποχή της διακήρυξης Μπαλφούρ. Όμως επισημαίνουν ότι αυτός ο ορισμός κινδυνεύει να μείνει περιγραφικός, εάν δεν συνδεθεί με την προσπάθεια να συγκροτηθούν καπιταλιστικές κοινωνικές και άρα να αναπαραχθούν και οι αντίστοιχες ταξικές διαιρέσεις. Μόνο που και αυτό κινδυνεύει να μείνει αφηρημένο, εάν δεν συνδεθεί με το ευρύτερο διεθνές πλαίσιο των δυναμικών της παγκόσμιας οικονομίας.

Εδώ, όπως επισημαίνουν οι συγγραφείς του βιβλίου, έρχονται οι δύο μεγάλες αλλαγές που λαμβάνουν χώρα μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο: ο ενεργειακός μετασχηματισμός που φέρνει το πετρέλαιο στο επίκεντρο των παγκόσμιων ενεργειακών ροών και η κατοχύρωση των ΗΠΑ ως της ηγέτιδας δύναμης στην ιεραρχία των καπιταλιστικών χωρών. Δεδομένης της κεντρικότητας της ευρύτερης περιοχής της Μέσης Ανατολής για την παραγωγή πετρελαίου και σημαντικές αλλαγές στη δεκαετία του 1960 όπως ήταν η εθνικοποίηση της παραγωγικής πετρελαίου – που μέχρι τότε ήταν κατά βάση στα χέρια των μεγάλων δυτικών επιχειρήσεων – η δυνατότητα πολιτικής παρέμβασης εκεί αποκτά ξεχωριστή σημασία. Η στρατιωτική επιτυχία του Ισραήλ το 1967 απέναντι στα κράτη του αραβικού εθνικισμού – κατεξοχήν τα καθεστώτα που η Δύση θεωρούσε ως απειλή στην περιοχή – το κατέστησε τον προνομιακό σύμμαχο της Δύσης, ένα προκεχωρημένο – έως και σήμερα – φυλάκιο των δυτικών συμφερόντων, στοιχείο που εκτός των άλλων εξηγεί γιατί δεν χρειάζεται μια συνωμοσιολογική επίκληση της ισχύος του «ισραηλινού λόμπι» για την κατανόηση της συνεχιζόμενης δυτικής υποστήριξης στο Ισραήλ.

Αποτιμώντας την εξέλιξη των πραγμάτων μετά τις συμφωνίες του Όσλο, οι συγγραφείς επισημαίνουν ότι από την ισραηλινή πλευρά ποτέ δεν υπήρξε πραγματική βούληση για μια λύση που θα επέτρεπε τη δημιουργία Παλαιστινιακού κράτους. Αυτό αποτυπώνουν οι συνεχιζόμενοι εποικισμοί, η διάσπαση των Παλαιστινιακών περιοχών, τα ατέλειωτα εμπόδια στην κίνηση, ο διαχωρισμός ανάμεσα στη Γάζα και τη Δυτική Όχθη και τελικά ο αποκλεισμός της Γάζας, την ώρα που η καταστροφή της παλαιστινιακής αγροτικής γης μετέτρεπε και ένα μέρος του παλαιστινιακού πληθυσμού εργατικό δυναμικό για την ισραηλινή οικονομία.  Ταυτόχρονα, όπως επισημαίνουν οι συγγραφείς, όλα αυτά υποστηρίζονταν από τη διαμόρφωση ενός συστηματικού ρατσισμού σε βάρος των Παλαιστινίων, μια διαδικασία απανθρωποποίησής τους, συμπεριλαμβανομένης της ταύτισης των πολιτικών τους οργανώσεων με την «τρομοκρατία», που αποτέλεσε δικαιολογία για τη στέρηση βασικών δικαιωμάτων, αλλά και τους καθιστά φονεύσιμους ως πληθυσμού, αυτό ακριβώς που βλέπουμε να εξελίσσεται στη Γάζα από τον Οκτώβριο του 2023 και μετά. Όπως επισημαίνουν είναι ακριβώς η διαμόρφωση  ενός εποικιστικού αποικιοκρατικού καπιταλισμού που διαμορφώνει τη διαρκή απαίτηση ασφάλειας απέναντι στους ιθαγενείς πληθυσμούς αλλά και εξηγεί γιατί ολόκληροι πληθυσμοί αντιμετωπίζονται ως συλλήβδην τρομοκράτες, κάτι που άλλωστε έχει καταγραφεί σε όλη την ιστορία της αποικιοκρατίας.

Αυτό στο οποίο θέλουν να επιμείνουν τελικά οι συγγραφείς είναι ότι δεν μπορεί να γίνει κατανοητό το παλαιστινιακό μόνο ως μια σύγκρουση των Παλαιστινίων με το Ισραήλ, αλλά ως τμήμα του συνολικότερου τρόπου με τον οποίο είναι διαμορφωμένο το διεθνές σύστημα, οι ενεργειακές ροές, ο συσχετισμός δύναμης στην ευρύτερη περιοχή. Κατά συνέπεια η λήψη θέσης πάνω στο τι συμβαίνει σήμερα στη Γάζα αφορά τελικά μια συνολικότερη τοποθέτηση πάνω στο πώς θέλουμε να είναι ο κόσμος.

Στο φόντο αυτό η κινητοποίηση για τη Γάζα και η αλληλεγγύη στο αίτημα απελευθέρωσης της Παλαιστίνης αποκτά μια διάσταση που υπερβαίνει την – απολύτως αναγκαία – απαίτηση να σταματήσει η καταστροφή. Εκ των πραγμάτων συνδέεται  με συνολικότερα αιτήματα δικαιοσύνης (συμπεριλαμβανομένης της οικολογικής εάν αναλογιστούμε τη σημασία του πετρελαίου) και χειραφέτησης και συναντιέται με κοινωνικές διεκδικήσεις και αντιστάσεις στο εσωτερικό και των δυτικών χωρών.

Ειδήσεις Σήμερα: