Μιχαλάκης Καραολής: Ο ύστατος αποχαιρετισμός

Τις πρώτες πρωινές ώρες της 10ης Μαΐου 1956 ο Μιχαλάκης Καραολής και ο Ανδρέας Δημητρίου, φυλακισμένοι αγωνιστές της ΕΟΚΑ (Εθνικής Οργάνωσης Κυπρίων Αγωνιστών), εκτελέστηκαν στις Κεντρικές Φυλακές Λευκωσίας.

Ο Μιχαλάκης Καραολής, μέλος μιας οικογένειας που ανήκε στα μεσαία στρώματα της κυπριακής κοινωνίας, το τέταρτο παιδί του Σάββα και της Παναγιώτας Καραολή, είχε γεννηθεί στις 13 Φεβρουαρίου 1933 στο ορεινό χωριό Παλαιχώρι, στην επαρχία Λευκωσίας.

Νέος που είχε όλη τη ζωή μπροστά του, με αθλητική κορμοστασιά (έτρεχε 800 μέτρα με τα χρώματα του ΑΠΟΕΛ) και υψηλό για τα τότε δεδομένα της Κύπρου μορφωτικό επίπεδο (είχε φοιτήσει στην Αγγλική Σχολή της Λευκωσίας), ο Καραολής έλαβε τη γενναία απόφαση να ακολουθήσει το δύσβατο δρόμο της αντίστασης, συμμετέχοντας στον απελευθερωτικό αγώνα της μεγαλονήσου.

Ο Καραολής συνελήφθη από τους Άγγλους στις 3 Σεπτεμβρίου 1955, ενόσω επιχειρούσε να προωθηθεί στα ορεινά της Κύπρου, ώστε να ενταχθεί στις ανταρτικές ομάδες της ΕΟΚΑ.

Οδηγήθηκε στις Κεντρικές Φυλακές Λευκωσίας, όπου υπέστη φρικτούς βασανισμούς, προκειμένου να αποκαλύψει μυστικά του ένοπλου κινήματος της ΕΟΚΑ.

Ο Καραολής κράτησε το στόμα του κλειστό, γεγονός που επέσυρε τη μήνιν των αγγλικών κατοχικών Αρχών.

Στην επακολουθήσασα δίκη (άρχισε τον Οκτώβριο του 1955), με το διαβόητο Ραούφ Ντενκτάς να εκπροσωπεί την κατηγορούσα αρχή και να διαδραματίζει πρωταγωνιστικό ρόλο, ο νεαρός Κύπριος καταδικάστηκε σε θάνατο δι’ απαγχονισμού.

Στο φύλλο του «Βήματος» που είχε κυκλοφορήσει την Τρίτη 15 Μαΐου 1956, λίγες μόλις ημέρες μετά την εκτέλεση του Καραολή, είχε δημοσιευτεί η τελευταία επιστολή του νεαρού πατριώτη και αγωνιστή της ΕΟΚΑ. Την είχε συντάξει λίγες ώρες πριν από τον απαγχονισμό του και είχε ως αποδέκτη έναν αγαπημένο του θείο. Ο στερνός χαιρετισμός που απηύθυνε ο Καραολής ήταν ο εξής:

«Κεντρικαί Φυλακαί Λευκωσίας, 9η Μαΐου 1956.

Κύριον Δαμιανόν Καμμένον

Οδός Κάδμου 6, Λευκωσίαν

Αγαπητέ μου θείε,

Σου γράφω από το κελλί της φυλακής μου εις ώραν κατά την οποίαν «πάντες οι δυνάμενοι επισκέπτεσθαι» μάς άφησαν χωρίς καν να προλάβουν να μας αποχαιρετήσουν και τώρα τον λόγον έχει ο παντοκαταλυτής χρόνος να κυλίση ακόμα για μερικές ώρες εν αναμονή του τέλους. Με απόλυτον ψυχικήν γαλήνην σάς απευθύνω τον λόγον του υστάτου αποχαιρετισμού, χωρίς όμως να αποκρύπτω την πικρίαν που μου επροκάλεσεν η στέρησις μιας αποχαιρετιστηρίου επισκέψεως εκ μέρους των πλέον στενών τουλάχιστον συγγενών. Ελπίζω ότι όλοι θα κρατήσουν την ψυχραιμίαν των και ότι το κουράγιο δεν θα λείψη. Θα ήτο πραγματική ικανοποίησις για μένα εάν όλοι, ιδίως η μητέρα μου, θα καταφέρουν να αποφύγουν τους θρήνους και τους σπαραγμούς για μένα. Εμένα δεν πρέπει να με λυπάσθε, διότι και εγώ δεν βλέπω να είμαι τόσον αξιόκλαυστος και εφ’ όσον εγώ δεν βρίσκω λόγον για να κλαίω τον εαυτόν μου, τότε ούτε και οι δικοί μου δεν πρέπει να με κλαίνε.

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 15.5.1956, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Αν είναι κάτι που με στενοχωρεί, είναι ότι δεν τα κατάφερα να γίνω εκείνο που ήθελα διά τους γέρους γονείς μου και τα αδέλφια μου. Ας είναι όμως, ο Θεός ας είναι γι’ αυτούς και για όλους σας βοηθός και υπερασπιστής, κραταιός προστάτης και πονετικός πατήρ. Παρηγορήστε την μητέρα μου και πέστε σ’ αυτήν ότι υστάτη μου και μόνη επιθυμία είναι να μη θρηνή και να οδύρεται για μένα, ούτε και να αφήση τον πόνον να της φαρμακώση την καρδιά. Το ίδιον και στους άλλους συγγενείς. Στον Ανδρέα (σ.σ. αδελφό του) έγραψα ένα αποχαιρετιστήριο γράμμα. Σε σένα εκφράζω τις βαθειές μου ευχαριστίες και την απέραντή μου ευγνωμοσύνη διά την πατρικήν φροντίδα και κηδεμονίαν σας κατά την διάρκειαν τής εις σχολάς μέσης παιδείας φοιτήσεώς μου. Επίσης εις την θείαν μου Κρυσταλλίαν διά τας φροντίδας της για μένα. Τους σεβαστούς μου θείους Χριστόφορον, Μιχαηλήν, Αγγελικήν, Κυπρούν, Ελένην, Βασίλην και όλους τους εκ πατρός θείους αποχαιρετώ με συγκίνησιν και τους εκφράζω όλην μου την αγάπην και τον σεβασμόν.

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 15.5.1956, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Εις τους προσφιλεστάτους μου εξαδέλφους και εξαδέλφας στέλλω θερμάς αποχαιρετιστηρίους ευχάς διά κάθε ευτυχίαν. Εις όλους μου τους συγγενείς εκφράζω όλην μου την εκτίμησιν και αγάπην και τους αποχαιρετώ θερμώς. Τον αγαπητόν μου πατέρα και την καλήν μου μητέρα σφίγγω για στερνή φορά στην αγκαλιάν μου (ας είναι και νοερώς) και τους στέλνω τα γλυκά μου αποχαιρετιστήρια φιλιά. Γνωρίζω το βάθος του πόνου των, αλλ’ ας έχουν κουράγιο και ο μέγας παρηγορητής όλων των πονεμένων θα χύση βάλσαμο παρηγορίας εις τας καρδίας των. Τις πονεμένες μου αδελφάς φιλώ με συγκίνησιν και αγάπην και τους εύχομαι κάθε ευτυχίαν και επικαλούμαι την θείαν προστασίαν και χάριν δι’ αυτάς. Το τελευταίο φίλημα του χαιρετισμού και όλας μου τας θερμάς ευχάς στέλλω εις όλους τους συγγενείς. Θερμόν χαιρετισμόν εις όλους τους φίλους και γείτονες με τους οποίους επέρασα τα νεανικά μου χρόνια. Τις ευχαριστίες μου εις τους δικηγόρους μου, οι οποίοι ειργάσθησαν σκληρώς διά την υπεράσπισίν μου (συμπεριλαμβανομένων βεβαίως και των κ.κ. Πιτ και Γκραντ). Ούτε ο χρόνος ούτε και ο χώρος μού επιτρέπουν να εκφράσω όλας μου τας σκέψεις και τα συναισθήματα αγάπης που νοιώθω τώρα. Ούτε το θάρρος ούτε η ελπίδα μάς εγκαταλείπουν, η δε ψυχική μου γαλήνη είναι ακμαιοτάτη. Ένα θερμότατον χαιρετιστήριο φιλί στέλλω εις όλους τους προσφιλείς μου συγγενείς και φίλους και απευθύνομαι εις πάντας να μου συχωρέσουν όλα εις όσα έπταιξα εις αυτούς, όπως και εγώ συγχωρώ όλους όσους με αδίκησαν. Χαιρετισμούς λοιπόν και είθε ο Πανάγαθος Θεός να χαρίση εις όλους σας κάθε ευτυχίαν. Σας φιλώ και πάλιν θερμά, Μιχαλάκης».