Βαγγέλης Παπαθανασίου: «Η επιτυχία μου δεν ήρθε ξαφνικά και ούτε με ξάφνιασε. Ήρθε φυσιολογικά»

«Πρέπει να δει κανείς τα μικροσκοπικά δακτυλάκια του να αγωνίζονται να πιάσουν τις θαυμάσιες συγχορδίες που κανείς δεν του δίδαξε, πρέπει ν΄ ακούσει τους χρωματισμούς και τα χαριτωμένα ευρήματά του, για να καταλάβει το νόημα του Ευαγγελιστού που είπε: Πνεύμα ο Θεός και όπου λέει πνέει» έγραφε ο Στρατής Μυριβήλης για τον μικρό Βαγγέλη Παπαθανασίου.

Ενα τεράστιο κεφάλαιο της παγκόσμιας μουσικής έκλεισε οριστικά με τον θάνατο του σπουδαίου Βαγγέλη Παπαθανασίου.

Το 1982 ο Βαγγέλης Παπαθανασίου είχε κερδίσει το Όσκαρ Πρωτότυπου Τραγουδιού για την μουσική στη ταινία «Δρόμοι της Φωτιάς» με το τραγούδι «Chariots Of Fire».

Την ανακοίνωση του νικητή την βραδιά των Όσκαρ έκαναν η Κάθλην Τέρνερ και Γουίλιαμ Χαρτ, οι οποίοι μάλιστα παρέλαβαν το βραβείο, καθώς ο μουσικοσυνθέτης δεν βρισκόταν στον χώρο.

Παρόλο που η ταινία αναφέρεται στη δεκαετία του ‘20, ο Vangelis χρησιμοποίησε ηλεκτρονικούς ήχους της δεκαετίας του ‘80, με ευρεία χρήση συνθετητών (συνθεσάιζερ) και πιάνου. Ήταν ένα τόλμημα που απέδωσε, γιατί στις ταινίες εποχής συνηθιζόταν να γράφεται συμφωνική μουσική.

Ιδιαίτερα η μουσική των τίτλων έναρξης θεωρείται από τις κορυφαίες και δημοφιλέστερες στιγμές στην ιστορία της κινηματογραφικής μουσικής και έχει χρησιμοποιηθεί κατά κόρον σε ταινίες και τηλεοπτικά σόου.

Μια εβδομάδα μετά την απονομή των βραβείων Όσκαρ, ο Βαγγέλης Παπαθανασίου παραχώρησε τηλεφωνική συνέντευξη στον συντάκτη του περιοδικού ΠΟΠ & ΡΟΚ, Χάρη Καββαδία.

Παρατίθεται η συνέντευξη του Βαγγέλη Παπαθανασίου στον Χάρη Καββαδία:

Χάρης Καββαδίας: Βαγγέλη, συγχαρητήρια για δύο λόγους. Αφενός για το Όσκαρ και αφετέρου για την επιτυχία σου στις ΗΠΑ. Αυτή την εβδομάδα είσαι στο #3 του Hot-100 singles και στο #3 επίσης στο Top-200 των άλμπουμ. Ίσως την ερχόμενη εβδομάδα να είσαι ο πρώτος Έλληνας στην ιστορία που ανεβαίνει στην κορυφή (σ.σ. πράγματι, μία βδομάδα μετά ανέβηκε στο #1 και στα singles και στα albums). Αλήθεια πώς εξηγείς την αποδοχή σου στην Αμερική πριν ακόμα γίνει γνωστή η βράβευσή σου στα Όσκαρ;

Bαγγέλης Παπαθανασίου: Ευχαριστώ για τα καλά σου λόγια. Πρέπει να διευκρινίσω ότι η επιτυχία μου δεν ήρθε ξαφνικά και ούτε με ξάφνιασε. Ήρθε φυσιολογικά και σταθερά αυξανόμενη. Δηλαδή δεν είναι παροδική όπως λόγου χάριν μερικοί που βγάζουν ένα πετυχημένο 45άρι και μετά εξαφανίζονται.

Χ.Κ.: Αναρωτήθηκες τι είναι αυτό που στρέφει αυτόν τον καιρό το κοινό της Αμερικής σε καινούρια ονόματα όπως το δικό σου, της Joan Jett, τις Go Go’s, τους Loverboy και τόσους άλλους;

B.Π.: Tα γούστα του ο κόσμος δεν τα προσδιορίζει πάντα ο ίδιος αλλά ένα σωρό άλλοι παράγοντες όπως η υπέρ-διαφήμιση, οι παρέες κλπ. Φυσικά κάποτε έρχεται η στιγμή (συχνά) το κοινό να πλήττει ακούγοντας τα ίδια και τα ίδια. Αναζητά κάτι διαφορετικό άσχετα αν είναι εμπορικό ή ποιοτικό.

Χ.Κ.: Το Λονδίνο κυριαρχείται τα τελευταία χρόνια από καλλιτέχνες του νέου ροκ. Εσύ δεν αισθάνεσαι ξεκομμένος από τη νεολαία με το στιλ της μουσικής σου;

B.Π.: Καθόλου! Η κατάσταση που επικρατεί εδώ είναι στην πραγματικότητα τελείως διαφορετική από αυτή που προωθούν οι disc jockeys, o μουσικός Τύπος και άλλοι. Η νέα εξυπνάδα που λανσάρουν τελευταία είναι «κάνετε αυτό που εσείς θέλετε», ένα στιλ ελευθερίας που στο τέλος καταλήγει ακριβώς στο ίδιο αποτέλεσμα όπως τότε με τους hippies ή με τα διάφορα προοδευτικά κινήματα που καταλήγουν στον Έναν ή τέλος πάντων σε αυτούς που κινούν τα νήματα.

Χ.Κ.: To ίδιο συμβαίνει και στις ΗΠΑ;

B.Π.: Εκεί η κατάσταση είναι διαφορετική. Οι promoters με τα υπαίθρια κονσέρτα τους έχουν δημιουργήσει μια νοσηρή κατάσταση όπου κυριαρχούν τα πολλά χρήματα και τα τεράστια συμφέροντα που ως συνήθως αποβαίνουν εις βάρος της νεολαίας.

Χ.Κ.: Θα επιμείνω όμως για σένα. Δεν λειτουργείς σ΄ ένα διαφορετικό επίπεδο προσφοράς απ΄ ό,τι τα νέα γκρουπ της Βρετανίας ;

B.Π.: Αυτά που κάνουν τα νέα γκρουπ τώρα, εγώ τα έχω κάνει εδώ και αρκετά χρόνια. Δεν βλέπω λοιπόν κάτι το καινούριο. Μια ανακύκλωση είναι που έχει συμβεί κι άλλες φορές τα τελευταία 25 χρόνια. Πολλοί νέοι μουσικοί των γκρουπ αυτών έρχονται συχνά στο στούντιο μου και συζητάμε όπως π.χ. χθες βράδυ ήταν οι Visage. Αν παρακολουθούσες την κουβέντα μας θα αναγνώριζες ότι η εικόνα είναι τελείως διαφορετική από αυτή που θέλουν να παρουσιάζουν ορισμένοι.

Χ.Κ.: Ποιοι σου αρέσουν από το νέο ροκ;

Β.Π.: Oι μόνοι που ξεχωρίζω είναι οι Police. Για μένα είναι οι το number one γκρουπ.

Χ.Κ.: Μετά το «Chariots of Fire» τι άλλο ετοιμάζεις ;

Β.Π.: Έχω γράψει μουσική για το νέο φιλμ του συμπατριώτη μας Κώστα Γαβρά το «Missing» ενώ ετοιμάζω και το σάουντρακ σ΄ ένα φιλμ του Ridley Scott με προϋπολογισμό 50 εκατομμύρια δολάρια, το «Blade Runner» που βγαίνει τον Ιούνιο.

Χ.Κ.: Γιατί αυτή η εμμονή σου για το γράψιμο μουσικής για ταινίες;

Β.Π.: Tέρμα τα σάουντρακ! Έχω όπως καταλαβαίνεις χιλιάδες προτάσεις για τέτοιου είδους δουλειές άλλα εγώ δεν είμαι συνθέτης αποκλειστικά για αυτό το είδος.

Χ.Κ.: Tι άλλο;

Β.Π.: Mόλις ολοκλήρωσα τη νέα μου ηχογράφηση με την Ειρήνη Παπά με βάση τη Βυζαντινή μουσική. Νομίζω για την ώρα αυτά είναι αρκετά. Να μη σου διαφεύγει ότι υπάρχουν πολλά άλμπουμ μου τελευταία που κινούνται καλά. Από ένα σημείο και μετά μπορεί να λειτουργήσει αρνητικά, όπως έγινε με τον Elton John.

X.K.: Χωρίς να έχεις πάει στην Αμερική και χωρίς να έχεις δώσει συναυλίες, οι δίσκοι σου γνωρίζουν μεγάλη αποδοχή. Έχει συμβεί ξανά στο παρελθόν αυτό;

B.Π.: Όχι ποτέ. Είμαι ο μοναδικός καλλιτέχνης που γνωρίζει τόσο μεγάλη επιτυχία στις ΗΠΑ χωρίς να έχει πατήσει το πόδι του εκεί.

Χ.Κ.: Eίναι στο πρόγραμμά σου να περάσεις τον Ατλαντικό και να μείνεις μόνιμα εκεί;

Β.Π.: Δεν το αποκλείω μελλοντικά.

Χ.Κ.: Γιατί δεν μεταφέρεις τις δραστηριότητές σου στην Αθήνα;

Β.Π.: Με το νέφος δεν είναι να ζει κανείς εκεί, κι αφετέρου η Αθήνα δεν είναι κέντρο καλλιτεχνικών διεργασιών όπως εδώ.

Χ.Κ.: Θέλω να μεταφέρεις κάτι στους Ελληνες μουσικούς και στη νεολαία μας.

Β.Π.: Υπάρχουν ταλέντα στη χώρα μας που όμως κάνουν το σφάλμα να προσπαθούν να μιμηθούν τους ξένους ενώ έχουν μια ανεξάντλητη πηγή στη χώρα μας, τη Δημοτική και Βυζαντινή μας παράδοση. Ό,τι κυκλοφορεί στην Αγγλία και στην Αμερική δεν σημαίνει απαραίτητα ότι είναι και καλύτερο απ’ οτιδήποτε δικό μας.

Χ.Κ.: Πριν κλείσουμε θα ήθελα να σου διαβάσω ένα απόσπασμα από το βιβλίο του κορυφαίου μας πεζογράφου, Στρατή Μυριβήλη «Απ΄ την Ελλάδα», του 1956.

«…. Ανάμεσα στις ευχάριστες εκπλήξεις που με περίμεναν αυτή τη φορά στον Βόλο, ήταν και ένα παιδάκι έξι ή εξήμισι χρονών, που ανακάλυψα , προικισμένο με το θείο δώρο του ταλέντου. Ο μικρός αυτός με τις ποδίτσες του της πρώτης δημοτικού, και με τα γκρίζα γελαστά ματάκια του είναι από τώρα ένας αυτοδίδακτος μικροσκοπικός συνθέτης. Μου έπαιξε στο πιάνο δύο συνθέσεις του που με κατέπληξαν. Τη μία την έλεγε «Οι καμπάνες» και την άλλη «Ο χορός». Πρέπει να δει κανείς τα μικροσκοπικά δακτυλάκια του να αγωνίζονται να πιάσουν τις θαυμάσιες συγχορδίες που κανείς δεν του δίδαξε, πρέπει ν΄ ακούσει τους χρωματισμούς και τα χαριτωμένα ευρήματά του, για να καταλάβει το νόημα του Ευαγγελιστού που είπε: Πνεύμα ο Θεός και όπου λέει πνέει. Τον πήρα στα γόνατά μου και τον ρώτησα ‘γιατί αυτό το κομμάτι το ονόμασες «Οι καμπάνες», Βάγγο;’ Και o Βάγγος τύλιξε στον λαιμό μου τα χεράκια του, με κοίταξε με απορία και απάντησε χαμογελώντας: ‘Δεν ξέρω. Έτσι!’. Για να δούμε, τι μας επιφυλάσσει η μοίρα σε τούτο το Βολιωτάκι….»

Β.Π.: To θυμάμαι τον κύριο αυτόν χωρίς όμως να γνωρίζω ποιος ήταν! Συγκινητικό!