Συγχρονισμένη κολύμβηση : Ο πλανήτης δονείται από καταγγελίες για ψυχολογική κακοποίηση

Μόλις λίγα χρόνια μετά τη συμμετοχή της στο αγώνισμα της συγχρονισμένης κολύμβησης στους Ολυμπιακούς του Λονδίνου το 2012, η Ουγγαρέζα αθλήτρια Σόφι Κις, άρχισε να συνεργάζεται με μια Ρωσίδα προπονήτρια, την οποία κατονόμασε μόνο με το μικρό της όνομα: Νατάλια. Η προπονήτρια, σύμφωνα με τη μαρτυρία της Κις, ξεχώρισε μερικά μέλη της ομάδας της σε μια υπο-ομάδα που χαρακτήρισε «Στρουμπουλή Ομάδα». Μερικές φορές, δεν τους επέτρεπε να φάνε βραδινό, ενώ τους έλεγε: «Με αηδιάζετε» και «Ανακατεύομαι και μόνο που σας κοιτάζω», όταν εκείνες έβγαιναν από την πισίνα μετά την προπόνηση.

Η 26χρονη Κις περιέγραψε τις πρακτικές της προπονήτριας ως «συναισθηματική τρομοκρατία».

Η Νατάλια Ταράσοβα, επικεφαλής προπονήτριας της εθνικής ομάδας κατά τη συγκεκριμένη περίοδο, και η μοναδική προπονήτρια με το όνομα Ναταλία που αναφέρεται στα σχετικά έγγραφα της Ουγγρικής Ομοσπονδίας Συγχρονισμένης Κολύμβησης στη συγκεκριμένη περίοδο, δεν ανταποκρίθηκε σε κρούση των Times της Νέας Υόρκης για κάποιο σχόλιο. Όμως κορυφαίες αθλήτριες της συγχρονισμένης κολύμβησης (ελάχιστοι άνδρες ασχολούνται με το άθλημα σε επίπεδο πρωταθλητισμού) έχουν βιώσει συστηματικό bullying, παρενοχλήσεις και ψυχολογική κακοποίηση στα χέρια ανδρών και γυναικών προπονητών, όπως έχουν δηλώσει περισσότερες από 100 νυν και πρώην αθλήτριες σε συνεντεύξεις τους με τους Times της Νέας Υόρκης και άλλα ΜΜΕ, αλλά και μέσω αναρτήσεων στα κοινωνικά δίκτυα.

View this post on Instagram

A post shared by Abus mental/ Mental abuse (@mental_abuse_nac)

Με τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Τόκιο να έχουν προγραμματιστεί για τον Ιούλιο, η καλλιτεχνική κολύμβηση, όπως είναι πλέον γνωστό το άθλημα, είναι μπλεγμένη στα κύματα ενός σκανδάλου που ήρθε εσχάτως στη δημοσιότητα στον Καναδά και σε άλλες χώρες.

Οι κολυμβήτριες που έχουν μιλήσει, περιγράφουν μια ζοφερή κουλτούρα που επιτάσσει πολύ αδύνατα σώματα και σπρώχνει τις αθλήτριες στις διατροφικές διαταραχές, σε ένα αγώνισμα που χαρακτηρίζεται τόσο από αθλητικά όσο και από καλλιτεχνικά στοιχεία. Οι καλλιτεχνικές επιδόσεις, η εμφάνιση και η «γραμμή» του σώματος των αθλητριών λαμβάνονται υπόψη κατά τη βαθμολογία των κριτών.

View this post on Instagram

A post shared by Abus mental/ Mental abuse (@mental_abuse_nac)

«Αν δεν είσαι ψηλή και υπερβολικά αδύνατη – βασικά, αν δεν μοιάζεις με μοντέλο – με ανοιχτόχρωμο δέρμα, δεν έχεις καμιά ελπίδα να φτάσεις στην κορυφή», τονίζει στους Times η 40χρονη Μίριαμ Γκλεζ, πρώην επικεφαλής της Αμερικανικής Ομοσπονδίας Καλλιτεχνικής Κολύμβησης και δυο φορές ολυμπιονίκης.

Η 28χρονη Κέιτι Σπέιντα. Επίσης από τις ΗΠΑ, θυμάται έναν πρώην προπονητή της να την αποκαλεί «φάλαινα που είναι έτοιμη να πεθάνει», ενώ στα 13 της κάποιος της είπε ότι «Έχω στήθος σαν της Μέριλιν Μονρό και θα μπουν στη μέση της καριέρας μου».

Τέτοιου είδους σχόλια «έμοιαζαν πολύ ανάρμοστα, κι όμως κανονικοποιούνταν στην πράξη», τονίζει.

Έρευνα που δημοσιεύθηκε στο πλαίσιο πτυχιακής εργασίας στο UCLA από την 31χρονη Άλισον Ουίλιαμς, πρώην πρωταθλήτρια της καλλιτεχνικής κολύμβησης, δείχνει ότι σχεδόν τα δύο τρίτα της αμερικανικής εθνικής ομάδας, στο διάστημα 1990 – 2019 που συμμετείχαν στην έρευνά της, είχαν με κατάθλιψη από ειδικό ή πίστευαν οι ίδιες ότι υποφέρουν από τη συγκεκριμένη ψυχική ασθένεια.

«Όλες οι αθλήτριες έχουν βιώσει κάποιο βαθμό ψυχολογικής κακοποίησης», έγραψε η Ουίλιαμς.

View this post on Instagram

A post shared by Abus mental/ Mental abuse (@mental_abuse_nac)

Ο προπονητής της Κις στους Ολυμπιακούς του 2012, ο επίσης Ούγγρος Γκαπόρ Σάουντερ, είναι ένας από τους ελάχιστους άνδρες προπονητές σε επίπεδο πρωταθλητισμού. Αυτή την περίοδο υπόκειται σε ενδελεχή έλεγχο ως εθνικός προπονητής της ομάδας του Καναδά. Το περασμένο φθινόπωρο κατηγορήθηκε από πέντε κολυμβήτριες για σεξιστικά σχόλια, εξευτελιστικά σχόλια για το βάρος τους, καθώς και για άλλες ανησυχητικές συμπεριφορές. Έκτοτε έχει αντιμετωπίσει αντίστοιχη κριτική από κολυμβητές και αξιωματούχους στη Σλοβακία, όπου υπήρξε προπονητής από το 2013 έως το 2018, μέχρι να φύγει για τον Καναδά.

Την Τρίτη, πέντε πρώην πρωταθλήτριες από το Μόντρεαλ κατέθεσαν μήνυση εναντίον της Ομοσπονδίας Καλλιτεχνικής Κολύμβησης του Καναδά, με την κατηγορία ότι δεν κατόρθωσε να εξασφαλίσει ένα ασφαλές περιβάλλον, αλλά και αγνόησε την κακοποιητική συμπεριφορά τόσο του Σάουντερ, όσο και προηγούμενων προπονητών.

Τόσο η Ομοσπονδία όσο και ο Σάουντερ διαψεύδουν τις καταγγελίες. Η μήνυση, που επιδιώκει μεταξύ άλλων και χρηματικές αποζημιώσεις για «ηθική βλάβη», αντανακλά τις προσπάθειες κάθαρσης της εικόνας του αθλήματος, μετά από τσουνάμι καταγγελιών εις βάρος προπονητών στις ΗΠΑ, την Ισπανία, το Μεξικό και άλλες χώρες. Οι κολυμβήτριες μοιάζουν όλο και λιγότερο πρόθυμες να υποστούν την εξευτελιστική στάση των προπονητών τους, η οποία εν μέρει οφείλεται στην υιοθέτηση συγκεκριμένων τεχνικών του πρώην Ανατολικού μπλοκ και της Κίνας, που αποτελεί κολυμβητική υπερδύναμη.

View this post on Instagram

A post shared by Abus mental/ Mental abuse (@mental_abuse_nac)

Ο Άνταμ Αντράσκο, ο σημερινός επικεφαλής της Αμερικανικής Ομοσπονδίας, δήλωσε στους Times ότι ανέλαβε τα καθήκοντά του το 2018μ γνωρίζοντας ότι το άθλημα συνολικά «είχε ανάγκη από μια διαφορετική πολιτισμική προσέγγιση». Τόσο στις ΗΠΑ όσο και σε άλλες χώρες έχουν γίνει σχετικές προσπάθειες, μέσα από εκστρατείες υπέρ της διαφορετικότητας, σεμινάρια διατροφής και σύνταξης μιας χάρτας δικαιωμάτων των αθλητριών.

Μέχρι σήμερα, οι κολυμβήτριες – που είναι σε θέση να κρατούν την αναπνοή τους για περισσότερο από ένα λεπτό, ενώ παράλληλα εκτελούν τις φιγούρες τους – έτειναν να υπομένουν σιωπηλά την κακοποίηση.

Οι περισσότερες φτάνουν στο κορυφαίο επίπεδο όταν είναι ακόμη έφηβες, με αποτέλεσμα συχνά να μην νιώθουν ότι είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν τα διάφορα στελέχη, που μοιάζουν να ενδιαφέρονται περισσότερο για τα μετάλλια παρά για την προστασία των αθλητριών. Ένα απλό παράπονο μπορεί να σταθεί αρκετό για την απώλεια της χρηματοδότησης ή ακόμη και της θέσης μιας αθλήτριας στην ομάδα.

Μια κολυμβήτρια από τον Καναδά που μίλησε στους Times, η 21χρονη Σιόν Ορμόντ, δήλωσε ότι ο Σάουντερ, δυσαρεστημένος από μια προθέρμανση σε αγώνες στην Κίνα, το 2019, είπε στις αθλήτριες: «αν συνεχίζαμε να κολυμπάμε έτσι, θα μας χτυπούσε τόσο δυνατά που δεν θα ξέραμε τι μας βρήκε». Αργότερα, ο Σάουντερ υποστήριξε ότι εννοούσε ότι θα χτυπούσε τις παίκτριες με… σκληρές προπονήσεις, όμως η Ορμόντ επιμένει ότι αισθάνθηκε απειλή.

Σε άλλο περιστατικό, τον θυμάται να της λέει: «Σιόν, ανέβασε το φερμουάρ του φούτερ σου πριν ενθουσιαστώ υπερβολικά». Τέτοιου είδους σχόλια, σύμφωνα με την Ορμόντ, αντιμετωπίζονταν από την Ομοσπονδία ως «πολιτισμικές διαφορές», επειδή ο Σάουντερ είναι Ευρωπαίος. Πέρσι, η Ορμόντ αποσύρθηκε από το άθλημα επειδή δεν άντεχε άλλο αυτή την ατμόσφαιρα.

View this post on Instagram

A post shared by Abus mental/ Mental abuse (@mental_abuse_nac)

Τον περασμένο Οκτώβριο, ένας ανεξάρτητος οργανισμός για την ασφαλή άθληση, το ITP Sport, εξέτασε τις καταγγελίες των Καναδών κολυμβητριών. Η τελική έκθεση διαπίστωσε «βιώματα ψυχολογικής κακοποίησης, εκφοβισμού, αμέλειας, σεξουαλικής παρενόχλησης, διακρίσεων και μια γενικευμένη κουλτούρα φόβου».

Η 23χρονη Βικτόρια Ρεϊτσόβα, μια κολυμβήτρια από την Σλοβακία που είχε συγκρουστεί δημόσια με τον Σάουντερ μετά την αποπομπή της από την ομάδα, δήλωσε σε εφημερίδα ότι καμιά φορά ο προπονητής αποκαλούσε τις αθλήτριες «γουρουνάκια». Ο γονιός άλλης κολυμβήτριας δήλωσε ότι ορισμένες αθλήτριες ουσιαστικά περνούσαν ολόκληρες μέρες τρώγοντας μόνο ξηρούς καρπούς, επειδή φοβούνταν ότι θα τις αποκαλέσει χοντρές κατά τη διάρκεια του ζυγίσματος.

Ο πρόεδρος της Σλοβάκικης Ολυμπιακής Επιτροπής, Άντον Σίκελ, δήλωσε στους Times: «Χαίρομαι πολύ που πλέον δεν φοβόμαστε να μιλήσουμε για τέτοια προβλήματα στον αθλητισμό. Η παρενόχληση, οι διακρίσεις και η βία δεν έχουν καμία θέση στον αθλητισμό».

Πάντως, δεν λείπουν και οι αθλήτριες που έχουν πάρει το μέρος του Σάουντερ. Ανάμεσά τους και η Κις, η Ουγγαρέζα που καταγγέλλει κακοποίηση από την προπονήτριά της και η οποία προπονούνταν μαζί του ως έφηβη, που υποστηρίζει ότι ποτέ δεν έχει βιώσει τις συμπεριφορές που καταγγέλλουν οι Καναδές συνάδελφοί της. Η ίδια αναφέρει ότι τον έβλεπε σαν πατρική φιγούρα, που κατάφερε να τη φτάσει μέχρι τους Ολυμπιακούς, ενώ περιγράφει το προπονητικό στιλ του ως «απολύτως φυσιολογικό».

Η 26χρονη Ζενεβιέβ Πιλ, φοιτήτρια ιατρικής και πρώην πρωταθλήτρια καλλιτεχνικής κολύμβησης, έγραψε μια σειρά από αναρτήσεις τον Οκτώβριο περιγράφοντας την απόγνωση που αισθανόταν και η οποία την είχε φτάσει στο σημείο να κάθεται στην άκρη της καρέκλας της, προκειμένου να κάνει τους μηρούς της να φαίνονται πιο αδύνατοι, να μετρά τον ακριβή αριθμό των αμυγδάλων που έτρωγε ως σνακ και να αναπτύξει έναν «ακατανίκητο» φόβο απέναντι στο ενδεχόμενο να πάρει έστω και ένα κιλό.

View this post on Instagram

A post shared by Abus mental/ Mental abuse (@mental_abuse_nac)

Τελικά, όπως έγραψε, εμφάνισε οξεία γενικευμένη αγχώδη διαταραχή και χρειάστηκε να πάει τρεις φορές στα επείγοντα με ασθενοφόρο, να κάνει ψυχοθεραπεία και να λάβει αγωγή, την οποία συνεχίζει μέχρι και σήμερα.

«Η συγχρονισμένη κολύμβηση μου έμαθε ότι ποτέ δεν θα μπορούσα να είμαι αρκετή, μου έμαθε να μισώ το σώμα μου και ότι η ψυχική μου υγεία ήταν λιγότερο σημαντική από τις επιδόσεις μου», έγραψε.

Περισσότερες από 50 κολυμβήτριες από 16 χώρες μίλησαν στους Times. Ορισμένες δήλωσαν ότι οι προπονητές τους τις πίεζαν σε διατάσεις, αγνοώντας τη δυσφορία και τον πόνο τους. Η Σπέιντα από τις ΗΠΑ δήλωσε ότι όταν ήταν 13 ετών, ένας προπονητής την πίεσε τόσο δυνατά ενώ προσπαθούσε να κάνει σπαγκάτο, ώστε να χρειαστεί χειρουργείο στους γοφούς.

Κουτάλια, ψαλίδια και άλλα μεταλλικά αντικείμενα που χρησιμοποιούνται για να κάνουν κρότο, τον οποίο οι αθλήτριες μπορούν να ακούσουν όταν είναι κάτω από το νερό, ενίοτε κατέληγαν επάνω τους, από το χέρι εκνευρισμένων προπονητών. Και οι κολυμβήτριες μερικές φορές αναγκάζονταν να έχουν ξύλινα καλαμάκια κολλημένα στο πίσω μέρος των ποδιών τους την ώρα της προπόνησης. Τα καλαμάκια τις τρυπούσαν στα πόδια, όταν δεν κατάφερναν να τα κρατήσουν εντελώς τεντωμένα κατά τη διάρκεια των προβών.