Μια μυστική αποστολή, τόνοι πατάτες κι η παραλίγο συμφωνία που θα άλλαζε τον κόσμο

Πρόκειται για μια άγνωστη πτυχή της σύγχρονης ιστορίας. Μια παραλίγο συμφωνία των ΗΠΑ με τη βόρεια Κορέα το 1999. Αν είχε επιτύχει όλα σήμερα θα ήταν διαφορετικά.

Το Διεθνές αεροδρόμιο της Πιονγιάνγκ είναι από τα πιο ήσυχα του κόσμου. Εκεί στα τέλη Μαϊου του 1999, προσγειώθηκε ένα αεροπλάνο της αμερικανικής κυβέρνησης στο οποίο επέβαιναν ο πρώην υπουργός Αμυνας Γουίλιαμ Πέρι, απεσταλμένος του προέδρου Μπιλ Κλίντον, σε μια προσπάθεια να γεφυρωθούν οι διαφορές μεταξύ ΗΠΑ και βόρειας Κορέας. Μάλιστα,  καθώς πλησίαζε η αμερικανική αποστολή που είχε απογειωθεί από την Ιαπωνία, έκαναν αστεία για το εάν είχε ειδοποιηθεί η βορειοκορεατική αεροπορία να μην τους καταρρίψει.

Λίγο πριν την νέα χιλιετία, οι συμφωνίες που είχαν οι δύο πλευρές είχαν καταρρεύσει. Ο Πέρι μετέφερε επιστολή του Κλίντον προς τον Κιμ Γιονγκ Ιλ (πατέρα του σημερινού ηγέτη), αλλά και αιτήματα από τις κυβερνήσεις Ιαπωνίας και νότιας Κορέας για ειρηνευτικό σχέδιο. Και μια συμφωνία: Για πατάτες. Οι βορειοκορεάτες λιμοκτονούσαν και ο Κιμ Γιονγκ Ιλ πίστευε ότι η λύση βρισκόταν στις πατάτες. Η Πιονγιάνγκ είχε αρχικά ζητήσει 300 εκατομμύρια δολάρια, αλλά συμβιβάστηκε τελικά με 100.000 τόνους πατάτες.

Τέσσερις ημέρες έμεινε η αμερικανική αποστολή στην βορειοκορεατική πρωτεύουσα. Δεν συνάντησαν τον Κιμ αλλά ανώτατους αξιωματούχους. Οι διαπραγματεύσεις προχώρησαν και έφυγαν έχοντας καταθέσει ένα σχέδιο που συζητούσε ο Κιμ.

Κοιτώντας σήμερα πίσω, πολλοί αναρωτιούνται γιατί απέτυχε η πρωτοβουλία εκείνη. Ενας από αυτούς που συνέβαλε στην αποτυχία ήταν ο Τζον Μπολτον, ο νέος σύμβουλος εθνικής ασφαλείας του προέδρου Τραμπ.

Για τον Πέρι και τους διπλωμάτες που συμμετείχαν – δύο εκ των οποίων έγιναν αργότερα στελέχη της κυβέρνησης Ομπάμα – εκείνη η αποστολή αν είχε επιτύχει, θα άλλαζε την ιστορία. Σήμερα ο Μπόλτον, πιστεύει ότι αν η Πιονγιάνγκ δεν υποχωρήσει, θα πρέπει να ισοπεδωθεί.

Οι μήνες πέρασαν και οι βορειοκορεάτες το εξέταζαν. Τον Ιούνιο του 2000, ένα χρόνο μετά το ταξίδι του Πέρσι και 50 χρόνο από το ξέσπασμα του πολέμου της Κορέας, συναντήθηκαν οι ηγέτες βόρειας και Νότιας Κορέας. Τον Σεπτέμβριο η Πιονγιάνγκ έστειλε μήνυμα στην Ουάσιγκτον ότι είναι έτοιμη για τις τελικές συνομιλίες. Ομως πλέον η κυβέρνηση Κλίντον είχε μόνο 4 μήνες πριν αποχωρήσει.

Η Μαντλίν Ολμπράιτ, υπουργός Εξωτερικών επισκέφθηκε την ασιατική χώρα και ενώ η συμφωνία προχωρούσε όλοι περίμεναν με αγωνία το αποτέλεσμα των εκλογών του Νοεμβρίου στις ΗΠΑ, μεταξύ Αλ Γκορ και Τζορτζ Μπους. Το αποτέλεσμα κρίθηκε (με λαθροχειρία υποστηρίζουν κάποιοι) στα δικαστήρια, παρ’ ότι ο Γκορ είχε συγκεντρώσει περισσότερες ψήφους. Η συμφωνία πια δεν είχε καμία τύχη.

Σήμερα με τον Κιμ Γιον Ουν, τον Τραμπ και τον Μπόλτον, η συμφωνία φαίνεται ακόμα πιο μακρινό όνειρο. Δεν μπορούμε όμως να μην αναρωτηθούμε πως θα ήταν η κατάσταση εάν εκείνη η προσπάθεια πριν 19 χρόνια είχε επιτύχει.