Στα ελληνικά έργο του 12ου αιώνα που επηρέασε την ευρωπαϊκή σκέψη

Στο συναρπαστικό ταξίδι των ιδεών, η σκυταλοδρομία κρατά αιώνες. Οι υπόγειες διαδρομές που συνδέουν Ανατολή και Δύση είναι πάμπολλες και όχι συχνά ευδιάκριτες. Ο «Δρόμος του λόγου», ένα φιλοσοφικό μυθογράφημα του 12ου αιώνα, είχε τεράστια επίδραση στη σκέψη της Δύσης του 17ου και του 18ου αιώνα και η έκδοσή του στα ελληνικά αποτελεί ευκαιρία να θαυμάσουμε για άλλη μια φορά την πορεία της ανθρώπινης διανόησης.

Σύμφωνα με τα Νέα ο Αμπού Μπακρ Ιμπν Τουφάυλ, που γεννήθηκε το 1110 και πέθανε το 1185, ήταν άραβας λόγιος από την Ανδαλουσία και θεωρείται ο δεύτερος πιο σημαντικός μουσουλμάνος φιλόσοφος στη Δύση. Διετέλεσε γιατρός, σύμβουλος της αυλής των αλμοχαδών χαλιφών που κυβερνούσαν το δυτικό μέρος της αραβικής επικράτειας από το Μαρακές του Μαρόκου. Ο «Δρόμος του λόγου (Χάυυ Ιμπν Γιακζάν ή Τα μυστικά της φιλοσοφίας της Ανατολής)», το μόνο γνωστό του έργο, αποτελεί μοναδικό δείγμα μεσαιωνικής φιλοσοφικής μυθογραφίας. Σε αυτό, περιγράφεται η πνευματική εξέλιξη του ανθρώπου από τα πρώτα σκιρτήματα της λογικής ζωής κατά την παιδική του ηλικία ώς την ολοκληρωμένη θέαση της νοητής Αλήθειας μέσα από ένα βίωμα μυστικιστικού χαρακτήρα.

Ευρυμάθεια, ευαισθησία

Γεννημένος στην Ανδαλουσία, ο Αμπού Μπακρ Ιμπν Τουφάυλ έζησε στην περιοχή του Μάγρεμπ το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του. Η ευρυμάθεια και η ευαισθησία που βγαίνουν μέσα από τη γραφή του βιβλίου, αυτού του σύντομου φιλοσοφικού μυθογραφήματος, δεν εκτιμήθηκαν δεόντως στον καιρό του. Γνώρισε όμως αναπάντεχα μεγάλη επιτυχία στη Δυτική Ευρώπη περίπου 500 χρόνια αργότερα, τον 17ο και τον 18ο αιώνα. Κάπως έτσι φαίνεται ότι συνέβαλε με πολλούς τρόπους – όχι πάντα προφανείς – στο κίνημα και τις ιδέες του Διαφωτισμού. Είναι ένα έργο το οποίο, όπως παρατηρεί ο Παύλος Καλλιγάς που το μετέφρασε και το επιμελήθηκε (δίνοντας και τον ελληνικό τίτλο), διατηρεί τη σχέση με μια ζωντανή ακόμα παράδοση μελέτης και προώθησης θεωρητικών προβληματισμών, οι οποίοι είχαν διαμορφωθεί κατά την περίοδο της ύστερης αρχαιότητας στη ρωμαϊκή επικράτεια. Το έργο του Παύλου Καλλιγά, επί χρόνια καθηγητή Αρχαίας Φιλοσοφίας στο Τμήμα Ιστορίας και Φιλοσοφίας της Επιστήμης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και σήμερα διευθυντή του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου Δελφών, δεν ήταν εύκολο, πετυχαίνει όμως, ιδιαίτερα στα σχόλια, να αναδείξει όλες αυτές τις διαδρομές του πνεύματος.

in.gr