Ερρίκος Λίτσης : «Το »Οι Εβραίοι έχουν τα λεφτά» καταρρέει στο πρόσωπό μου»

Πρωταγωνιστείτε στο έργο του Γιάννη Παπάζογλου «Ταξίδι στην έρημο». Ποιες οι εκπλήξεις και ποια τα συναισθήματα που επιφυλάσσει το ταξίδι αυτό;
Oι τρεις ήρωες του έργου μας, ο Μιχαήλ, η Κλαίρη και ο Άλκης βρίσκονται σε μια φανταστική εμπόλεμη περιοχή, την Μαχάμπ, που περιβάλλεται από έρημο. Κινούμενοι και δρώντες σ’ αυτό το περιβάλλον, ανακαλύπτουν σιγά- σιγά ο καθένας την προσωπική του έρημο που τον περιβάλλει, αλλά και που την κουβαλά μέσα του! Και μία έρημος, είτε αληθινή (που τυχαίνει να έχω μία μικρή προσωπική εμπειρία), είτε «εσωτερική», όσο την ανακαλύπτεις σου προκαλεί δέος, θαυμασμό, φόβο, αλλά και αγάπη για το εύθραυστο της ζωής. Σ’ ένα τέτοιο ταξίδι στην έρημο οι εκπλήξεις είναι συνεχείς. Εκεί που πορεύεσαι και νομίζεις ότι δεν υπάρχει ζωή, τσουπ! ξεφυτρώνει ένα μικρό αγριολούλουδο ή ανακαλύπτεις ένα μικρό σκαθάρι που περπατά δίπλα σου! Κι αναθαρρεύεις! Και συνεχίζεις την πορεία σου ελπίζοντας σε μια όαση ή σε μια ολική διαφυγή «από την κόλαση που μας περιβάλλει». Κι αρχίζεις να πιστεύεις ξανά ότι η έρημος δεν είναι το τέλος του κόσμου!

Ποια τα πάθη και οι ενοχές που κουβαλά ο δικός σας χαρακτήρας στο έργο;
Ο Μιχαήλ, ζώντας και δουλεύοντας σ’ ένα περιβάλλον όπου «ένα σωρό παιδιά σκοτώνονται καθημερινά», ενώ μοιάζει να έχει εξοικειωθεί με το θάνατο, στην ουσία προσπαθεί απεγνωσμένα να πιαστεί από το μόνο αντίδοτο, τον έρωτα! Έχοντας αποτύχει στο γάμο του και θεωρώντας τον εαυτό του υπεύθυνο για το θάνατο μιας κοπέλας, ενώ στην ουσία είναι υπεύθυνος για πολύ περισσότερους θανάτους, λόγω της θέσης του, έρχεται σε σύγκρουση με τον ίδιο του τον εαυτό, προσπαθώντας να αποτινάξει από πάνω του την ενοχή που εμπερικλείεται στη γνωστή φράση «ζήσε και άσε τους άλλους να πεθάνουν!»

Και οι τρεις πρωταγωνιστές είναι επιτυχημένοι όσον αφορά στον τομέα τον εργασιακό. Τι σημασία φαίνεται να έχει το γεγονός αυτό στο έργο;
Το ότι οι πρωταγωνιστές της ιστορίας μας είναι επιτυχημένοι επαγγελματίες (ένας διπλωμάτης καριέρας, ένας βραβευμένος φωτορεπόρτερ, μια τηλεπαρουσιάστρια που φέρνει «νούμερα») κάνει ακόμη πιο διακριτή την ερημιά που τους περιβάλλει εξωτερικά και εσωτερικά. Σε μια έρημο, όσο πιο πολύ λάμπει κάτι, τόσο πιο εύκολα διακρίνεται από μακριά. Αλλά ως γνωστόν, ό,τι λάμπει δεν είναι πάντα χρυσός!

Tι είναι αυτό που ξεχωρίζετε στην παράσταση;
Γενικά πρόκειται μια καλοστημένη παράσταση. Έργο, ερμηνείες, φωτισμοί, μουσική δένουν αρμονικά μεταξύ τους «αναγκάζοντας» το θεατή να ακολουθήσει αυτούς τους ανθρώπους στο μοναχικό τους ταξίδι στην έρημο. Και σε μεγάλο βαθμό να ταυτιστεί με τις αγωνίες τους, τα πάθη τους και τις ενοχές τους.

Η διαδρομή σας περιλαμβάνει μαζί με το θέατρο και την τηλεόραση και τον κινηματογράφο. Ποιο σίριαλ και ποια ταινία, αντίστοιχα, θα λέγατε ότι είναι μια αξιομνημόνευτη δουλειά στην οποία έχετε συμμετάσχει;
Δεν απαξιώνω καμιά από τις δουλειές που έχω συμμετάσχει. Είτε με πρωταγωνιστικούς, είτε με δευτερεύοντες ρόλους. Στην τηλεόραση έτσι κι αλλιώς δεν έχω μεγάλη συμμετοχή γενικά, όχι πάντα με δική μου ευθύνη. Θα ξεχώριζα το «10» σε σκηνoθεσία Π. Δημητρακοπούλου και το «Καρυωτάκης» σε σκηνοθεσία Τ. Ψαρά. Στον κινηματογράφο, έχοντας παίξει πάνω από είκοσι διαφορετικούς ρόλους τα πράγματα είναι πιο δύσκολα! Είναι σίγουρα το «Σπιρτόκουτο» και «Η ψυχή στο στόμα» του Γ. Οικονομίδη, αλλά και το «Τσίου…» του Μ. Παπαδημητράτου, το «DELIVERY» του Ν.. Παναγιωτόπουλου, το «Ώρες κοινής ησυχίας» της Κ. Ευαγγελάκου, το «Χώρα Προέλευσης» του Σ . Τζουμέρκα. Επίσης αξιομνημόνευτες θα χαρακτήριζα και κάποιες ταινίες μικρού μήκους που έχω συμμετάσχει όπως « Ο Μάριος και το κοράκι» του Γ. Μπουγιούκα, ο «Σκύλος» N. Labot, το «Κόφ’το» του Β. Καλαμάκη, το «FUCK FREUD» του Α. Καρυπίδη.

Τι κρατάτε από τη συνεργασία σας με το Γιάννη Οικονομίδη;
Προφανώς την κοινή μας αφετηρία όσον αφορά στις ταινίες μεγάλου μήκους, το «Σπιρτόκουτο». Είναι κάτι που θα το κουβαλάω πάντα. Κρατάω την αγάπη του για τον κινηματογράφο και τη δουλειά του, την εμμονή του στον κινηματογραφικό ρεαλισμό και την προσπάθειά του να πάρει όσο και ό,τι μπορεί καλύτερο από τον ηθοποιό. Αναμφίβολα είναι ένας από τους δασκάλους μου. Και πάνω απ’ όλα τον θεωρώ φίλο μου.

Bλέπετε τον ελληνικό κινηματογράφο να κερδίζει με τον καιρό θετικές εντυπώσεις στο εξωτερικό;
Είναι αλήθεια ότι τουλάχιστον την τελευταία δεκαετία έχουμε μια συνεχή παρουσία ελληνικών ταινιών σε διάφορα διεθνή κινηματογραφικά φεστιβάλ όπως της Βενετίας, του Λοκάρνο, στο Βερολίνο και στις Κάννες, αλλά και στης Μόσχας, του Σεράγεβο και αλλού. Σε κάποιες περιπτώσεις μάλιστα είχαμε και βραβεύσεις. Άρα, μπορούμε να πούμε ότι σ’ ένα βαθμό, ναι, ο ελληνικός κινηματογράφος κερδίζει με τον καιρό θετικές εντυπώσεις στο εξωτερικό. Αυτό όμως όσον αφορά στο «σινεφίλ» κύκλωμα. Γιατί όσον αφορά στους θεατές (κρίνοντας από τα εισιτήρια που κόβουν) εντός κι εκτός Ελλάδας, περνάνε μάλλον στο ντούκου. Κι αυτό είναι ένα θέμα που θα έπρεπε να απασχολεί όλους μας.

Ποια η γνώμη σας για την ταινία Amore Mio του Χρήστου Δήμα ;
Δεν την έχω δει.

Έχετε δηλώσει, σε προηγούμενες συνεντεύξεις σας, ότι είστε πολιτικοποιημένος ροκ τύπος. Συνεχίζετε να ακολουθείτε αυτή τη στάση;
Για την ακρίβεια έχω δηλώσει ότι «είμαι ροκ καλλιτέχνης πολιτικοποιημένος». Εννοώντας ότι κουβαλάω μέσα μου αυτό που καθιερώθηκε να λέγεται ροκ κουλτούρα, με όλη την αμφισβήτηση του όποιου κατεστημένου, με τις επιφυλάξεις μου απέναντι σε όλες τις μορφές εξουσίας. Και, ναι, συνεχίζω ν’ ακολουθώ αυτή τη στάση ζωής ως άνθρωπος και ως καλλιτέχνης.

Σας τρομάζει το μέλλον;
Κοίτα, το μέλλον είναι κάτι που μόνο να το φανταστούμε μπορούμε. Για να μας τρομάξει λοιπόν, πρέπει να φανταζόμαστε τρομακτικά πράγματα που πιθανόν και να μην υπάρχουν ή και να μην επαληθευτούν ποτέ! Οπότε, πίστεψέ με, το παρόν –που είναι υπαρκτό- με τρομάζει καμιά φορά περισσότερο. Για το απώτερο μέλλον της ανθρωπότητας, είμαι αισιόδοξος. Αλλά και πάλι, μια φαντασίωση είναι!

Έχετε εβραϊκή καταγωγή και έχετε μείνει τρία χρόνια στο Ισραήλ. Πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι η αύξηση του αντισημιτισμού στην Ελλάδα είναι ανησυχητική. Έχετε πέσει κατά το παρελθόν θύμα ρατσισμού;
Αν αντισημιτισμός είναι το «οι Εβραίοι έχουν τα λεφτά» , «οι Εβραίοι σταύρωσαν τον Χριστό (!) » και όλα τα συναφή, τότε στο πρόσωπο μου καταρρέουν όλα! Ούτε λεφτά έχω, ούτε κυβερνάω κανέναν, πολύ περισσότερο τον κόσμο και σίγουρα είμαι πολύ πιο χριστιανός από πολλούς πατενταρισμένους χριστιανούς! Αν αντισημιτισμός είναι η κριτική προς την πολιτική της Ισραηλινής κυβέρνησης, ενδεχομένως τότε να ‘μαι κι εγώ καμιά φορά αντισημίτης! Στις ως άνω λοιπόν «επιθέσεις ρατσισμού», απαντάω με αυτοσαρκασμό και χιούμορ!

Συνέντευξη: Ελισάβετ Σταμοπούλου