Εμφανίζεται με διαφορετικά «πρόσωπα» στο σανίδι, ενώ χτυπά επίμονα την «πόρτα» του θεάτρου. Η βία κατά των γυναικών, ένα μείζον κοινωνικό ζήτημα που έχει πάρει τη μορφή χιονοστιβάδας, απασχολεί σε μεγάλο βαθμό τις σκηνοθετικές ματιές. Οι παραστάσεις που θίγουν το φαινόμενο έχουν αυξηθεί τον τελευταίο χρόνο, με τις προσεγγίσεις να ποικίλουν, η επιδίωξή τους, όμως, συναντά τη σύγκλιση. Το ταρακούνημα και τη συνειδητοποίηση.
Ορισμένες παραστάσεις, όπως η «Πρόβα Νυφικού» και ο «Μουνής», προτάσσουν τον σηψαιμικό χαρακτήρα του πατριαρχικού μοντέλου κοινωνίας ως το καταστροφικό «σταγονίδιο», που συμβάλλει στη μετατροπή της κατωτερότητας σε βία.

Στις παραστάσεις αυτές η υποβαθμισμένη θέση της γυναίκας και το στοιχείο της βίας αναδεικνύονται μέσα από ενδοοικογενειακά προβλήματα, απιστία, στερεότυπα και βιασμούς.

Μερικές παραστάσεις κινούνται στα πλαίσια της υπερβολής επιδιώκοντας να ξεμπροστιάσουν τις ανατριχιαστικές πτυχές του προβλήματος, ενώ αποσκοπούν στη μείωση της αδιαφορίας, που συχνά «βλέπει» η βία κατά των γυναικών.

Το «όπλο» του στερεοτύπου είναι μια άλλη μέθοδος, που χρησιμοποιείται στο θέατρο για να προσεγγίσει το φαινόμενο της βίας. Στον Φάουστ του Γκαίτε, για παράδειγμα, μια γυναίκα, η Μαργαρίτα, απαγχονίζεται όταν αναγκάζεται να σκοτώσει το παιδί της επειδή δεν είναι παντρεμένη. Στην παράσταση η γυναίκα αυτή ήταν κρεμασμένη γυμνή και ανάποδα επί σκηνής, αναπαριστώντας το θύμα των προκαταλήψεων και του συντηρητισμού.

Οι παραστάσεις που πραγματεύονται το ακανθώδες φαινόμενο κινούνται συχνά στα ίχνη του παρελθόντος, συσχετίζοντάς το άμεσα με το παρόν και καλλιεργώντας φοβία για το μέλλον. Υπενθυμίζουν πως η αξιακή και οικονομική κρίση, η ιδεολογική σύγχυση, οι εμπόλεμες περίοδοι και τα απολυταρχικά καθεστώτα αποτελούν «γόνιμο» έδαφος για την εκδήλωση βίας.

Στην παράσταση ««ΙRAQ – 9 τόποι επιθυμίας», για παράδειγμα, αλλά και στα «Ερείπια» της Σάρα Κέιν προβάλλεται η βία κατά των γυναικών ως τερατούργημα της ανέχειας, της απολυταρχίας και του πολέμου, με την πρώτη να αναδεικνύει το ζήτημα μέσα από συγκινητικές, αλλά αυθεντικές ιστορίες.

Ο εξομολογητικός χαρακτήρας εξυπηρετεί στο ξεγύμνωμα του φαινομένου και στην «Πόρνη από πάνω» που μέσα από σπαρακτικές φωνές και αποκαλύψεις τονίζεται το πρόβλημα της κακοποίησης.

Η γεύση που αφήνει το ξεγύμνωμα της βίας δεν είναι πάντα η ίδια. Άλλοτε είναι σαν να ρίχνει γροθιά στο στομάχι του θεατή σοκάροντάς τον, ορισμένες φορές η γεύση συμπλέει με το πικρό και συγκινητικό, ενώ άλλες μοιάζει με κάθαρση με τη συνειδητοποίηση να παίζει καταλυτικό ρόλο.

Για την όλο και πιο συχνή προβολή της κακοποίησης μίλησαν στο in.gr οι σκηνοθέτες και ηθοποιοί Δημήτρης Καρατζιάς και Παντελής Δεντάκης.

«Τα περιστατικά κακοποίησης και βίας έχουν αυξηθεί τα τελευταία χρόνια, σύμφωνα με επίσημες πηγές, ΟΗΕ, γυναικείες οργανώσεις, κλπ, ή απλά μπορούν πια και καταγράφονται στο μεγαλύτερο ποσοστό τους», αναφέρει ο Δημήτρης Καρατζιάς θέλοντας να αναδείξει το λόγο προβολής του θέματος στο θέατρο, ενώ προσθέτει:

«Σαφώς και η κρίση, μέσα στην οποία ζούμε, μας έχει οδηγήσει σε ένα περισσότερο πολιτικοποιημένο θέατρο, που άμεσα ή έμμεσα πια μέσα από την τέχνη (οποιαδήποτε μορφή τέχνης), θίγονται τα κακώς κείμενα της κοινωνίας μας. Δεν γίνεται η βία, η κακοποίηση των γυναικών να μας αφήσει αδιάφορους. Μέσα από το θέατρο συνήθως φαίνονται οι επιπτώσεις αυτού του φαινομένου βίας, στην ψυχολογία, τη ζωή, το μέλλον αυτών των γυναικών… Αποσκοπεί, πέρα από την ενημέρωση, στην αφύπνιση και την κινητοποίηση ενάντια σε τέτοιες καταστάσεις».

Στο ίδιο μήκος κύματος ο Παντελής Δεντάκης δηλώνει: «η κοινωνία αγριεύει και τα φαινόμενα βίας πολλαπλασιάζονται. Το θέατρο πραγματεύεται συχνά την κακοποίηση των γυναικών».

Παράλληλα, αναφέρθηκε στη διαχρονικότητα του θέματος, ενώ θέλοντας να εξηγήσει το γιατί το θέατρο προβάλλει σε μεγάλο βαθμό το φαινόμενο της βίας απέναντι στις γυναίκες, μίλησε για επιδείνωση του φαινομένου λόγω κρίσης, «όπως συμβαίνει και σε περιόδους πολέμου».

Κατά τον Παντελή Δεντάκη, η κακοποίηση των γυναικών προβάλλεται στο θέατρο ως κάτι που είναι κομμάτι της κοινωνίας, ενώ έχει ως σκοπό το να βοηθήσει τον θεατή να συνειδητοποιήσει την κρισιμότητα της κατάστασης.

Ελισάβετ Σταμοπούλου

Ειδήσεις Σήμερα: