Θεσσαλονίκη: Τα ντοκιμαντέρ τους παρουσιάζουν οι δημιουργοί

Συνέντευξη Τύπου παραχώρησαν τη Δευτέρα, στο πλαίσιο του 16^ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, οι σκηνοθέτες Ήρα Ντίκα και Γιώργος Σαβόγλου (Αλυκές), Δημήτρης Στατήρης (Relentless) και Νικόλαος Βεντούρας (Παλικάρι – Ο Λούις Τίκας και η σφαγή του Λάντλοου).

Το ντοκιμαντέρ Αλυκές της Ήρας Ντίκα και του Γιώργου Σαβόγλου σκιαγραφεί το πορτρέτο των αλυκών Αγγελοχωρίου στη Βόρεια Ελλάδα. Παρόλο που διαμένει σε κοντινή περιοχή, η Ήρα Ντίκα ανακάλυψε, όπως είπε, τις αλυκές τυχαία και μαγεύτηκε από το θέαμα. «Αυτό που θέλαμε ήταν να αποτυπώσουμε στην οθόνη αυτή την αίσθηση. Στην πορεία, όταν δείξαμε σε έναν εργάτη των αλυκών τα πρώτα μας πλάνα από εκεί, δυσκολεύτηκε να καταλάβει ότι ήταν το ίδιο μέρος όπου δούλευε καθημερινά», τόνισε ο κ. Σαβόγλου. Η ταινία εστιάζει όχι τόσο στους ίδιους τους εργάτες, όσο στη δουλειά τους σε σχέση με τον τόπο αυτό. «Αφήσαμε τις εικόνες να μας μιλήσουν. Στο ντοκιμαντέρ οι άνθρωποι είναι εξίσου πρωταγωνιστές με το πουλί που περνά, τον ήχο της θάλασσας, τον ποδηλάτη που παρατηρεί» πρόσθεσε η κ. Ντίκα. Αναφερόμενος στη σχέση του ανθρώπου με τη φύση, ο κ. Σαβόγλου σημείωσε: «Είναι μια σχέση ερωτική, με συγκρούσεις και μονιάσματα. Αυτό φαίνεται στις εικόνες, αλλά κυρίως στους ήχους: Οι ήχοι του μηχανήματος και της θάλασσας άλλοτε συγκρούονται μεταξύ τους κι άλλοτε καλύπτει ο ένας τον άλλο».

Στη συνέχεια, το λόγο πήρε ο Δημήτρης Στατήρης. Ήρωας του ντοκιμαντέρ του με τίτλο Relentless, είναι ένας νέος άνδρας, ο Τζάκομπε Φραγκομένι, ο οποίος έπειτα από μια βίαιη παιδική και εφηβική ηλικία, περνά στον κόσμο των ναρκωτικών και μετά στρέφεται στην πυγμαχία, η οποία ουσιαστικά τον έσωσε από ένα αβέβαιο μέλλον. «Συνάντησα τον Τζάκομπε τυχαία. Μου τον σύστησαν κάποιοι φίλοι και στην αρχή ήμουν δύσπιστος γιατί δεν με ενδιαφέρει το μποξ», παραδέχτηκε ο σκηνοθέτης. Τελικά, ωστόσο, ο δημιουργός διαπίστωσε ότι η ζωή του χαρακτήρα του ήταν στα άκρα, στα «σχοινιά του ρινγκ», γι’ αυτό και ο υπότιτλος της ταινίας είναι «Χρονολόγιο μιας ζωής στα άκρα».

«Δεν ξέρω αν ο Τζάκομπε κάνει υπέρβαση ή ξαναβρίσκει συνέχεια τον εαυτό του. Γεννήθηκε με μια αίσθηση υπερηφάνειας που τον κάνει να μην τα παρατά ποτέ. Έχει την ικανότητα να υπερβαίνει τις δυσκολίες, ανακαλύπτοντας ασυνείδητα για τον εαυτό του πράγματα τα οποία δεν ήξερε. Δεν φιλοσοφεί, δεν έχει απόψεις για τη ζωή και του αρέσουν τα απλά πράγματα» ανέφερε ο κ. Στατήρης. Στο ντοκιμαντέρ ο κεντρικός ήρωας εκτίθεται, λέγοντας σκληρά πράγματα για την οικογένειά του, ωστόσο δεν ζήτησε να κοπούν σκηνές. «Επί 2-3 μήνες βγαίναμε για φαγητό ή ποτό και αποκτήσαμε μεγάλη οικειότητα μαζί του. Έτσι, όταν ξεκινήσαμε τις λήψεις όλα ήταν τελείως φυσιολογικά» εξήγησε ο σκηνοθέτης.

Στην ταινία υπάρχει μια χαρακτηριστική σκηνή μέσα σε ένα μπαρ, η οποία ήταν δώρο για τον δημιουργό. «Ήταν τυχαίο, δεν το είχαμε οργανώσει κι αυτό είναι το ωραίο με το ντοκιμαντέρ: ξεκινάς και δεν ξέρεις πού θα φτάσεις. Μια μέρα, αφού είχαμε τελειώσει τα γυρίσματα, τρώγαμε μαζί με τον Τζάκομπε, έναν κάμεραμαν και έναν ηχολήπτη, σε ένα μπαρ υπό τους ήχους μουσικής χέβι μέταλ. Όταν ο Τζάκομπε άρχισε αυθόρμητα να διηγείται περιστατικά ενδεικτικά της βιαιότητας που υπήρχε μέσα στην οικογένειά του, είπα ‘’ας το γυρίσουμε’’. Κάναμε λήψεις επί 2-3 ώρες, η μπαταρία τελείωνε και δεν πιστεύαμε ότι τεχνικά θα υπήρχε κάτι ενδιαφέρον σε αυτές τις λήψεις. Τελικά όμως κράτησα αυτό το υλικό. Ήταν ένα δώρο, μια ωραία έκπληξη», τόνισε ο σκηνοθέτης.

Το ντοκιμαντέρ Παλικάρι – Ο Λούις Τίκας και η σφαγή του Λάντλοου του Νικόλαου Βεντούρα εστιάζει σε ένα καθοριστικό γεγονός του αμερικανικού εργατικού κινήματος, τη σφαγή στο Λάντλοου του Κολοράντο, μέσα από την ιστορία του έλληνα εργάτη Λούι Τίκα. Η ταινία προέκυψε μετά από ένα ρεπορτάζ που έκανε ο σκηνοθέτης το 2008, μαζί με τη δημοσιογράφο Λαμπρινή Θωμά.

«Σκεφτήκαμε ότι άξιζε να διερευνήσουμε αυτή την ιστορία σε μεγαλύτερο βάθος. Θέλαμε να αποδώσουμε το κλίμα της εποχής των αρχών του 20ού αιώνα, των μεταναστευτικών διεκδικήσεων και την επίθεση στα εργατικά δικαιώματα, ζητήματα που μας αφορούν και σήμερα. Θέλαμε να δούμε τι έχει μείνει στους απογόνους των απεργών και στην ιστορική μνήμη της κοινωνίας. Είναι και ένα είδος έμπνευσης για το πώς άνθρωποι πριν από εμάς αντιστάθηκαν και κέρδισαν» επεσήμανε ο κ. Βεντούρας.

Η ταινία του, για την οποία σημείωσε ότι «είναι παντελώς χειροποίητη, έγινε εκ των ενόντων», έχει τρεις διαστάσεις: ιστορική, καλλιτεχνική και προσωπική. Η σφαγή του Λάντλοου ενέπνευσε τη φολκ μουσική και ένα από τα γνωστότερα τραγούδια που αναφέρεται σε αυτό το γεγονός είναι το «Ludlow Massacre» του θρυλικού Γούντι Γκάθρι.

Με τη σειρά του, αυτό ενέπνευσε τον ιστορικό Χάουαρντ Ζιν να γράψει το βιβλίο «Η ιστορία του λαού των Ηνωμένων Πολιτειών», που παρουσιάζει την ανεπίσημη ιστορία των ΗΠΑ μέσα από τα εργατικά κινήματα. Η προσωπική διάσταση του ντοκιμαντέρ αποτυπώνεται στις συνεντεύξεις των απογόνων των απεργών. «Οι γιοι των απεργών για πολλά χρόνια ένιωθαν μια αίσθηση ήττας, γιατί μετά τη σφαγή υπήρχε μεγάλη καταστολή, οι γονείς τους δεν έβρισκαν δουλειά. Όμως μέσα στην οικογένεια τους υπήρχε μια αίσθηση υπερηφάνειας», ανέφερε ο δημιουργός. Ο ίδιος συμπλήρωσε: «Την ιστορία αξίζει να τη μελετάμε επειδή ακριβώς επαναλαμβάνεται. Τα γεγονότα του παρελθόντος μας δίνουν το μήνυμα για το πώς να τα αντιμετωπίζουμε στο παρόν. Στο τέλος, η απεργία στο Λάντλοου καταστάλθηκε, αλλά οι αργότερα πέρασαν ορισμένοι νόμοι για τα εργατικά δικαιώματα».

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ