Η Ιταλία αλλάζει -για άλλη μία φορά…- σελίδα με φόντο την οικονομική κρίση και την ανάγκη μεταρρυθμίσεων ενώ η πολιτική απαξίωση κινδυνεύει να γίνει χρόνια ασθένεια: Η απομάκρυνση του Λέτα με απόφαση, ουσιαστικά, του Δημοκρατικού Κόμματος οδηγεί τον φέρελπι πολιτικό «οδοστρωτήρα» Ματέο Ρέντσι κοντά στην πρωθυπουργία, σε μία κίνηση που θεωρείται ταυτόχρονα αποτέλεσμα των αδιεξόδων της ιταλικής πολιτικής και στοίχημα την υπέρβασή τους.

Τις τελευταίες εβδομάδες, ο Ρέντσι είχε ανεβάσει, από την ηγεσία του κυβερνώντος Δημοκρατικού Κόμματος (PD), την πίεση στην κυβέρνηση συνασπισμού του Λέτα. Όσο κι αν οι φιλοδοξίες του 39χρονου Ρέντσι ήταν κοινό μυστικό, κανείς δεν μπορούσε να γνωρίζει μέχρι τις τελευταίες ημέρες εάν ο πολιτικός θα επιδίωκε ανέλιξη στην πρωθυπουργία χωρίς εκλογές.

Με την ομιλία του στην κεντρική επιτροπή του PD την Πέμπτη, και αφού ο πολιορκημένος Λέτα τον είχε καλέσει «να πει ανοικτά τι θέλει», ο Ρέντσι το έκανε: Χωρίς να χρειάζεται να αρθρώσει τη λέξη πρωθυπουργία, ο Ρέντσι έδειξε την έξοδο στον Λέτα και ζήτησε νέα κυβέρνηση άμεσα «για να βγει η χώρα από τον βάλτο». Χωρίς προσφυγή στις κάλπες.

Τρίτος μη εκλεγμένος πρωθυπουργός, αλλά πολιτικός

Ο σχετικά νεαρός Ρέντσι, νυν δήμαρχος Φλωρεντίας, θεωρείται ένα από τα αστέρια της πολιτικής σκηνής σε μία Ιταλία που έχει απογοητευτεί από τους πολιτικούς της. Ξεκίνησε από επικεφαλής της επαρχίας της Φλωρεντίας και έγινε το 2009 δήμαρχος της πόλης. Η δημοφιλία του υπερβαίνει τα όρια του Δημοκρατικού Κόμματος.

Όμως ο Ρέντσι δεν έχει πάρει ποτέ λαϊκή ψήφο έξω από κάλπες αυτοδιοίκησης. Ναι μεν η Φλωρεντία τον ψήφιζε, αλλά η πόλη δεν είναι ολόκληρη η Ιταλία. Και ναι μεν αναδείχθηκε (με τη δεύτερη) αρχηγός του PD, αλλά το κόμμα σε καμία περίπτωση δεν είναι η Ιταλία.

Επιπλέον, η ανάδειξη του σε, προαλειφόμενο ακόμη, πρωθυπουργό έγινε ουσιαστικά με την ψηφοφόρια των 160 μελών της Κεντρικής Επιτροπής του PD -του πρώτου μεν κόμματος, στο οποίο όμως οι Ιταλοί δεν έχουν δώσει καν την δυνατότητα να κυβερνά αυτόνομα.

Αν ανέβει στην πρωθυπουργία, ο Ματέο Ρέντσι θα είναι ο τρίτος πρωθυπουργός που δεν έχει εκλεγεί από την ιταλικό λαό. Ο προηγούμενος Λέτα προέρχεται μεν από το PD, αλλά κλήθηκε από έξω για να «βγει μία άκρη» σε ένα χαοτικό πολιτικό σκηνικό. Ο προκάτοχός του, ο καθηγητής Μάριο Μόντι, είχε έρθει ως τεχνοκράτης και όταν κατέβηκε αργότερα ως πολιτικός στις εκλογές, με δυσκολία κατάφερε να μπει σε Βουλή και Γερουσία.

Στην οικονομική πολιτική που πρόκειται να ακολουθήσει, ο Ρέντσι θέλει να ανεβάσει ταχύτητα στις μεταρρυθμίσεις που στοχεύουν στην έξοδο της Ιταλίας από την κρίση. Οι αυξανόμενης έντασης επικρίσεις του στην κυβέρνηση επικεντρώνονταν στην βραδύτητα των αλλαγών.

Το στοίχημα όμως αφορά την ίδια την τιμή των πολιτικών στη Ρώμη. Έστω κι αν γίνει ο τρίτος μη εκλεγμένος πρωθυπουργός, μπορεί, ως επαγγελματίας πολιτικός, να αποκαταστήσει την αξιοπιστία του ιταλικού πολιτικού συστήματος -ο τελευταίος εκλεγμένος πρωθυπουργός ήταν ο Μπερλουσκόνι.

«Γνωρίζω το ρίσκο, αλλά δεν υπάρχει εναλλακτική»

Ο Ρέντσι δεν έκρυψε πίσω από την αποφασιστικότητα με την οποία μίλησε στην Κεντρική Επιτροπή το ότι αντιλαμβάνεται τις δυσκολίες και το προσωπικό ρίσκο της απόφασης να μην διεκδικήσει με εκλογές την ιταλική ηγεσία.

Οι εναλλακτικές όντως ανησυχούσαν τους πάντες: Νέες εκλογές στην παρούσα φάση θα γίνονταν στην πράξη με απλή αναλογική, καθώς τα κόμματα δεν έχουν καταλήξει ακόμη σε νέο εκλογικό νόμο (παρά την «επίθεση διαλλακτικότητας» του Ρέντσι στον Μπερλουσκόνι για το ζήτημα, που ήταν και το πρώτο σημείο στο οποίο αψήφησε ανοικτά τον Λέτα).

Μία τέτοια κάλπη θεωρείται σίγουρο ότι θα οδηγούσε σε νέο, ακόμη βαθύτερο χάος. Οι κάλπες ανησυχούν κάθε κόμμα στην παρούσα φάση, είτε πρόκειται για το PD (που στην καλύτερη περίπτωση μπορεί μόνο να ελπίζει σε ανανέωση της σημερινής, ανεπαρκούς, ισχύος του), είτε φυσικά για το διασπασμένο στρατόπεδο της κεντροδεξίας, είτε για τα μικρότερα κόμματα που θα πρέπει να αγωνιστούν να πείσουν για τις προτάσεις τους για την έξοδο από την κρίση.

Αυτό βρίσκοταν πίσω από την απόρριψη των εκλογών ακόμη και από τον πρόεδρο Ναπολιτάνο -πρώτη έγνοια του οποίου είναι η διαφύλαξη της σταθερότητας.

Τα κύρια άρθρα στις ιταλικές εφημερίδες όχι απλώς δεν κρύβουν αυτήν την διάσταση, αλλά την αναδεικνύουν ως κεντρική. H Stampa κυκλοφορεί την Παρασκευή με κύριο άρθρο: «Η αιώνια ιταλική ανωμαλία» στην οποία περιγράφει τη δυσκολία της κατάστασης.

Ο Λέτα, γράφει, «φαινόταν ως ο αρχηγός εκείνης της κυβέρνησης που είχε βρει το μοναδικό σημείο ισορροπίας και θα έφερνε σταθερότητα». «Αλλά να ιδού η νέα εξαίρεση, η αναγκαία ασυνέχεια» τονίσει η εφημερίδα.

Ανάλογη είναι και άποψη του κύριου άρθρου της Repubblica, που εξηγεί ακόμη σαφέστερα: «Το πολιτικό σύστημα, κοινοβουλευτικό και θεσμικό, έχει εσωτερικεύσει το αίσθημα ανασφάλειας, ζώντας με αφύσικες πλειοψηφίες, συμμάχους-εχθρούς και την στροφή σε πρόωρες εκλογές ως επιστροφή σε αβεβαιότητα παρά ως οριστική λύση».

Οι παράλληλες πορείες των μεταρρυθμίσεων και της πολιτικής, γράφει η εφημερίδα, επρόκειτο μέχρι την Πέμπτη να συναντηθούν στο κρίσιμο σημείο της κάλπης, όποτε τα κόμματα κατέληγαν σε νέο εκλογικό νόμο. Αυτήν τη νομοτέλεια «βραχυκύκλωσε» ο Ρέντσι.

Η επιλογή Ρέντσι, ο οποίος ίσως μπορέσει να αναπτερώσει την ιταλική πολιτική και την πορεία της χώρας, «αμφισβητεί ότι αυτή η καταδίκη ήταν υποχρεωτική, αλλά το πολιτικό σύστημα μπορεί να προσπαθήσει να έχει μία αυτόνομη ζωή, σαν να ήταν όλα ομαλά, και να εξαντληθεί η τετραετία».

Καταλληλότερος για αυτό ήταν ο Ρέντσι, γράφει, «σαν η χώρα να έχει αγγίξει τον πάτο, ακίνητη, και μόνο η ορμή και ενέργειά του μπορεί να την θέσει ξανά σε κίνηση». Επιστρέφοντας στην Stampa: «Το αερόπλοιο απογειώθηκε, η τύχη του θα φανεί σύντομα».

Βασίλης Ψυχογιός

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ

Ειδήσεις Σήμερα: