Μοιάζει λιγότερο με αριστοτεχνική κίνηση διπλωματίας και περισσότερο με γκάφα, αλλά ο αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Τζον Κέρι κατάφερε να ανοίξει μία χαραμάδα για αποφυγή του αμερικανικού πλήγματος στη Συρία, οδηγώντας -ίσως άθελά του- σε πρόταση να τεθεί υπό διεθνή έλεγχο το συριακό χημικό οπλοστάσιο.

Η έκβαση που θα έχει η ιδέα μένει να φανεί σύντομα (και ιδιαίτερα όταν δεν περισσεύει η εμπιστοσύνη απέναντι στον Άσαντ). Όμως, και αυτό είναι ίσως το κεντρικότερο, η ετοιμότητα με την οποία η Ρωσία «άρπαξε» τα λόγια του Κέρι και τα έκανε διπλωματική πρόταση, όπως και οι πρώτες αντιδράσεις σε Ουάσινγκτον και Δαμασκό, δείχνουν πόσο απελπισμένα ψάχνουν διέξοδο όλες οι πλευρές.

Ο Κέρι μιλώντας από το Λονδίνο έκανε μία «μη-πρόταση» την ώρα που υπογράμμιζε τη σημασία να υπάρξει δράση εναντίον του Άσαντ και καθησύχαζε πως το χτύπημα που επιδιώκει η κυβέρνηση Ομπάμα θα είναι περιορισμένο.

Όταν τον ρώτησε δημοσιογράφος πώς θα μπορούσε να αποφευχθεί ένα χτύπημα στη Συρία (ούτε καν δηλαδή «αυτοβούλως»), ο Κέρι είπε ότι «ο Άσαντ θα μπορούσε να παραδώσει όλα τα χημικά όπλα στη διεθνή κοινότητα μέσα στην επόμενη εβδομάδα». Το κατά πόσο το θεωρούσε σοβαρή πρόταση φάνηκε από τα αμέσως επόμενα λόγια του: «Αλλά δεν πρόκειται να το κάνει, και δεν μπορεί να γίνει».

Η αντίδραση όμως ήταν γρήγορη από τη Μόσχα, η οποία αποδείχθηκε πολύ προσεκτικός ακροατής. Η ρωσική διπλωματία ταχύτατα πήρε τη ρητορική αναφορά του Κέρι και την έκανε πρόταση, με την Δαμασκό να καλωσορίζει τη συζήτηση, έστω και χλιαρά.

Το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών είπε τις πρώτες ώρες μετά πως η αναφορά του Κέρι δεν ήταν επίσημη πρόταση αλλά «ρητορικό επιχείρημα» (και κρίνοντας από τα όσα είπε συνολικά ο υπουργός, έτσι πρέπει να ήταν). Αργότερα, όπως αναφέρει το Reuters, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ ανέφερε πως ο Κέρι μίλησε τηλεφωνικά με τον ρώσο ΥΠΕΞ Σεργκέι Λαβρόφ και του είπε πως «οι ΗΠΑ δεν θα παίξουν παιχνίδια» αλλά εάν η ρωσική πρόταση είναι σοβαρή, «θα την κοιτάξουμε».

Ενδιάμεσα, μέλη του Κογκρέσου όπως και η αμερικανίδα πρώην ΥΠΕΞ Χίλαρι Κλίντον εξέφρασαν την ελπίδα τους να βρεθεί διπλωματική λύση για το χημικό οπλοστάσιο του Άσαντ. Ο Μπαράκ Ομπάμα εμφανίστηκε επίσης ανοικτός στην πρόταση, τονίζοντας όμως τις επιφυλάξεις του και επιμένοντας ότι η «απειλή» πλήγματος πρέπει να παραμείνει.

Την ετοιμότητα να γίνει «η τρίχα τριχιά» εξηγεί η δυσκολία των περιστάσεων στις οποίες έχουν περιέλθει όλα τα εμπλεκόμενα μέρη. Η μεν Μόσχα επιδιώκει να αποφευχθεί ένα πλήγμα στο μοναδικό της στενό σύμμαχο στην περιοχή, αλλά όπως φάνηκε και στην G20, έχει απέναντί της μία αποφασισμένη Ουάσινγκτον. Η Δαμασκός από την άλλη θέλει, προφανώς, να διατηρήσει ακέραια την επιχειρησιακή της δυνατότητα στον συριακό εμφύλιο και ελπίζει ότι μπορεί να κερδίσει χρόνο.

Ούτε όμως τα προλβήματα του Ομπάμα είναι λιγότερα. Θέτοντας ο ίδιος την κυβέρνησή του σε αυτή την στενωπό, έχει δει την εκστρατεία του στο Καπιτώλιο να κινδυνεύει να αποτύχει παταγωδώς με όλο και περισσότερους βουλευτές και γερουσιαστές να δηλώνουν μπερδεμένοι και να μην είναι έτοιμοι να πουν το «ναι» σε πλήγμα.

Ενδεικτικά, το infographic της Washington Post για τη στάση των μελών του Κογκρέσου τα λέει όλα: Πάρα πολλοί βουλευτές και γερουσιαστές στο Καπιτώλιο κλίνουν στο «όχι», αρκετοί εμφανίζονται αναποφάσιστοι και, μία και πλέον εβδομάδα μετά την εκστρατεία Ομπάμα, λίγοι είναι εκείνοι που λένε «ναι».

Ρεαλιστικά, η πρόταση να θέσει η Δαμασκός υπό διεθνή έλεγχο το χημικό της οπλοστάσιο έχει μικρές πιθανότητες επιτυχίας, τουλάχιστον προς το παρόν. Αυτό οφείλεται όχι μόνο στην αμφίβολη πρόθεση της Δαμασκού να προχωρήσει σε κάτι τέτοιο αλλά και στην έλλειψη εμπιστοσύνης που έχει (ή μπορεί να επικαλεστεί) η Ουάσινγκτον στο κατά πόσον ο Άσαντ θα παρέδιδε το σύνολο του χημικού οπλοστασίου του. Ακόμη κι έτσι όμως, η υποδοχή της πρότασης αποδεικνύει το αδιέξοδο στο οποίο βρίσκεται η διεθνής κοινότητα γύρω από το Συριακό.

Βασίλης Ψυχογιός

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ

Ειδήσεις Σήμερα: