Πώς εξηγείται σήμερα εν έτει 2013 ένα Σάββατο πρωί νέα παιδιά να μαζεύονται για να μάθουν και να χορέψουν Ράικο, Πεντοζάλι, Συρτόμπαλο και άλλους παραδοσιακούς χορούς και να αφιερώνουν κομμάτι του πολύτιμου ελεύθερου χρόνου τους σε κάτι που για πολλούς είναι οπισθοδρομικό και αναχρονιστικό;
Με αφορμή τη συμμετοχή τους στην τελετή λήξης του Διεθνούς Τουρνουά Μπάσκετ που έγινε στην περιοχή της Ραφήνας, εισβάλλουμε σε ένα από τα παραρτήματα του Λυκείου Ελληνίδων, στο Λύκειο Ελληνίδων Ραφήνας. Mιλώντας με νέα παιδιά, που στελεχώνουν τη χορευτική ομάδα, προσπαθούμε να κατανοήσουμε τους λόγους που τους ωθούν προς αυτή την κατεύθυνση του παραδοσιακού χορού, τα κίνητρά τους, τις αξίες που εντοπίζουν ως κοινές ή μη με αυτό το κομμάτι του παρελθόντος μας.

Μπαίνοντας στην αίθουσα τους βρίσκουμε να χορεύουν κεφάτοι και με αρχοντιά στο στήσιμό τους περνώντας από τον ένα χορό στον άλλο χωρίς καθυστερήσεις. Εναλλαγές στα χέρια και στο ρυθμό, ένταση και ταχύτητα σε μερικούς χορούς, αυτοσχεδιασμός και ζωντάνια σε άλλους. Η ώρα κυλάει γρήγορα όταν απλώς και μόνο είσαι παρατηρητής πόσο μάλλον όταν συμμετέχεις…

Όλοι συμφωνούν πως είναι κάτι που τους ευχαριστεί, που τους γεμίζει. Ξεφεύγουν από την καθημερινότητα, τη ρουτίνα. «Είναι η ψυχοθεραπεία μου» μας λέει γελώντας η Ελένη, που παρακολουθεί μαθήματα χορού από πολύ μικρή στο ΛΕΡ, όπως και τα περισσότερα μέλη της χορευτικής ομάδας. Και με σοβαρότητα η Παρασκευή, μαθήτρια της Β’ γυμνασίου, συμπληρώνει ότι «οι παραδοσιακοί χοροί είναι αξία άφθαρτη μέσα στα χρόνια. Είναι από τα σημαντικότερα σχολεία του πολιτισμού μας. Είναι ένας τρόπος για να μάθεις πώς ζούσαν, διασκέδαζαν, φλέρταραν και πονούσαν οι πρόγονοί μας. Δίνει επίσης μια ιδέα για το ποια ήταν η θέση των γυναικών μέσα στο σύνολο. Και κάθε χορός, σε βάζει να προβληματιστείς για το πόσο έχουν αλλάξει οι τρόποι έκφρασης και επικοινωνίας.» Τη σημασία της επικοινωνίας όμως τονίζει και ο Χρήστος, φοιτητής του Πολυτεχνείου, ενώ προσθέτει ότι «αυτή η ενασχόληση σου δίνει τη δυνατότητα να συνδυάζεις τη διασκέδαση με την πεποίθηση ότι βάζεις ένα μικρό λιθαράκι κι εσύ στο να διαιωνιστεί η πλούσια ελληνική παράδοση».

Βέβαια δεν είναι λίγοι αυτοί που βρίσκουν παρωχημένη μια τέτοια ενασχόληση με αυτό το κομμάτι του πολιτισμού μας. Τι απαντάνε τα παιδιά αυτά σε όσους έχουν αμφιβολία; «Μια δοκιμή θα τους πείσει» λέει με σιγουριά και αυτοπεποίθηση η Αναστασία, σπουδάστρια του Πολεμικού Ναυτικού. «Εμένα με έχει βοηθήσει και σαν άνθρωπο, σαν χαρακτήρα. Άλλωστε αν δεν έχεις δοκιμάσει, δεν μπορείς να έχεις ολοκληρωμένη και απόλυτη άποψη για το τι είναι παραδοσιακός χορός και τι περιλαμβάνει όλο αυτό. Το να είσαι μέλος μιας ομάδας, να καταλάβεις τι σημαίνει ζωή, τι σημαίνει αγάπη, καρτερία, φόβος. Αυτά τα βρίσκεις μέσα από τα δημοτικά τραγούδια και ταυτόχρονα όταν χορεύεις τα βιώνεις κιόλας».

Υπάρχει άραγε κάτι που διδάσκει η παράδοση το σύγχρονο άνθρωπο; «Η παράδοση», σύμφωνα πάλι με τον Χρήστο, «πολύ σημαντικό μέρος της οποίας είναι οι παραδοσιακοί χοροί, μας διδάσκει τη συλλογικότητα. Μας μαθαίνει ότι μόνο ως κοινωνία μπορούμε να προχωρήσουμε και όχι ως άτομα. Με σεβασμό στους άλλους αλλά και εργατικότητα. Ο κύκλος του χορού δεν μπορεί να αποτελέσει για κανέναν πηγή διασκέδασης αν δεν προσπαθήσει να ενταχθεί σε αυτόν με προσπάθεια ατομική αλλά και συνεργασία ομαδική. Μία συνεργασία που δεν είναι εύκολη, αλλά προσφέρει μία άψογη ευκαιρία για την προετοιμασία για τη ζωή.»
Την ομαδικότητα και την ανάγκη για αλληλεγγύη τόνισαν όλοι κατά τη διάρκεια της συζήτησής μας, γιατί θεωρούν πως σήμερα επικρατεί ο ατομικισμός, όλα γίνονται για το προσωπικό συμφέρον και εκλείπουν οι αληθινές αξίες της ζωής. «Λείπει η αγάπη πάνω από όλα», παρατηρεί με πικρία η Αναστασία.

Ποιος είναι τώρα ο αγαπημένος τους χορός; Οι απόψεις εδώ ποικίλλουν …Οι ηπειρώτικοι χαίρουν ιδιαίτερης προτίμησης για το μεράκι που χρειάζεται για να αποδοθούν σωστά στον αργό αυτό ρυθμό, ενώ οι νησιώτικοι για τη ζωντάνια και τη χαρά που τους χαρακτηρίζει. Από την άλλη οι χοροί του Πόντου είναι πολύ αγαπητοί γιατί ειδικά όποιος ξέρει να χορεύει καλά, «πατά καλά στη γη». Το καλύτερο σχόλιο όμως που ακούσαμε, είναι για τους καρσιλαμάδες. «Στο χορό αυτό επικοινωνείς με το ταίρι που έχεις απέναντί σου χωρίς καν να μιλήσεις. Η ματιά και το σώμα τα λένε όλα.»

Πληροφορίες:
Το Λύκειο των Ελληνίδων ιδρύθηκε το 1911 από την Kαλλιρρόη Σιγανού-Παρρέν, πρωτοπόρο του φεμινιστικού κινήματος και του εθελοντισμού στην Eλλάδα. Aπό τη μικρή πρώτη ομάδα των επτά γυναικών που προσκάλεσε στις 2 Δεκεμβρίου 1910 στο σπίτι της, που αποτέλεσαν τον αρχικό πυρήνα του Λυκείου των Ελληνίδων, μέχρι τα σημερινά 15.000 μέλη του σε όλη την Eλλάδα και το εξωτερικό, το Λύκειον των Ελληνίδων διαπνέεται πάντοτε από το ίδιο πνεύμα εθελοντικής και ανιδιοτελούς προσφοράς. Σύμφωνα με το Kαταστατικό του, σκοποί του είναι “ο μεταξύ γυναικών των γραμμάτων, των επιστημών, των τεχνών, σύνδεσμος προς εξυπηρέτησιν και προστασίαν αυτών και προς αναγέννησιν και διατήρησιν των ελληνικών εθίμων και παραδόσεων …”.
Tο Λύκειον των Eλληνίδων, υπηρετώντας ένα, από τους κύριους στόχους του, αυτόν της διατήρησης και της διάδοσης της ελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς, οργανώνει μαθήματα ελληνικού παραδοσιακού χορού για όλες τις ηλικίες. Στους φιλόξενους χώρους του Λυκείου μαθητές από 6 ετών και άνω, έχουν τη δυνατότητα να γνωρίσουν και να βιώσουν την ελληνική παράδοση μέσα από τους τρεις κύριους άξονές της: χορό, μουσική και ένδυμα.

Χρήσιμα Links
Λύκειον των Eλληνίδων

http://www.facebook.com/LikeioTwnEllinidwnRafinas