Επίδραση στο μεταβολισμό

Η καφεΐνη αυξάνει τη θερμογένεση μέσω του συμπαθητικού νευρικού συστήματος
και της έκκρισης αδρεναλίνης. Η δράση της αυτή είναι συνεργική με της εφεδρίνης
και γι’ αυτό έχουν παρασκευαστεί στη Δανία φαρμακευτικά σκευάσματα για την αγωγή
της παχυσαρκίας που περιέχουν τις δύο ουσίες. Η δράση όμως αυτή της καφεΐνης
στον βασικό μεταβολισμό παρατηρείται μόνον μεταγευματικά, δηλαδή τις 3 ώρες
που ακολουθούν τη λήψη ικανής ποσότητας καφέ (>400mg καφείνης=4,5 φλιτζάνια
καφέ). Ο Duloo έδειξε το 1989 ότι η ενεργειακή κατανάλωση ηρεμίας του 24ώρου
αυξάνει μόνον αν η λήψη καφέ επαναλαμβάνεται κάθε 2 ώρες από τις 9:00 ως τις
19:00). Κατά τα άλλα ο καφές σε λογική ποσότητα δεν επηρεάζει τον μεταβολισμό
των πρωτεϊνών, των υδατανθράκων και των λιπιδίων. Σε πολύ μεγάλες δόσεις μπορεί
να προκαλέσει υπεργλυκαιμία σε παχύσαρκα διαβητικά άτομα και ακόμη να αυξήσει
σε μικρό βαθμό τη χοληστερίνη του αίματος. Ο καφές περιέχει κάλιο, μαγνήσιο,
μαγγάνιο και φθόριο. Επίσης προκαλεί αύξηση της αποβολής του ασβεστίου στα ούρα.
Αυτό δεν έχει επιπτώσεις παρά μόνον σε άτομα που η διατροφή τους δεν περιλαμβάνει
επαρκή ποσότητα ασβεστίου. Τα στοιχεία που υπάρχουν σχετικά με την επίδραση
της καφεΐνης στο μυϊκό σύστημα και στις αθλητικές επιδόσεις είναι αντιφατικά
και κανένα συμπέρασμα, ούτε συμβουλή μπορεί να διατυπωθεί προς το παρόν. Σε
λογικές ποσότητες πάντα, δεν φαίνεται να επιδρά αρνητικά στη γονιμότητα. Καλό
είναι όμως πριν τη σύλ\ηψη και ο άνδρας και η γυναίκα να μειώσουν την κατανάλωση
καφέ. Αυτό πρέπει να συνεχιστεί και κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης από τη
γυναίκα, γιατί υπάρχουν στοιχεία που συνηγορούν σε αύξηση του κινδύνου αυτόματης
αποβολής, που θα μπορούσε να οφείλεται σε συστατικό του καφέ, όπως το βενζοπυρένιο
και το χλωρογενικό οξύ. Ο κίνδυνος βέβαια είναι 5 φορές μικρότερος του κινδύνου
αποβολής από το κάπνισμα! Πάντως είναι αποδεδειγμένο ότι πολλά συστατικά μεταξύ
των οποίων και η καφεΐνη διασχίζουν ελεύθερα τον πλακούντα και εισέρχονται στην
κυκλοφορία του εμβρύου. Αντίθετα από την δράση του αλκοόλ και του τσιγάρου,
λογική ποσότητα καφέ (<2 φλιτζάνια) δεν προκαλεί τερατογένεση, ούτε καθυστέρηση
στην ανάπτυξη του εμβρύου. Δεν συμβαίνει το ίδιο και με την υπερβολική κατανάλωση,
που αυξάνει συν τοις άλλοις και τον κίνδυνο άπνοιας αμέσως μετά τον τοκετό,
λόγω απότομης πτώσης του επιπέδου καφεΐνης στο αίμα του νεογέννητου. Αλλά και
κατά τη γαλουχία δεν πρέπει η λεχώνα να πίνει πάνω από 1 φλιτζάνι την ημέρα
και καλύτερα αυτό να γίνεται αμέσως μετά από έναν θηλασμό γιατί η αποβολή της
καφεΐνης από τον οργανισμό του νεογέννητου γίνεται με βραδύτερο ρυθμό και μπορεί
να παρουσιαστεί εκνευρισμός και αϋπνία. Θα τελειώσουμε με το ερωτημα που λίγο-πολύ
απασχολεί κάθε σύγχρονο άνθρωπο για κάθε τι που χρησιμοποιεί, τρώει, πίνει ή
φοράει: σχετίζεται ο καφές με τον κίνδυνο εκδήλωσης καρκίνου; Με βεβαιότητα
μπορούμε να απαντήσουμε αρνητικά σ' αυτή την ερώτηση για το σύνολο των υπόπτων
καρκίνων για τους οποίους έγιναν έρευνες (οισοφάγου, στομάχου, εντέρου, ουροδόχου
κύστεως, στήθους, προστάτου κ.λπ.). Πολλές υποψίες είχαν προκύψει ειδικά για
τον καρκίνο του παγκρέατος ήδη από την δεκαετία του 1970, μετά από έρευνα του
stocks σε 20 κράτη. Από τότε δημοσιεύθηκαν πολυάριθμες εργασίες πάνω στο θέμα.
Επτά από αυτές είναι "ενοχοποιητικές", ενώ 21 σαφώς; "αθωωτικές". Έτσι μπορούμε
να πούμε ότι δεν υπάρχει κίνδυνος καρκίνου του παγκρέατος με λογική κατανάλωση
καφέ.
Συμπερασματικά «το κολασμένο μαύρο ρόφημα» που πίνουν οι άνθρωποι εδώ και
11 αιώνες δεν είναι επικίνδυνο για την υγεία, φτάνει να ακολουθούμε, όπως και
για καθετί, την αιώνια επίκαιρη αρχαία ρήση: «παν μέτρον άριστον».

health.in.gr