Οξέα Στεφανιαία Σύνδρομα: Τί τα προκαλεί και πώς αντιμετωπίζονται;

Τα οξέα στεφανιαία σύνδρομα (ΟΣΣ) είναι ένας γενικός όρος για το αιφνίδιο θωρακικό άλγος και άλλα συμπτώματα που οφείλονται στην ανεπαρκή παροχή αίματος (ισχαιμία) στον καρδιακό μυ.

Τα οξέα στεφανιαία σύνδρομα περιλαμβάνουν δύο παθήσεις:

• σοβαρό και παρατεταμένο θωρακικό άλγος, ή ασταθή στηθάγχη (ΑΣ), που δεν συνδέεται με μόνιμη βλάβη του καρδιακού μυός
• έμφραγμα του μυοκαρδίου (ΕΜ), γνωστό και ως καρδιακή προσβολή, όπου ο καρδιακός μυς καταστρέφεται ή πεθαίνει.

Η εμφάνιση εμφράγματος του μυοκαρδίου και ασταθούς στηθάγχης είναι αιφνίδια και συχνά συνδέεται με θωρακικό άλγος, το οποίο πολλές φορές συνοδεύεται από δύσπνοια, ναυτία και εμετούς. Οι γιατροί χρησιμοποιούν αυτά τα συμπτώματα, σημεία που παρατηρούνται κατά την κλινική εξέταση, ένα ηλεκτροκαρδιογράφημα (ECG, καταγραφή της ηλεκτρικής δραστηριότητας της καρδιάς) και αιματολογικές εξετάσεις προκειμένου να προσδιορίσουν τον τύπο του επεισοδίου ΟΣΣ που υπέστη ο ασθενής και να εφαρμόσουν την κατάλληλη θεραπεία.

Tα ποσοστά θνητότητας του εμφράγματος του μυοκαρδίου και της ασταθούς στηθάγχης μετά από έξι μήνες είναι παρόμοια (12% έναντι 13%, αντίστοιχα).¹ Αυτό σημαίνει ότι οι στρατηγικές αντιμετώπισης των ΟΣΣ θα πρέπει να στοχεύουν τόσο στην άμεση όσο και στη μακροχρόνια αντιμετώπιση του ασθενή.

Μετά από ένα ΕΜ, η προτεραιότητα στην αντιμετώπιση των ασθενών με ΟΣΣ είναι η πρόληψη ενός επόμενου, δυνητικά θανατηφόρου, θρομβωτικού επεισοδίου. Παρά την ύπαρξη των σύγχρονων παρεμβάσεων και φαρμακευτικών αγωγών, τα ποσοστά θανάτου, ΕΜ και επανεισαγωγής ασθενών με ΟΣΣ στο νοσοκομείο παραμένουν υψηλά.¹

Τα ΟΣΣ είναι το πιο σύνηθες αίτιο οφειλόμενης σε καρδιακά αίτια νοσοκομειακής νοσηλείας στο δυτικό κόσμο.² Τα καρδιαγγειακά νοσήματα αποτελούν σήμερα το κύριο αίτιο θανάτου στις βιομηχανοποιημένες χώρες,¹ με τη στεφανιαία νόσο (ΣΝ, γνωστή και ως στεφανιαία αρτηριακή νόσος ή νόσος των στεφανιαίων αρτηριών, ως στεφανιαία καρδιακή νόσος και ως ισχαιμική καρδιοπάθεια) να είναι ο πιο συχνά εμφανιζόμενος τύπος καρδιαγγειακού νοσήματος και να συνδέεται με υψηλή θνητότητα και νοσηρότητα.¹

Σύμφωνα με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (ΠΟΥ), η ισχαιμική καρδιοπάθεια ήταν το κύριο αίτιο θανάτου το 2004 (12,2%) και εκτιμάται ότι θα παραμείνει σε αυτή τη θέση τουλάχιστον έως το έτος 2030.³

Τι προκαλεί τα ΟΣΣ και γιατί διατρέχουν οι ασθενείς με ΟΣΣ κίνδυνο υποτροπιαζόντων καρδιαγγειακών επεισοδίων;

Σε ασθενείς με ΟΣΣ, η υποκείμενη ΣΝ ενδέχεται να προκαλέσει μείωση της αιματικής ροής προς τον καρδιακό μυ.⁴ Το κύριο αίτιο της ΣΝ είναι η αθηροσκλήρωση. Στους ασθενείς με αθηροσκλήρωση, σχηματίζονται στο εσωτερικό τοίχωμα των αρτηριών εναποθέσεις (πλάκες) λιπαρών ουσιών, χοληστερόλης, κυτταρικών υπολειμμάτων, ασβεστίου και άλλων ουσιών, οδηγώντας στη σκλήρυνση των αρτηριών με την πάροδο του χρόνου.

Οι πλάκες μπορεί να γίνουν τόσο μεγάλες ώστε να μειώσουν σημαντικά τη ροή αίματος μέσω μιας αρτηρίας (δείτε Σχήμα 1), αλλά το μεγαλύτερο μέρος της βλάβης συμβαίνει όταν οι πλάκες γίνονται εύθραυστες και διασπώνται (ρήξη). Η ρήξη των πλακών προκαλεί το σχηματισμό θρόμβων αίματος πάνω στη ρήξη, παρεμποδίζοντας τη ροή αίματος στον καρδιακό μυ. Τμήματα των θρόμβων μπορούν να αποσπαστούν και να «ταξιδέψουν» μέσω της κυκλοφορίας αίματος, προκαλώντας πλήρη απόφραξη της αιματικής ροής.

Όταν παρουσιάζεται είτε απόφραξη είτε ρήξη σε μία αρτηρία που παρέχει αίμα στον εγκέφαλο, ο ασθενής υφίσταται ένα εγκεφαλοαγγειακό επεισόδιο (εγκεφαλικό). Εάν η απόφραξη συμβεί σε ένα αγγείο αίματος που τροφοδοτεί την καρδιά, ο ασθενής υφίσταται καρδιαγγειακό επεισόδιο (ΕΜ ή ΑΣ).

Σχήμα 1. Αρτηρία που παρουσιάζει σημεία αθηροσκλήρωσης

Αντιμετώπιση των ΟΣΣ

Οι δύο κύριοι στόχοι της αντιμετώπισης των ΟΣΣ είναι η ταχεία (άμεση) αποκατάσταση της αιματικής ροής προς τον καρδιακό μυ μετά την εμφάνιση του αρχικού θρόμβου και η συνεχής (χρόνια) μείωση του κινδύνου εμφάνισης νέων θρόμβων και επακόλουθων καρδιαγγειακών επεισοδίων.

Ανάλογα με τη βαρύτητα της εκάστοτε υποκείμενης πάθησης, ένας ασθενής με ΟΣΣ είτε θα υποβληθεί σε μηχανική παρέμβαση, όπως χειρουργική επέμβαση ή τοποθέτηση stent, είτε θα αντιμετωπισθεί με συνταγογραφούμενα φάρμακα για τη μείωση του κινδύνου εμφάνισης νέων καρδιαγγειακών επεισοδίων.

Το ζήτημα αυτό είναι καίριας σημασίας, καθώς από τη στιγμή που ένας ασθενής έχει υποστεί ένα επεισόδιο ΟΣΣ διατρέχει πολύ μεγαλύτερο κίνδυνο για υποτροπή του επεισοδίου. Έτσι, η προσεκτική και επιθετική χρόνια αντιμετώπιση είναι πολύ σημαντική για τη βελτιστοποίηση των εκβάσεων των ασθενών.

Η άμεση αντιμετώπιση των ΟΣΣ λαμβάνει χώρα σε νοσοκομειακό περιβάλλον με στόχο τη σταθεροποίηση του ασθενή και στη συνέχεια χορηγείται στον ασθενή μία αγωγή την οποία λαμβάνει εκτός νοσοκομείου.

Παρέμβαση

Οι επιλογές παρέμβασης μπορεί να περιλαμβάνουν τη διαδερμική στεφανιαία παρέμβαση (PCI), μια διαδικασία διάνοιξης των αποφραγμένων αρτηριών (γνωστή και ως αγγειοπλαστική). Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας αυτής, μπορεί να εισαχθεί ένα stent (σωλήνας, συνήθως από μεταλλικό πλέγμα) για να κρατά τις αρτηρίες ανοιχτές.

Εναλλακτικά, οι ασθενείς μπορεί να υποβληθούν σε χειρουργική επέμβαση τοποθέτησης μοσχεύματος στεφανιαίας παράκαμψης (CABG), μία διαδικασία κατά τη οποία οι χειρουργοί τοποθετούν διόδους παράκαμψης γύρω από την πάσχουσα αρτηρία στην καρδιά ώστε να μπορεί το αίμα να φθάσει στον καρδιακό μυ.

Παραπομπές

1. Bassand J-P, Hamm CW, Ardissimo D, et al. Guidelines for the diagnosis and treatment of non-ST-segment elevation acute coronary syndromes of the European Society of Cardiology. Eur Heart J. 2007;28:1598-1660.

2. European Society of Cardiology (ESC). Acute Coronary Syndromes II. http://www.escardio.org/guidelines-surveys/ehs/acute-coronary-syndromes/pages/acs-ii-survey.aspx Accessed august 18th

3. World Health Organization. World Health Statistics 2008. World Health Organization Press: Geneva, Switzerland, 2008.

4. The National Heart, Lung, and Blood Institute (NHLBI): http://www.nhlbi.nih.gov/health/dci/Diseases /Cad /CAD_WhatIs.html

5. Van de Werf F, Bax J, Betriu A, et al, for the Task Force on the management of ST-segment elevation acute myocardial infarction of the European Society of Cardiology. Management of acute myocardial infarction in patients presenting with persistent ST-segment elevation. Eur Heart J. 2008;29:2909-45.

6. Anderson JL, Adams CD, Antman EM, et al. ACC/AHA 2007 guidelines for the management of patients with unstable angina/non–ST-elevation myocardial infarction: executive summary: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Practice Guidelines (Writing Committee to Revise the 2002 Guidelines for the Management of Patients With Unstable Angina/Non–ST-Elevation Myocardial Infarction). Circulation. 2007;116:803–77.

7. Antman EM, Hand M, Armstrong PW, et al. 2007 focused update of the ACC/AHA 2004 Guidelines for the Management of Patients With ST-Elevation Myocardial Infarction: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Practice Guidelines (Writing Group to Review New Evidence and Update the ACC/AHA 2004 Guidelines for the Management of Patients With ST-Elevation Myocardial Infarction). Circulation. 2008;117:296–329.

8. Collinson J, Flather MD, Fox KAA, et al. Clinical outcomes, risk stratification and practice patterns of unstable angina and myocardial infarction without ST elevation: Prospective Registry of Acute Ischaemic Syndromes in the UK (PRAIS-UK) Eur Heart J. 2000;21:1450-1457.

health.in.gr