Σιωπηρή νόσος που πλήττειέναν στουςδέκα ανθρώπους στο γενικό πληθυσμό είναι η Χρόνια Νεφρική Νόσος. Χαρακτηρίζεται σιωπηρή αφού η πλειοψηφία των ανθρώπων δεν γνωρίζει ότι πάσχει, παρά μόνο όταν εκδηλωθούν οι επιπλοκές της. Με στόχο την αντιμετώπιση αυτής της εξαιρετικά επικίνδυνης νόσου και την ενημέρωση για την προληπτική αντιμετώπισή της έχει καθιερωθεί ως Παγκόσμια Ημέρα Νεφρού κάθε δεύτερη Πέμπτη του Μαρτίου.

Τι είναι η Παγκόσμια Ημέρα Νεφρού;

Σκοπός της Παγκόσμιας Ημέρας Νεφρού είναι να ενημερωθεί το ευρύ κοινό σχετικά με τη σημασία των νεφρών -των θαυμαστών αυτών οργάνων που παίζουν κρίσιμο ρόλο στην επιβίωση και την υγεία μας- και να διαδοθεί το μήνυμα ότι η Χρόνια Νεφρική Νόσος είναι μια νόσος συχνή και επιβλαβής, που όμως μπορεί να αντιμετωπισθεί.

Η Παγκόσμια Ημέρα Νεφρού, μια πρωτοβουλία των δυο μη κερδοσκοπικών οργανισμών, του ISN (International Society of Nephrology) και του IFKF (International Federation of Kidney Foundations) που ξεκίνησε το 2006, έχει ως στόχο να μιλήσει για την ύπαρξη και τη σοβαρότητα της Χρόνιας Νεφρικής Νόσου, ως μία ασθένεια συχνή, επικίνδυνη αλλά και αντιμετωπίσιμη. Αυτό είναι και το βασικό περιεχόμενο του ραδιοφωνικού μηνύματος, το οποίο αφού επισημαίνει τα συμπτώματα και τις κυριότερες αιτίες της νόσου, προτρέπει τον καθένα να απευθυνθεί στον ειδικό και με μία απλή διαγνωστική εξέταση να προλάβει την εξέλιξή της.

Οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους

  • Περισσότερα από 500 εκατομμύρια άτομα, δηλαδή 1 στους 10 ενήλικες στο γενικό πληθυσμό, πάσχουν από κάποια μορφή Χρόνιας Νεφρικής Νόσου.
  • Κάθε χρόνο γίνονται σε όλο τον κόσμο περίπου 250.000 νέες διαγνώσεις Χρόνιας Νεφρικής Νόσου.
  • Περίπου 1,7 εκατομμύρια άτομα βρίσκονται σε θεραπεία λόγω νεφρικής ανεπάρκειας τελικού σταδίου παγκοσμίως.
  • Η αιμοκάθαρση αντιπροσωπεύει το 2% του προϋπολογισμού για την υγεία σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες.

Τι είναι οι Νεφροί;

Οι νεφροί είναι το φυσικό φίλτρο του οργανισμού, που έχει ως σκοπό την αποτοξίνωσή μας από τις βλαβερές και άχρηστες ουσίες. Το νεφρικό σύστημα λειτουργεί ως μονάδα καθαρισμού η οποία αποβάλλει κάθε περιττή και επικίνδυνη ουσία από το αίμα. Η απομάκρυνση των τοξινών και της περίσσειας νερού από το αίμα είναι μια από τις κύριες λειτουργίες των νεφρών, οι οποίοι καθημερινά φιλτράρουν και καθαρίζουν 200 λίτρα αίματος -ποσότητα που αντιστοιχεί σε περίπου 1.000 φλιτζάνια του τσαγιού. Έτσι οι νεφροί διατηρούν την ισορροπία των υγρών του σώματος, ενώ παράλληλα ρυθμίζουν την παραγωγή των ερυθρών αιμοσφαιρίων και ενεργοποιούν τη βιταμίνη D.

Τι είναι η Χρόνια Νεφρική Νόσος (ΧΝΝ);

Η Χρόνια Νεφρική Νόσος αναπτύσσεται όταν οι νεφροί αδυνατούν, λιγότερο ή περισσότερο, να εκτελέσουν τις βασικές του λειτουργίες (καθαρισμός αίματος, παραγωγή ορμονών, ρύθμιση pH αίματος). Διακρίνεται σεπέντε στάδια ανάλογα με τις τιμές ενός δείκτη, του ρυθμού σπειραματικής διήθησης (GFR). Στο πέμπτο και τελικό στάδιο της νόσου, ο ασθενής χρειάζεται υποκατάσταση της νεφρικής λειτουργίας με τεχνητά μέσα (αιμοκάθαρση, περιτοναϊκή κάθαρση). Το γεγονός αυτό μπορεί να προκαλέσει επιπλοκές, όπως υψηλή αρτηριακή πίεση, αναιμία και νόσο της καρδιάς και των αγγείων.

Συμπτώματα της Χρόνιας Νεφρικής Νόσου

Η Χρόνια Νεφρική Νόσος είναι συχνή:ένας στουςδέκα ενήλικες παγκοσμίως φαίνεται ότι έχει κάποιας μορφής νεφρική ανεπάρκεια αλλά το πιο πιθανό είναι να μην το γνωρίζει κι αυτό γιατί η Χρόνια Νεφρική Νόσος είναι μια σιωπηρή νόσος. Δεν προειδοποιεί με σαφή συμπτώματα αλλά γίνεται γνωστή μέσω των επιπλοκών της: Αναιμία, καρδιαγγειακά προβλήματα, δευτεροπαθής υπερπαραθυρεοειδισμός, επιπτώσεις στα οστά κ.λπ.

Τα συμπτώματα της ΧΝΝ συχνά δεν εμφανίζονται παρά μόνο όταν έχει ήδη χαθεί περισσότερο από 50% της λειτουργίας των δύο νεφρών.

Τα συμπτώματα σε προχωρημένο στάδιο της ΧΝΝ είναι :

  • Μειωμένη ή και καθόλου παραγωγή ούρων (ανουρία)
  • Κόπωση
  • Μειωμένη εγρήγορση
  • Σύγχυση
  • Χλωμό δέρμα
  • Ταχυπαλμία
  • Ξηροστομία
  • Αίσθημα δίψας

Ο σακχαρώδης διαβήτης, η υπέρταση, οι σπειραματονεφρίτιδες, τα αυτοάνοσα νοσήματα, οι κληρονομικές παθήσεις των νεφρών, είναι οι σημαντικότερες αιτίες που οδηγούν στη Χρόνια Νεφρική Νόσο.

Διάγνωση της Χρόνιας Νεφρική Νόσου

Η διάγνωση της νόσου μπορεί να γίνει με τη βοήθεια των παρακάτω απλών εξετάσεων:

  • Γενική ούρων (ανίχνευση πρωτεϊνουρίας, αιματουρίας κλπ.).
  • Εξέταση αίματος (μέτρηση κρεατινίνης) για τον υπολογισμό του ρυθμού της σπειραματικής διήθησης GFR, ενός πολύ αξιόπιστου δείκτη της νεφρικής λειτουργίας. που πρέπει να ελέγχεται τακτικά στις ομάδες κινδύνου.
  • Απεικονιστικές εξετάσεις, όπως για παράδειγμα υπερηχογράφημα.

Επιπλοκές της Χρόνιας Νεφρικής Νόσου στην Υγεία

  • Η πρώτη συνέπεια της ΧΝΝ είναι ο κίνδυνος προοδευτικής απώλειας της νεφρικής λειτουργίας, η οποία οδηγεί σε νεφρική ανεπάρκεια και τελικά στην ανάγκη αιμοκάθαρσης ή / και μεταμόσχευσης νεφρού.
  • Η δεύτερη συνέπεια είναι ο πρόωρος θάνατος από σχετιζόμενη καρδιαγγειακή νόσο. Τα άτομα που δείχνουν υγιή και στη συνέχεια αποδεικνύεται ότι πάσχουν από ΧΝΝ διατρέχουν τουλάχιστον δεκαπλάσιο κίνδυνο πρόωρου θανάτου από καρδιαγγειακή νόσο (στεφανιαία νόσο, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, περιφερειακή αρτηριακή νόσο και καρδιακή ανεπάρκεια), ανεξαρτήτως του αν θα παρουσιάσουν νεφρική ανεπάρκεια.

Ομάδες υψηλού κινδύνου

  • Ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτηκαι υπέρταση
  • Παχύσαρκα άτομα ή καπνιστές
  • Ατομα με οικογενειακό ιστορικό σακχαρώδη διαβήτη, υπέρτασης και νεφρικής νόσου
  • Ασθενείς με άλλες νεφροπάθειες

Βασικά προληπτικά μέτρα

Για την προστασία τόσο έναντι της νεφρικής όσο και έναντι της καρδιαγγειακής νόσου απαιτείται:

  • Τακτικός ιατρικός έλεγχος
  • Ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης
  • Έλεγχος της γλυκόζης, της χοληστερόλης και της αναιμίας
  • Διακοπή του καπνίσματος
  • Αύξηση της σωματικής δραστηριότητας
  • Έλεγχος του σωματικού βάρους

ΗΧρόνια Νεφρική Νόσος είναι αντιμετωπίσιμη

Η Χρόνια Νεφρική Νόσος είναι επικίνδυνη: όχι μόνο γιατί μερικοί ασθενείς θα καταλήξουν σε νεφρική ανεπάρκεια τελικού σταδίου και θα χρειαστούν αιμοκάθαρση, αλλά γιατί η Χρόνια Νεφρική Νόσος συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακών επιπλοκών και θανάτου, λόγω αυτών. Μάλιστα φαίνεται, ότι οι ασθενείς με Χρόνια Νεφρική Νόσος διατρέχουν πολύ μεγαλύτερο κίνδυνο να καταλήξουν από κάποιο καρδιαγγειακό συμβάν, από ότι να καταλήξουν τελικά στην αιμοκάθαρση.

Όμως η Χρόνια Νεφρική Νόσος είναι αντιμετωπίσιμη. Η εξέλιξή της μπορεί να προληφθεί και να επιβραδυνθεί, αρκεί να γίνει έγκαιρη διάγνωση κι αυτό είναι το πιο σημαντικό μήνυμα της Παγκόσμιας Ημέρας Νεφρού. Αρκεί μια απλή εξέταση αίματος και ούρων ώστε μεταξύ άλλων να υπολογιστεί ο ρυθμός σπειραματικής διήθησης (GFR) και να σταδιοποιηθεί ο ασθενής με ΧΝΝ. Επιπλέον σε ασθενείς που θα εντοπιστεί έκπτωση της νεφρικής λειτουργίας, η έγκαιρη παραπομπή στο νεφρολόγο από ιατρούς άλλων ειδικοτήτων, είναι ένα σημείο-κλειδί στον επιτυχή χειρισμό της νόσου.

Υπάρχουν ισχυρά τεκμηριωμένες ενδείξεις ότι η έγκαιρη διάγνωση, η αντιμετώπιση των πρωτογενών αιτιών της Χρόνιας Νεφρικής Νόσου όπως η ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης και των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα για τους διαβητικούς ασθενείς και αλλαγές στον τρόπο ζωής (διακοπή του καπνίσματος, έλεγχος σωματικού βάρους) όχι μόνο επιβραδύνουν την εξέλιξη της νόσου προς το τελικό στάδιο, αλλά παράλληλα ελαττώνουν τον κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου. Παράλληλα αυτό θα σήμαινε και σημαντική μείωση του δυσβάσταχτου κόστους ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης αυτών των ασθενών για τα συστήματα υγείας σε όλον τον κόσμο.

Σε παγκόσμιο επίπεδο, με αφορμή τον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Νεφρού, οι νεφρολογικές κοινότητες πολλών χωρών, έχουν οργανώσει ειδικές εκδηλώσεις για να ενημερώσουν το ευρύ κοινό για την ύπαρξη της συγκεκριμένης νόσου και τη σημασία της έγκαιρης διάγνωσης και αντιμετώπισης.

Η μεγαλύτερη πρόκληση ωστόσο είναι η νίκη απέναντι στην άγνοια γι αυτήν την κυριολεκτικά σιωπηρή νόσο και το μήνυμα προστάτεψε τους νεφρούς σου-προστάτεψε τη ζωή σου πρέπει να διαδοθεί παντού και άμεσα.

health.in.gr

Ειδήσεις Σήμερα: