Παγκόσμια Ημέρα Νόσου Αλτσχάιμερ: Βοηθήστε μας να χαρούμε τη ζωή!

«Η έγκαιρη διάγνωση της άνοιας αποτελεί το πρώτο βήμα βοήθειας στους πάσχοντες». Αυτό είναι το μήνυμα που θέλει να περάσει φέτος η Παγκόσμια Ημέρα για τη Νόσο Αλτσχάιμερ (21 Σεπτεμβρίου). Η ημέρα αυτή προτάθηκε για πρώτη φορά το 1994 κατά τη διάρκεια της εορτής για τα δέκα χρόνια της Διεθνούς Εταιρείας Νόσου Αλτσχάιμερ.

Η Διεθνής Εταιρεία είναι μια οργάνωση που ιδρύθηκε το 1984 από τρεις χώρες: την Αυστραλία, τον Καναδά και τις ΗΠΑ. Σήμερα, 57 χώρες είναι συνδεδεμένες σε ένα δίκτυο ανταλλαγής πληροφοριών, στην προσπάθειά τους να υποστηρίξουν και να ενημερώσουν τα άτομα που πάσχουν από άνοια, καθώς και όσους τα περιθάλπουν. Πρόεδρος της εταιρείας είναι η πριγκίπισσα Yasmin Aga Khan, η μητέρα της οποίας, Rita Hayworth, έπασχε από άνοια τύπου Αλτσχάιμερ.
Αυτά ανέφερε η καθηγήτρια Νευρολογίας στο ΑΠΘ και πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας για τη νόσο Αλτσχάιμερ, κ. Μάγδα Τσολάκη, σε ειδική εκδήλωση που διοργανώθηκε με την ευκαιρία του εορτασμού της Παγκόσμιας Ημέρας (21 Σεπτεμβρίου).

Η κ. Μάγδα Τσολάκη, αναφερόμενη στα επιδημιολογικά στοιχεία της νόσου Αλτσχάιμερ, τόνισε ότι είναι η πλέον σημαντική μορφή άνοιας, εξαιτίας της μεγάλης της συχνότητας. Σήμερα, 18 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο πάσχουν από αυτή την ανίατη ασθένεια, ενώ τα επόμενα 20 χρόνια προβλέπεται ότι ο αριθμός αυτός θα διπλασιαστεί.

Το ελληνικό τοπίο
Στην Ελλάδα, το 9% των ηλικιωμένων άνω των 70 ετών πάσχει από άνοια, ενώ το 6% υποφέρει από άνοια τύπου Αλτσχάιμερ, σύμφωνα με επιδημιολογική μελέτη που πραγματοποιήθηκε στην Πυλαία Θεσσαλονίκης με προσωπικές συνεντεύξεις τυχαίου δείγματος. Αν και η αιτιολογία της νόσου Αλτσχάιμερ δεν έχει καθοριστεί ακόμη, έχουν ενοχοποιηθεί πολλοί παράγοντες κινδύνου, όπως η ηλικία, το οικογενειακό ιστορικό, το γυναικείο φύλο, το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο, παλαιά κρανιοεγκεφαλική κάκωση και έμφραγμα του μυοκαρδίου. Η διάγνωση της νόσου για τους ανθρώπους των αναπτυγμένων χωρών αποτελεί σοκ, καθώς είναι ενημερωμένοι για την πορεία της φοβερής αυτής ασθένειας. Ωστόσο, πιστεύουν ότι είναι καλύτερα να γνωρίζουν το νωρίτερο δυνατόν για την πορεία της, προκειμένου να προγραμματίσουν και να προσαρμοστούν στην καινούρια κατάσταση.

Για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων, η αγωγή που ακολουθείται είναι είτε φαρμακευτική είτε μη φαρμακευτική. Στην Ελλάδα κυκλοφορούν φαρμακευτικές ουσίες που καθυστερούν την εξέλιξη των συμπτωμάτων, καθώς και φάρμακα που ελέγχουν τις διαταραχές συμπεριφοράς. Η ιατρική φροντίδα των ασθενών με άνοια στη χώρα μας είναι άριστη και γίνεται κυρίως στα Κέντρα Μνήμης και Ανοιας που στεγάζονται στα νοσοκομεία των μεγάλων πόλεων.

Δυστυχώς, όμως, δεν υπάρχουν ψυχογηριατρικά κέντρα, στα οποία θα μπορούσαν να φιλοξενηθούν για μικρά χρονικά διαστήματα οι ασθενείς, προκειμένου να ανακουφιστούν οι συγγενείς τους, ούτε κέντρα ημέρας όπου η απασχόληση των ασθενών θα βελτίωνε την ποιότητα ζωής τόσο των ίδιων όσο και των συγγενών τους.

Στη συνέχεια της εκδήλωσης ο κ. Π.Γιαννουλάτος, διευθυντής Ψυχικής Υγείας του υπουργείου Υγείας, αναφέρθηκε στην ανάπτυξη δράσεων στην Ελλάδα για την αντιμετώπιση της νόσου Αλτσχάιμερ. «Ο αυξανόμενος ρυθμός της νόσου Αλτσχάιμερ, της κόπωσης της οικογένειας και η ευρεία κλίμακα ανεπάρκειας υπηρεσιών του κράτους για τη στήριξη αυτών των ατόμων οδηγούν σε μια διευρυνόμενη τάση ψυχιατρικοποίησής τους.

Για το λόγο αυτόν, η πολιτεία, κατανοώντας αυτή την «κάκιστη διαδικασία» εξυπηρέτησης των ατόμων με άνοια και κυρίως με νόσο Αλτσχάιμερ, αξιοποιώντας τη συσσωρευμένη γνώση και εμπειρία των πρωτοπόρων στην Ελλάδα γιατρών και άλλων επαγγελματιών, αποφάσισε να οργανώσει υπηρεσίες για την εξυπηρέτηση των ατόμων αυτών και των συγγενών τους.

Ήδη, έχει συσταθεί ειδική επιτροπή από τους πρωτοπόρους επιστήμονες στη χώρα μας σε θέματα αντιμετώπισης της νόσου Αλτσχάιμερ, η οποία θα επεξεργαστεί ένα ολοκληρωμένο πλέγμα υπηρεσιών που έχει ανάγκη η χώρα, ώστε να διατυπωθούν το αντίστοιχο νομικό πλαίσιο, οι θεσμοί και οι κανόνες που θα διέπουν αυτό το δίκτυο των υπηρεσιών.

Στο Γ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης έχουν προβλεφθεί οι αναγκαίοι πόροι για τη χρηματοδότηση μέχρι το 2006 πέντε (5) ολοκληρωμένων κέντρων στήριξης των ασθενών αυτών.

Ωστόσο, όπως τόνισε ο διευθυντής Ψυχικής Υγείας του υπουργείου Υγείας «εκείνο που έχει μεγαλύτερη σημασία δεν είναι μόνο η ανάπτυξη των κέντρων αυτών καθαυτών, αλλά κυρίως το ότι η θεσμοθέτηση της οργανωμένης παρέμβασης της πολιτείας φέρνει το θέμα στην επιφάνεια, ανοίγει το δρόμο στην οργανωμένη και συστηματική εκπαίδευση των επαγγελματιών, επισημοποιεί την έρευνα και τη συσσώρευση εμπειριών και καλών πρακτικών, ενώ παράλληλα ενδυναμώνει την οικογένεια και προασπίζει το δικαίωμα της αξιοπρέπειας του ατόμου που πάσχει από τη νόσο Αλτσχάιμερ».

Στο πρόγραμμα υπηρεσιών για ηλικιωμένους και ανοϊκούς που ισχύει στην Ολλανδία αναφέρθηκε η κ. Ν.Κακογιάννη, ψυχολόγος, με μεγάλη εμπειρία στην υποστήριξη ατόμων με άνοια αλλά και των συγγενών τους.

Η Ολλανδία διαθέτει δύο κατηγορίες υπηρεσιών για ηλικιωμένους και ανοϊκούς:

1. Τον απλό οίκο ευγηρίας, στον οποίο εισάγονται άτομα που δεν έχουν ανάγκη ολικής φροντίδας, αλλά δεν μπορούν και να ζήσουν ανεξάρτητα. Διατηρούν το δικό τους μικρό διαμέρισμα, αλλά εξακολουθούν να παρακολουθούνται από τον οικογενειακό γιατρό.

2. Το νοσοκομειακό οίκο ευγηρίας, στον οποίο εισάγονται άτομα που έχουν ανάγκη σωματικής και ψυχογηριατρικής φροντίδας. Οι ψυχογηριατρικοί αυτοί οίκοι προσφέρουν βοήθεια με τρεις τρόπους:

Ο πρώτος είναι τα διαθέσιμα κέντρα ημέρας, στα οποία εργάζονται ειδικευμένα άτομα και απασχολούν επί πολλές ώρες (πολλές φορές περίπου δέκα ώρες) τους ασθενείς με διάφορες ασχολίες, με σκοπό την πνευματική και σωματική ενεργοποίησή τους.

Ο δεύτερος τρόπος είναι τα διαθέσιμα κρεβάτια που παραχωρούνται για ημερήσια νοσηλεία του ασθενή. Αυτό γίνεται για να δοθεί η δυνατότητα στον περιθάλποντα να ξεκουραστεί και να ανακτήσει τις δυνάμεις που τόσο χρειάζεται, διότι η φροντίδα ανοϊκού είναι εξαιρετικά δύσκολη, αφού καλούμαστε να ασχοληθούμε με άτομα που δεν επικοινωνούν εύκολα, λόγω γλωσσικών διαταραχών και αλλαγής συμπεριφοράς.

Ο τρίτος τρόπος βοήθειας περιλαμβάνει την ψυχολογική συμπαράσταση που προσφέρεται από τον ψυχολόγο σε μορφή ψυχοθεραπείας, ατομικής ή σε ομάδα (έξι έως οκτώ ατόμων) ζευγαριών με το ίδιο πρόβλημα, την ψυχοεκπαίδευση και πολλές φορές επισκέψεις στο σπίτι από κοινωνικό λειτουργό, προκειμένου να ανιχνεύσει με ποιον τρόπο μπορεί να διευκολύνει την παραμονή στο σπίτι.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το Αμστερνταμ με 1.300.000 κατοίκους διαθέτει 42 απλούς οίκους ευγηρίας και 17 νοσοκομειακούς. Το ίδιο ισχύει και για το Ρότερνταμ με 1.100.000 κατοίκους και 41 απλούς οίκους και 16 νοσοκομειακούς.

Επίσης, ένας άλλος τρόπος βοήθειας είναι η διοργάνωση του λεγόμενου Αλτσχάιμερ cafe, από ψυχολόγους και σε συνεργασία με την Εταιρεία Αλτσχάιμερ της Ολλανδίας, προκειμένου να προωθηθεί η ανοιχτή συζήτηση για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ασθενείς και οι οικογένειές τους. Στη Θεσσαλονίκη πρόκειται να λειτουργήσει το πρώτο Αλτσχάιμερ cafe τον προσεχή Οκτώβρη.

health.in.gr